Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Wersja [9901]

To jest stara wersja BrukselaIZakresStosowania utworzona przez MarcinKrzymuski, 2009-08-26 23:55:39.

 

Zakres stosowania rozporządzenia 44/2001/WE (Bruksela I)

zakres rzeczowy, czasowy i terytorialny obowiązywania rozporządzenia

A. Zakres rzeczowy
Rozporządzenie dotyczy kwestii ustalania jurysdykcji, uznawania orzeczeń sądowych oraz wykonywania tych orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych.

1. Sprawy cywilne i handlowe
Pojęcia spraw cywilnych i handlowych zostały już wyjaśnione w orzecznictwie ETS, szczególnie w odniesieniu do Konwencji Brukselskiej z 27 września 1968 o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń. w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. UE z 1972 r., L 299, str. 32), którą zastąpiło rozporządzenie nr 44/2001/WE (stąd też określenie: Bruksela I).
Zgodnie z ustalonym już orzecznictwem oraz aprobującymi poglądami w literaturze pojęcia te powinny być interpretowane w sposób autonomiczny, w oparciu o cele przyświecające tworzeniu danego aktu oraz w oparciu o całokształt zasad wynikających z systemów prawnych państw członkowskich (Wyroki ETS z 14.10.1976 spr. 29/76 (LTU), z 22.2.1979 spr. 133/78 (Gourdain), nb. 3; z 16.12.1980 spr. 814/79 (Rüffer) nb. 7; z 21.4.1993 C-172/91 (Sonntag), nb.18, z 14.11.2002, spr. C-271/00 (Baten), nb. 28 oraz wyrok z 15.5.2003, spr. C-266/01 (TIARD SA), nb. 20). Stąd przyjęło się uważać, iż sprawami cywilnymi i handlowymi są sprawy, dla których charakterystyczna jest równorzędność stron stosunku prawnego i których źródłem są przepisy prawa cywilnego albo handlowego (por. wyrok ETS z 14.10.1976, spr. 29/76 (Eurocontrol); wyrok ETS z 5.2.2004, spr. C-265/02 (Frahuil)).
Przepisy rozporządzenia mają zastosowanie także w postępowniu adhezyjnym w sprawach karnych (action civile).

2. Sprawy wyłączone
Pewnego rodzaju sprawy, pomimo iż mają charakter spraw cywilnych lub handlowych, zostały wyłączone spod zakresu stosowania rozporządzenia. Są to sprawy określone w art. 1 ust. 2 RozpUEBrukselaI
art. 1 RozpUEBrukselaI
1. Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie w sprawach cywilnych i handlowych, niezależnie od rodzaju sądu. Nie obejmuje ono w szczególności spraw podatkowych, celnych i administracyjnych.
2. Niniejszego rozporządzenia nie stosuje się do:
a) stanu cywilnego, zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych, jak również ustawowego przedstawicielstwa osób fizycznych, stosunków majątkowych wynikających z małżeństwa, prawa spadkowego włącznie z testamentami;
b) upadłości, układów i innych podobnych postępowań;
c) ubezpieczeń społecznych;
d) sądownictwa polubownego.
3. W niniejszym rozporządzeniu pojęcie "Państwo Członkowskie" oznacza każde Państwo Członkowskie z wyjątkiem Danii.
. Z uwagi na to, iż mają charakter wyjątków, należy je interpretować ściśle.

3. Powiązanie z innym państwem
Rozporządzenie ma zastosowanie w sprawach transgranicznych. Jeżeli w sprawie nie występuje element zagraniczny, zastosowanie mają wyłącznie przepisy prawa krajowego. Powiązanie z innym krajem nie musi ograniczać się do państwa członkowskiego UE (wyrok ETS z 1. 3. 2005, sprawa. C-281/02 (Owusu)). W orzeczeniu tym ETS stwierdził (jeszcze w czasie obowiązywania Konwencji Brukselskiej z dnia 27 września 1968 r. o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych), iż przepisy (Konwencji - obecnie rozporządzenia) stoją na przeszkodzie temu, aby sąd państwa członkowskiego wyłączył swoją jurysdykcję, wynikającą z art. 2 RozpUEBrukselaI
art. 2 RozpUEBrukselaI
1. Z zastrzeżeniem przepisów niniejszego rozporządzenia osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium Państwa Członkowskiego mogą być pozywane, niezależnie od ich obywatelstwa, przed sądy tego Państwa Członkowskiego.
2. Do osób, które nie są obywatelami Państwa Członkowskiego, w którym mają miejsce zamieszkania, stosuje się przepisy jurysdykcyjne właściwe dla obywateli tego państwa.
na tej podstawie, że sąd państwa niebędącego członkiem UE jest bardziej odpowiedni dla rozpoznania danego sporu, nawet jeżeli nie może być brana pod uwagę jurysdykcja sądu innego państwa członkowskiego, lub nawet jeżeli w sporze nie występuje żaden łącznik z innym państwem członkowskim.

B. Zakres terytorialny i osobowy
Rozporządzenie obowiązuje na obszarze UE poza Danią.
Rozporządzenie może dotyczyć tylko osób fizycznych lub prawych, które mają miejsce zamieszkania na obszarze któregoś z państw członkowskich (art. 3 ust. 1 RozpUEBrukselaI
art. 3 RozpUEBrukselaI
1. Osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium Państwa Członkowskiego mogą być pozywane przed sądy innego Państwa Członkowskiego tylko zgodnie z przepisami sekcji 2–7 niniejszego rozdziału.
2. W szczególności nie mają wobec tych osób zastosowania krajowe przepisy jurysdykcyjne wymienione w załączniku I.
). O tym, czy dana osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania, decyduje sąd państwa członkowskiego stosując swoje prawo (art. 59 ust. 1 RozpUEBrukselaI
art. 59 RozpUEBrukselaI
1. Jeżeli wymaga ustalenia, czy strona ma miejsce zamieszkania na terytorium Państwa Członkowskiego, którego sądy rozpoznają sprawę, sąd stosuje swoje prawo.
2. Jeżeli strona nie ma miejsca zamieszkania w Państwie Członkowskim, którego sądy rozpoznają sprawę, sąd w celu ustalenia, czy strona ma miejsce zamieszkania w innym Państwie Członkowskim, stosuje prawo tego Państwa Członkowskiego.
). Siedzibę osób prawnych wyznacza się wg art. 60 ust. 1 RozpUEBrukselaI
art. 60 RozpUEBrukselaI
1. Dla celów stosowania niniejszego rozporządzenia spółki i osoby prawne mają swoje miejsce zamieszkania w miejscu, w którym znajduje się:
a) ich statutowa siedziba; lub
b) ich główny organ zarządzający; lub
c) ich główne przedsiębiorstwo.
2. W przypadku Zjednoczonego Królestwa i Irlandii pod pojęciem "siedziby statutowej" należy rozumieć registered office lub, jeżeli taki nigdzie nie istnieje – place of incorporation (miejsce uzyskania zdolności prawnej) lub, jeżeli takie nigdzie nie istnieje – miejsce, zgodnie z którego prawem nastąpiło formation (założenie).
3. W celu ustalenia, czy "trust" ma siedzibę w Państwie Członkowskim, przed którego sądami zawisła sprawa, sąd stosuje swoje prawo prywatne międzynarodowe.
badając miejsce, gdzie znajduje się statutowa siedziba lub główny organ zarządzający lub główne przedsiębiorstwo osoby prawnej.
Z rozszerzeniem zakresu stosowania mamy do czynienia w przepisach: art. 9 ust. 2 RozpUEBrukselaI
art. 9 RozpUEBrukselaI
1. Ubezpieczyciel mający miejsce zamieszkania na terytorium Państwa Członkowskiego może być pozwany:
a) przed sądy Państwa Członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania;
b) w innym Państwie Członkowskim w przypadku powództw ubezpieczającego, ubezpieczonego lub uposażonego z tytułu ubezpieczenia - przed sąd miejsca, w którym powód ma miejsce zamieszkania; lub
c) jeżeli jest on współubezpieczycielem, przed sąd Państwa Członkowskiego, przed który został pozwany główny ubezpieczyciel.
2. Jeżeli ubezpieczyciel nie ma miejsca zamieszkania na terytorium Państwa Członkowskiego, ale posiada filię, agencję lub inny oddział w Państwie Członkowskim, to w sporach wynikających z ich działalności jest traktowany tak, jak gdyby miał miejsce zamieszkania na terytorium tego Państwa Członkowskiego.
, art. 15 ust. 2 RozpUEBrukselaI
art. 15 RozpUEBrukselaI
1. Jeżeli przedmiotem postępowania jest umowa lub roszczenia z umowy, którą zawarła osoba, konsument, w celu, który nie może być uważany za działalność zawodową lub gospodarczą tej osoby, jurysdykcję określa się na podstawie niniejszej sekcji, bez uszczerbku dla art. 4 oraz art. 5 pkt 5,
a) jeżeli chodzi o umowę sprzedaży na raty rzeczy ruchomych; lub
b) jeżeli chodzi o umowę pożyczki spłacanej ratami lub inną umowę kredytową, która przeznaczona jest do finansowania kupna rzeczy tego rodzaju; lub
c) we wszystkich innych przypadkach, gdy druga strona umowy w Państwie Członkowskim, na terytorium którego konsument ma miejsce zamieszkania, prowadzi działalność zawodową lub gospodarczą lub taką działalność w jakikolwiek sposób kieruje do tego Państwa Członkowskiego lub do kilku państw włącznie z tym Państwem Członkowskim, a umowa wchodzi w zakres tej działalności.
2. Jeżeli kontrahent konsumenta nie ma miejsca zamieszkania na terytorium Państwa Członkowskiego, ale posiada filię, agencję lub inny oddział w Państwie Członkowskim, to będzie on traktowany w sporach dotyczących ich działalności, tak jak gdyby miał miejsce zamieszkania na terytorium tego Państwa.
3. Niniejsza sekcja nie ma zastosowania do umów przewozu, z wyjątkiem umów podróży przewidujących w zamian za cenę ryczałtową połączone świadczenia przewozu i noclegu.
, art. 18 ust. 2 RozpUEBrukselaI
art. 18 RozpUEBrukselaI
1. Jeżeli przedmiotem postępowania jest indywidualna umowa o pracę lub roszczenia z indywidualnej umowy o pracę, jurysdykcję określa się według niniejszej sekcji, bez uszczerbku dla art. 4 i art. 5 pkt 5.
2. Jeżeli pracodawca, z którym pracownik zawarł indywidualną umowę o pracę, nie ma miejsca zamieszkania na terytorium Państwa Członkowskiego, ale posiada filię, agencję lub inny oddział w Państwie Członkowskim, to będzie traktowany w sporach dotyczących ich działalności, jak gdyby miał miejsce zamieszkania na terytorium tego Państwa Członkowskiego.
, art. 22 RozpUEBrukselaI
art. 22 RozpUEBrukselaI
Niezależnie od miejsca zamieszkania jurysdykcję wyłączną mają:
1) w sprawach, których przedmiotem są prawa rzeczowe na nieruchomościach oraz najem lub dzierżawa nieruchomości - sądy Państwa Członkowskiego, w którym nieruchomość jest położona.
Jednak w sprawach dotyczących najmu lub dzierżawy nieruchomości zawartych na czasowy użytek prywatny, nieprzekraczający sześciu kolejnych miesięcy, jurysdykcję mają również sądy Państwa Członkowskiego, w którym pozwany ma miejsce zamieszkania, jeżeli najemca lub dzierżawca jest osobą fizyczną, a właściciel oraz najemca lub dzierżawca mają miejsce zamieszkania w tym samym Państwie Członkowskim;
2) w sprawach, których przedmiotem jest ważność, nieważność lub rozwiązanie spółki lub osoby prawnej albo ważność decyzji ich organów - sądy Państwa Członkowskiego, na którego terytorium spółka lub osoba prawna ma swoją siedzibę. Przy ustalaniu, gdzie znajduje się siedziba, sąd stosuje przepisy swojego prawa prywatnego międzynarodowego;
3) w sprawach, których przedmiotem jest ważność wpisów do rejestrów publicznych - sądy Państwa Członkowskiego, na którego terytorium rejestry są prowadzone;
4) w sprawach, których przedmiotem jest rejestracja lub ważność patentów, znaków towarowych, wzorów i modeli, jak również podobnych praw wymagających zgłoszenia lub zarejestrowania - sądy Państwa Członkowskiego, na którego terytorium wystąpiono ze zgłoszeniem lub o rejestrację albo nastąpiło zgłoszenie lub rejestracja albo na podstawie aktu prawa wspólnotowego lub umowy międzynarodowej uznaje się, że zgłoszenie lub rejestracja nastąpiły.
Bez uszczerbku dla jurysdykcji Europejskiego Urzędu Patentowego zgodnie z Konwencją o przyznawaniu europejskich patentów, podpisaną w Monachium dnia 5 października 1973 r., sądy każdego Państwa Członkowskiego mają, bez względu na miejsca zamieszkania stron, jurysdykcję wyłączną we wszystkich postępowaniach dotyczących przyznania lub ważności europejskiego patentu przyznanego dla tego państwa;
5) w postępowaniach, których przedmiotem jest wykonanie orzeczeń - sądy Państwa Członkowskiego, na którego terytorium wykonanie powinno nastąpić lub nastąpiło.
oraz art. 23 RozpUEBrukselaI
art. 23 RozpUEBrukselaI
1. Jeżeli strony, z których przynajmniej jedna ma miejsce zamieszkania na terytorium Państwa Członkowskiego, uzgodniły, że sąd lub sądy Państwa Członkowskiego powinny rozstrzygać spór już wynikły albo spór przyszły mogący wyniknąć z określonego stosunku prawnego, to sąd lub sądy tego Państwa Członkowskiego mają jurysdykcję. Sąd lub sądy tego Państwa Członkowskiego mają jurysdykcję wyłączną, o ile strony nie uzgodniły czego innego. Taka umowa dotycząca jurysdykcji musi być zawarta:
a) w formie pisemnej lub ustnej potwierdzonej na piśmie; lub
b) w formie, która odpowiada praktyce przyjętej między stronami; lub
c) w handlu międzynarodowym – w formie odpowiadającej zwyczajowi handlowemu, który strony znały lub musiały znać i który strony umów tego rodzaju w określonej dziedzinie handlu powszechnie znają i którego stale przestrzegają.
2. Elektroniczne przekazy umożliwiające trwały zapis umowy są zrównane z formą pisemną.
3. Jeżeli taka umowa została zawarta przez strony, z których żadna nie ma miejsca zamieszkania na terytorium któregokolwiek Państwa Członkowskiego, to sądy innych Państw Członkowskich nie mogą orzekać, chyba że uzgodniony przez strony sąd lub sądy prawomocnie stwierdziły brak swej jurysdykcji.
4. Jeżeli w zawartych na piśmie warunkach powołania "trustu" zostało stwierdzone, że powództwa przeciwko założycielowi, "trustee" lub uposażonemu z tytułu "trustu" rozpoznawać ma sąd lub sądy Państwa Członkowskiego, to ten sąd lub te sądy mają jurysdykcję wyłączną, jeżeli chodzi o stosunki między tymi osobami lub ich prawa lub obowiązki w ramach "trustu".
5. Umowy dotyczące jurysdykcji i odpowiednie przepisy zawarte w warunkach powołania "trustu" nie wywołują skutku prawnego, jeżeli są sprzeczne z przepisami art. 13, 17 i 21 albo jeżeli sądy, których jurysdykcja została wyłączona przez strony w umowie, mają wyłączną jurysdykcję na podstawie art. 22.
.

C. Zakres czasowy
W zakresie ustalania jurysdykcji UE rozporządzenie dotyczy powództw wniesionych w 15 "dawnych" krajach członkowskich po 1.3.2002 (zob. art. 66 RozpUEBrukselaI
art. 66 RozpUEBrukselaI
1. Przepisy niniejszego rozporządzenia mają zastosowanie tylko do takich powództw i dokumentów urzędowych, które zostały wytoczone bądź sporządzone po jego wejściu w życie.
2. Jeżeli powództwo zostało wytoczone w Państwie Członkowskim pochodzenia przed wejściem w życie niniejszego rozporządzenia, wówczas orzeczenia wydane po tej chwili będą uznawane i zezwoli się na ich wykonanie zgodnie z rozdziałem III:
a) jeżeli powództwo wytoczone zostało w Państwie Członkowskim pochodzenia po tym, jak Konwencja brukselska lub Konwencja lugańska weszła w życie zarówno w Państwie Członkowskim pochodzenia, jak i w Państwie Członkowskim, w którym powoływane jest orzeczenie;
b) we wszystkich innych przypadkach, jeżeli sąd miał jurysdykcję na podstawie przepisów, które są zgodne z przepisami jurysdykcyjnymi rozdziału II lub umowy, która obowiązywała w chwili wytoczenia powództwa pomiędzy Państwem Członkowskim pochodzenia a Państwem Członkowskim, w którym powoływane jest orzeczenie.
i art. 76 RozpUEBrukselaI
art. 76 RozpUEBrukselaI
Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 marca 2002 r.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane w Państwach Członkowskich, zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską.
) zaś w nowych państwach członkowskich, a więc i w Polsce, powództw wniesionych po dniu przystąpienia do UE, tzn. od 1.5.2004.
W zakresie uznawania orzeczeń na mocy art. 66 ust. 1 RozpUEBrukselaI
art. 66 RozpUEBrukselaI
1. Przepisy niniejszego rozporządzenia mają zastosowanie tylko do takich powództw i dokumentów urzędowych, które zostały wytoczone bądź sporządzone po jego wejściu w życie.
2. Jeżeli powództwo zostało wytoczone w Państwie Członkowskim pochodzenia przed wejściem w życie niniejszego rozporządzenia, wówczas orzeczenia wydane po tej chwili będą uznawane i zezwoli się na ich wykonanie zgodnie z rozdziałem III:
a) jeżeli powództwo wytoczone zostało w Państwie Członkowskim pochodzenia po tym, jak Konwencja brukselska lub Konwencja lugańska weszła w życie zarówno w Państwie Członkowskim pochodzenia, jak i w Państwie Członkowskim, w którym powoływane jest orzeczenie;
b) we wszystkich innych przypadkach, jeżeli sąd miał jurysdykcję na podstawie przepisów, które są zgodne z przepisami jurysdykcyjnymi rozdziału II lub umowy, która obowiązywała w chwili wytoczenia powództwa pomiędzy Państwem Członkowskim pochodzenia a Państwem Członkowskim, w którym powoływane jest orzeczenie.
, art. 76 ust. 1 RozpUEBrukselaI
art. 76 RozpUEBrukselaI
Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 marca 2002 r.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane w Państwach Członkowskich, zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską.
rozporządzenie stosuje się do wyroków, które zapadły w sprawach cywilnych lub handlowych na skutek powództwa wniesionego po 1.3.2002 (orzeczenia z dawnych krajów) albo po 1.5.2004 (orzeczenia z nowych krajów). Szczególna zasada wynika jeszcze z art. 66 ust. 2 RozpUEBrukselaI
art. 66 RozpUEBrukselaI
1. Przepisy niniejszego rozporządzenia mają zastosowanie tylko do takich powództw i dokumentów urzędowych, które zostały wytoczone bądź sporządzone po jego wejściu w życie.
2. Jeżeli powództwo zostało wytoczone w Państwie Członkowskim pochodzenia przed wejściem w życie niniejszego rozporządzenia, wówczas orzeczenia wydane po tej chwili będą uznawane i zezwoli się na ich wykonanie zgodnie z rozdziałem III:
a) jeżeli powództwo wytoczone zostało w Państwie Członkowskim pochodzenia po tym, jak Konwencja brukselska lub Konwencja lugańska weszła w życie zarówno w Państwie Członkowskim pochodzenia, jak i w Państwie Członkowskim, w którym powoływane jest orzeczenie;
b) we wszystkich innych przypadkach, jeżeli sąd miał jurysdykcję na podstawie przepisów, które są zgodne z przepisami jurysdykcyjnymi rozdziału II lub umowy, która obowiązywała w chwili wytoczenia powództwa pomiędzy Państwem Członkowskim pochodzenia a Państwem Członkowskim, w którym powoływane jest orzeczenie.
dla przypadków, gdy powództwo zostało wytoczone w państwie członkowskim pochodzenia przed wejściem w życie rozporządzenia Bruksela I.

CategoryRozporzadzenieBrukselaI
Na tej stronie nie ma komentarzy