Wiki source for WymagalnoscRoszczenia
====Wymagalność roszczenia====
==definicja i inne zagadnienia związane z wymagalnością roszczenia==
((1)) Definicja
Wymagalność [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] oznacza zaktualizowanie się obowiązku [[Swiadczenie świadczenia]] (RadwanskiCzescOgolna, nb. 815; RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, wyd. 6., nb. 724). Wierzyciel ma więc prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności (SN w wyroku z dnia 22.3.2001 r., [[http://pub.sn.pl/ow3_ic.nsf/0/c77a9c605ad4f275c125736d0050b424/$FILE/V%20CKN%200769_00%20publ.pdf V CKN 769/00, OSNC z 2001 r. nr 11, poz. 166]]).
((1)) Terminologia
Widoczna jest pewna niekonsekwencja w stosowaniu pojęcia "wymagalność". Wg KC wymagalne może być i roszczenie (zob. {{pu przepis="art. 120 KC"}}, {{pu przepis="art. 449 KC"}}, ) i wierzytelność ({{pu przepis="art. 411 pkt 4 KC"}} i {{pu przepis="art. 498 § 1 KC"}}) czy dług ({{pu przepis="art. 451 § 3 KC"}}) i świadczenie ({{pu przepis="art. 466 KC"}}, {{pu przepis="art. 518 § 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 910 § 2 KC"}}). Dla poprawnego rozwiązania kazusów wychodzimy z założenia, iż niezbędne jest stwierdzenie wymagalności **[[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]]**.
((1)) Termin wymagalności
Ustalenie terminu wymagalności następuje wg reguł określonych w {{pu przepis="art. 455 KC"}}. Wynika z niego, iż termin spełnienia świadczenia zależy od tego, czy mamy do czynienia ze zobowiązaniem terminowym czy też bezterminowym.
((2)) Zobowiązania terminowe
Zasadą jest, że [[Swiadczenie świadczenie]] w zobowiązaniach terminowych staje się wymagalne z chwilą nadejścia terminu jego spełnienia, {{pu przepis="art. 455 KC"}} (por. RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, wyd. 6., nb. 724; SN w wyroku z dnia 22.3.2001 r., [[http://pub.sn.pl/ow3_ic.nsf/0/c77a9c605ad4f275c125736d0050b424/$FILE/V%20CKN%200769_00%20publ.pdf V CKN 769/00, OSNC z 2001 r. nr 11, poz. 166]]). Stawia się w tym wypadku znak równości pomiędzy wymagalnością a terminem spełnienia świadczenia.
Zgodnie z {{pu przepis="art. 455 KC"}} o tym, że zaktualizował się obowiązek świadczenia decyduje przede wszystkim **treść czynności prawnej**. Oznacza to więc pierwszeństwo woli stron w określaniu terminów spełnienia świadczenia. Oczywiście i tutaj ma zastosowanie ograniczenie wynikające z {{pu przepis="art. 353(1) KC"}}.
W razie braku odpowiednich postanowień umownych o terminie spełnienia świadczenia decyduje **charakter zobowiązania**. Termin spełnienia świadczenia jest wyznaczony przez właściwość zobowiązania wówczas, gdy spełnienie świadczenia po upływie pewnego terminu nie prowadziłoby do zaspokojenia usprawiedliwionego interesu wierzyciela - jurydycznie bezprzedmiotowe (tak DrapalaPPH2003, str. 50).
W tym wypadku należy sięgnąć do regulacji ustawowych. W niektórych przepisach KC przewidziano bowiem szczególne regulacje dotyczące wymagalności świadczeń, zob. np. {{pu przepis="art. 669 § 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 723 KC"}} czy {{pu przepis="art. 761(3) § 3 KC"}}. Zobowiązania, w których o terminie spełnienia świadczenia decyduje charakter zobowiązania, również określa się jako **zobowiązania terminowe** (Wiśniewski w: BieniekKomentarzKC, wyd. 6., art. 455 uw. nr 1).
((2)) Zobowiązania bezterminowe
W przypadku zobowiązań bezterminowych świadczenie jest wymagalne "niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do jego wykonania". Do zobowiązań bezterminowych należą np. m.in [[RoszczeniaOdszkodowawcze roszczenia odszkodowawcze]] (kontraktowe i deliktowe) i roszczenia o zwrot nienależnego świadczenia ({{pu przepis="art. 410 KC"}}).
((3)) roszczenie o zwrot nienależnego świadczenia
Kwestię wymagalności i terminu spełnienia świadczenia z tytułu nienależnego świadczenia podjął SN w wyroku z dnia 22.3.2001 r., [[http://pub.sn.pl/ow3_ic.nsf/0/c77a9c605ad4f275c125736d0050b424/$FILE/V%20CKN%200769_00%20publ.pdf V CKN 769/00, OSNC z 2001 r. nr 11, poz. 166]]. Wg niego wymagalność roszczenia o zwrot świadczenia jako nienależnego przypada na moment spełnienia świadczenia.
Natomiast spełnienie świadczenia polegającego na zwrocie nienależnego świadczenia powinno nastąpić niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela ({{pu przepis="art. 455 KC"}}). Zobowiązanie do zwrotu nienależnie otrzymanego świadczenia jest bowiem zobowiązaniem bezterminowym (SN w cytowanym wyroku z 22.3.2010 r.).
W glosach do tego orzeczenia stwierdzono, że te uwagi bezpośrednio mogą dotyczyć tylko //condictio indebitii// oraz //condictio sine causa//, gdyż tylko w tych wypadkach świadczenie jest od początku nienależne (DrapalaPPH2003, str. 50).
((3)) inne roszczenia
(...)
((2)) Wymagalność natychmiastowa
Wyjątkiem od zasady wymagalności po nadejściu terminu spełnienia świadczenia jest tzw. **wymagalność natychmiastowa**. Mowa jest o niej np. w {{pu przepis="art. 458 KC"}} i {{pu przepis="art. 586 KC"}}.
((1)) Znaczenie wymagalności
Wymagalność roszczenia ma znaczenie m. in. dla:
1) obliczenia [[PrzedawnienieRoszczenMajatkowych przedawnienia roszczenia]] (zob. {{pu przepis="art. 120 KC"}}),
1) możliwości dokonania [[Potracenie potrącenia]] (zob. {{pu przepis="art. 498 § 1 KC"}}),
1) żądania zapłaty [[SchematOdsetki odsetek]] za [[Opoznienie opóźnienie]] (por. {{pu przepis="art. 481 § 1 KC"}}) lub zwłokę ({{pu przepis="art. 476 KC"}}),
1) zwrotu świadczenia (zob. {{pu przepis="art. 411 pkt 4 KC"}} i {{pu przepis="art. 723 KC"}}).
Wymagalność roszczenia oznacza także spełnienie podstawowej (lecz nie wystarczającej) przesłanki [[ZaskarzalnoscRoszczenia zaskarżalności roszczenia]].
((1)) Schemat Taris(R)
Zob. [[http://kt-texte.de/taris/?root=105 schemat Taris(R)]]
----
CategoryLeksykonW CategoryInstytucjePrawaCywilnego CategoryZobowiazaniaCzescOgolna
==definicja i inne zagadnienia związane z wymagalnością roszczenia==
((1)) Definicja
Wymagalność [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] oznacza zaktualizowanie się obowiązku [[Swiadczenie świadczenia]] (RadwanskiCzescOgolna, nb. 815; RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, wyd. 6., nb. 724). Wierzyciel ma więc prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności (SN w wyroku z dnia 22.3.2001 r., [[http://pub.sn.pl/ow3_ic.nsf/0/c77a9c605ad4f275c125736d0050b424/$FILE/V%20CKN%200769_00%20publ.pdf V CKN 769/00, OSNC z 2001 r. nr 11, poz. 166]]).
((1)) Terminologia
Widoczna jest pewna niekonsekwencja w stosowaniu pojęcia "wymagalność". Wg KC wymagalne może być i roszczenie (zob. {{pu przepis="art. 120 KC"}}, {{pu przepis="art. 449 KC"}}, ) i wierzytelność ({{pu przepis="art. 411 pkt 4 KC"}} i {{pu przepis="art. 498 § 1 KC"}}) czy dług ({{pu przepis="art. 451 § 3 KC"}}) i świadczenie ({{pu przepis="art. 466 KC"}}, {{pu przepis="art. 518 § 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 910 § 2 KC"}}). Dla poprawnego rozwiązania kazusów wychodzimy z założenia, iż niezbędne jest stwierdzenie wymagalności **[[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]]**.
((1)) Termin wymagalności
Ustalenie terminu wymagalności następuje wg reguł określonych w {{pu przepis="art. 455 KC"}}. Wynika z niego, iż termin spełnienia świadczenia zależy od tego, czy mamy do czynienia ze zobowiązaniem terminowym czy też bezterminowym.
((2)) Zobowiązania terminowe
Zasadą jest, że [[Swiadczenie świadczenie]] w zobowiązaniach terminowych staje się wymagalne z chwilą nadejścia terminu jego spełnienia, {{pu przepis="art. 455 KC"}} (por. RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, wyd. 6., nb. 724; SN w wyroku z dnia 22.3.2001 r., [[http://pub.sn.pl/ow3_ic.nsf/0/c77a9c605ad4f275c125736d0050b424/$FILE/V%20CKN%200769_00%20publ.pdf V CKN 769/00, OSNC z 2001 r. nr 11, poz. 166]]). Stawia się w tym wypadku znak równości pomiędzy wymagalnością a terminem spełnienia świadczenia.
Zgodnie z {{pu przepis="art. 455 KC"}} o tym, że zaktualizował się obowiązek świadczenia decyduje przede wszystkim **treść czynności prawnej**. Oznacza to więc pierwszeństwo woli stron w określaniu terminów spełnienia świadczenia. Oczywiście i tutaj ma zastosowanie ograniczenie wynikające z {{pu przepis="art. 353(1) KC"}}.
W razie braku odpowiednich postanowień umownych o terminie spełnienia świadczenia decyduje **charakter zobowiązania**. Termin spełnienia świadczenia jest wyznaczony przez właściwość zobowiązania wówczas, gdy spełnienie świadczenia po upływie pewnego terminu nie prowadziłoby do zaspokojenia usprawiedliwionego interesu wierzyciela - jurydycznie bezprzedmiotowe (tak DrapalaPPH2003, str. 50).
W tym wypadku należy sięgnąć do regulacji ustawowych. W niektórych przepisach KC przewidziano bowiem szczególne regulacje dotyczące wymagalności świadczeń, zob. np. {{pu przepis="art. 669 § 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 723 KC"}} czy {{pu przepis="art. 761(3) § 3 KC"}}. Zobowiązania, w których o terminie spełnienia świadczenia decyduje charakter zobowiązania, również określa się jako **zobowiązania terminowe** (Wiśniewski w: BieniekKomentarzKC, wyd. 6., art. 455 uw. nr 1).
((2)) Zobowiązania bezterminowe
W przypadku zobowiązań bezterminowych świadczenie jest wymagalne "niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do jego wykonania". Do zobowiązań bezterminowych należą np. m.in [[RoszczeniaOdszkodowawcze roszczenia odszkodowawcze]] (kontraktowe i deliktowe) i roszczenia o zwrot nienależnego świadczenia ({{pu przepis="art. 410 KC"}}).
((3)) roszczenie o zwrot nienależnego świadczenia
Kwestię wymagalności i terminu spełnienia świadczenia z tytułu nienależnego świadczenia podjął SN w wyroku z dnia 22.3.2001 r., [[http://pub.sn.pl/ow3_ic.nsf/0/c77a9c605ad4f275c125736d0050b424/$FILE/V%20CKN%200769_00%20publ.pdf V CKN 769/00, OSNC z 2001 r. nr 11, poz. 166]]. Wg niego wymagalność roszczenia o zwrot świadczenia jako nienależnego przypada na moment spełnienia świadczenia.
Natomiast spełnienie świadczenia polegającego na zwrocie nienależnego świadczenia powinno nastąpić niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela ({{pu przepis="art. 455 KC"}}). Zobowiązanie do zwrotu nienależnie otrzymanego świadczenia jest bowiem zobowiązaniem bezterminowym (SN w cytowanym wyroku z 22.3.2010 r.).
W glosach do tego orzeczenia stwierdzono, że te uwagi bezpośrednio mogą dotyczyć tylko //condictio indebitii// oraz //condictio sine causa//, gdyż tylko w tych wypadkach świadczenie jest od początku nienależne (DrapalaPPH2003, str. 50).
((3)) inne roszczenia
(...)
((2)) Wymagalność natychmiastowa
Wyjątkiem od zasady wymagalności po nadejściu terminu spełnienia świadczenia jest tzw. **wymagalność natychmiastowa**. Mowa jest o niej np. w {{pu przepis="art. 458 KC"}} i {{pu przepis="art. 586 KC"}}.
((1)) Znaczenie wymagalności
Wymagalność roszczenia ma znaczenie m. in. dla:
1) obliczenia [[PrzedawnienieRoszczenMajatkowych przedawnienia roszczenia]] (zob. {{pu przepis="art. 120 KC"}}),
1) możliwości dokonania [[Potracenie potrącenia]] (zob. {{pu przepis="art. 498 § 1 KC"}}),
1) żądania zapłaty [[SchematOdsetki odsetek]] za [[Opoznienie opóźnienie]] (por. {{pu przepis="art. 481 § 1 KC"}}) lub zwłokę ({{pu przepis="art. 476 KC"}}),
1) zwrotu świadczenia (zob. {{pu przepis="art. 411 pkt 4 KC"}} i {{pu przepis="art. 723 KC"}}).
Wymagalność roszczenia oznacza także spełnienie podstawowej (lecz nie wystarczającej) przesłanki [[ZaskarzalnoscRoszczenia zaskarżalności roszczenia]].
((1)) Schemat Taris(R)
Zob. [[http://kt-texte.de/taris/?root=105 schemat Taris(R)]]
----
CategoryLeksykonW CategoryInstytucjePrawaCywilnego CategoryZobowiazaniaCzescOgolna
