Wiki source for Wlasnosc
====Własność====
==pojęcie własności w różnych dziedzinach prawa==
((1)) Prawo konstytucyjne
W polskiej konstytucji własność występuje w dwojakiej roli: jako podstawowy element ustroju społeczno-gospodarczego ({{pu przepis="Art. 21 Konstytucja"}}) oraz jako prawo podmiotowe ({{pu przepis="Art. 64 Konstytucja"}}).
((2)) Własność jako zasada ustrojowa
Własność stanowi z jednej podstawę ustroju społeczno-gospodarczego (tzw. obiektywne ujęcie własności), co wynika z {{pu przepis="Art. 21 Konstytucja"}}. Przyjmuje się, iż własność należy rozumieć tu szeroko (BanaszakPrawoKonstytucyjne, wyd. 4 nb. 190). Ponieważ przepis nie rozróżnia form własności, należy przyjąć, iż chodzi o każdy z możliwych typów (własność prywatna, Skarbu Państwa, samorządowa).
Pozbawienie własności (wywłaszczenie) możliwe jest tylko przy zachowaniu warunków określonych w Art. 21 ust. 2, tzn. jeżeli tylko na cele publiczne i wyłącznie za słusznym odszkodowaniem. Szczegóły dot. wywłaszczenia reguluje {{pu przepis="art. 112 UGospNier"}} i nast. Zob. także dokument pt. [[WywlaszczenieNieruchomosci]].
((2)) Własność jako prawo podmiotowe
Deklarację, iż prawo własności jest [[PrawoPodmiotowe prawem podmiotowym]], zawiera {{pu przepis="Art. 64 Konstytucja"}}. Ochrona prawa własności jest natomiast taka sama dla każdego właściciela ({{pu przepis="Art. 64 ust. 2 Konstytucja"}}). Ponieważ przepisy Konstytucji są stosowane bezpośrednio ({{pu przepis="Art. 8 Konstytucja"}}) zapewniają one właścicielowi realną ochronę jego prawa.
Treść prawa własności determinują prawa i obowiązki właściciela. W prawie cywilnym prawa właściciela określa {{pu przepis="art. 140 KC"}}. Dalsze przepisy stanowią bądź to konkretyzację tych uprawnień bądź to ustanawiają obowiązki właściciela (np. znoszenie oddziaływania na własną nieruchomość ({{pu przepis="art. 144 KC"}}), tolerowanie użycia przedmiotu własności ({{pu przepis="art. 142 KC"}}) czy też wejście na nieruchomość ({{pu przepis="art. 145 KC"}}, {{pu przepis="art. 149 KC"}})).
Z podmiotowego punktu widzenia Konstytucja chroni własność zarówno prywatną (osób fizycznych i prawnych) jak i publiczną (Skarbu Państwa, samorządową).
Pod względem przedmiotowym własność obejmuje szerokie spektrum praw (BanaszakPrawoKonstytucyjne, wyd. 4 nb. 189). Przedmiotem własności mogą być bowiem rzeczy (nieruchomości i ruchomości i prawa (majątkowe i niemajątkowe). Niemniej jednak konieczne jest jeszcze, aby przedmiot własności mógł być przyporządkowany do określonego podmiotu prawa oraz aby podmiot miał możliwość dysponowania przedmiotem własności. Stąd też nie są np. objęte ochroną konstytucyjną własności elementy składowe środowiska, gdyż stanowią one dobra powszechne, które nie dają się przyporządkować indywidualnym podmiotom.
((1)) Prawo cywilne
Wg prawa cywilnego własność jest najszerszym prawem rzeczowym podmiotowym o charakterze bezwzględnym (skutecznym //erga omnes//), totalnym (niepodzielnym) i abstrakcyjnym (niezależnym od podstaw jego istnienia), por. {{pu przepis="art. 140 KC"}}.
----
CategoryWlasnosc CategoryLeksykonW CategoryInstytucjePrawaCywilnego
==pojęcie własności w różnych dziedzinach prawa==
((1)) Prawo konstytucyjne
W polskiej konstytucji własność występuje w dwojakiej roli: jako podstawowy element ustroju społeczno-gospodarczego ({{pu przepis="Art. 21 Konstytucja"}}) oraz jako prawo podmiotowe ({{pu przepis="Art. 64 Konstytucja"}}).
((2)) Własność jako zasada ustrojowa
Własność stanowi z jednej podstawę ustroju społeczno-gospodarczego (tzw. obiektywne ujęcie własności), co wynika z {{pu przepis="Art. 21 Konstytucja"}}. Przyjmuje się, iż własność należy rozumieć tu szeroko (BanaszakPrawoKonstytucyjne, wyd. 4 nb. 190). Ponieważ przepis nie rozróżnia form własności, należy przyjąć, iż chodzi o każdy z możliwych typów (własność prywatna, Skarbu Państwa, samorządowa).
Pozbawienie własności (wywłaszczenie) możliwe jest tylko przy zachowaniu warunków określonych w Art. 21 ust. 2, tzn. jeżeli tylko na cele publiczne i wyłącznie za słusznym odszkodowaniem. Szczegóły dot. wywłaszczenia reguluje {{pu przepis="art. 112 UGospNier"}} i nast. Zob. także dokument pt. [[WywlaszczenieNieruchomosci]].
((2)) Własność jako prawo podmiotowe
Deklarację, iż prawo własności jest [[PrawoPodmiotowe prawem podmiotowym]], zawiera {{pu przepis="Art. 64 Konstytucja"}}. Ochrona prawa własności jest natomiast taka sama dla każdego właściciela ({{pu przepis="Art. 64 ust. 2 Konstytucja"}}). Ponieważ przepisy Konstytucji są stosowane bezpośrednio ({{pu przepis="Art. 8 Konstytucja"}}) zapewniają one właścicielowi realną ochronę jego prawa.
Treść prawa własności determinują prawa i obowiązki właściciela. W prawie cywilnym prawa właściciela określa {{pu przepis="art. 140 KC"}}. Dalsze przepisy stanowią bądź to konkretyzację tych uprawnień bądź to ustanawiają obowiązki właściciela (np. znoszenie oddziaływania na własną nieruchomość ({{pu przepis="art. 144 KC"}}), tolerowanie użycia przedmiotu własności ({{pu przepis="art. 142 KC"}}) czy też wejście na nieruchomość ({{pu przepis="art. 145 KC"}}, {{pu przepis="art. 149 KC"}})).
Z podmiotowego punktu widzenia Konstytucja chroni własność zarówno prywatną (osób fizycznych i prawnych) jak i publiczną (Skarbu Państwa, samorządową).
Pod względem przedmiotowym własność obejmuje szerokie spektrum praw (BanaszakPrawoKonstytucyjne, wyd. 4 nb. 189). Przedmiotem własności mogą być bowiem rzeczy (nieruchomości i ruchomości i prawa (majątkowe i niemajątkowe). Niemniej jednak konieczne jest jeszcze, aby przedmiot własności mógł być przyporządkowany do określonego podmiotu prawa oraz aby podmiot miał możliwość dysponowania przedmiotem własności. Stąd też nie są np. objęte ochroną konstytucyjną własności elementy składowe środowiska, gdyż stanowią one dobra powszechne, które nie dają się przyporządkować indywidualnym podmiotom.
((1)) Prawo cywilne
Wg prawa cywilnego własność jest najszerszym prawem rzeczowym podmiotowym o charakterze bezwzględnym (skutecznym //erga omnes//), totalnym (niepodzielnym) i abstrakcyjnym (niezależnym od podstaw jego istnienia), por. {{pu przepis="art. 140 KC"}}.
----
CategoryWlasnosc CategoryLeksykonW CategoryInstytucjePrawaCywilnego
