Wersja [858]
To jest stara wersja Uzytkowanie utworzona przez MarcinKrzymuski, 2008-01-11 09:51:35.
Użytkowanie, art. 252 - 284
zagadnienia związane z prawem rzeczowym
Przydatne przepisy:
I. Przedmiot użytkowania Przedmiot użytkowania zależy w pierwszym rzędzie od rodzaju użytkowania. Prawo rzeczowe wyróżnia dwa podstawowe rodzaje tego prawa: użytkowanie oraz użytkowanie nieprawidłowe (art. 264 KC).
1. Użytkowanie nieprawidłowe
Jeżeli użytkowanie ustanowiono na rzeczach oznaczonych tylko co do gatunku albo pieniądzach, to mamy do czynienia z tzw. użytkowaniem nieprawidłowym (art. 264 KC).
2. Użytkowanie zwyczajne
Przedmiotem użytkowania zwyczajnego mogą być zarówno rzeczy jak i prawa (art. 265 § 1 KC). Dokładne ustalenia zależą jednakże od tego, kto jest podmiotem uprawnionym z tytułu użytkowania.
(1) użytkowanie przez osoby fizyczne i prawne
Przedmiotem użytkowania przez osoby fizyczne i prawne mogą być rzeczy oraz prawa.
(a) rzeczy
Obciążone użytkowaniem mogą być zarówno rzeczy ruchome jak i nieruchomości. Prawo to może obciążać rzecz ruchomą tylko w całości, nieruchomość natomiast w całości albo częściowo (art. 253 § 2 KC). Za każdym razem jednak użytkowanie obejmuje także części składowe rzeczy oraz – jeżeli w umowie nie postanowiono inaczej – przynależności (art. 253 § 1 KC).
Przedmiotem użytkowania zwyczajnego są tylko rzeczy niezużywalne i do tego oznaczone co do tożsamości.
(b) prawa
Prawami, które można obciążyć użytkowaniem są np. wierzytelności, akcje, obligacje (Gniewek, Prawo rzeczowe, 5 wyd. nb. 595), a więc prawa majątkowe, które mają charakter praw zbywalnych.
(2) użytkowanie przez rolnicze spółdzielnie produkcyjne (RSP)
Rolnicze spółdzielnie produkcyjne mogą użytkować wyłącznie grunty stanowiące własność Skarbu Państwa oraz budynki posadowione na gruncie oddanym jej do użytkowania, jeżeli był to grunt zabudowany w chwili oddawania w użytkowanie albo gdy spółdzielnia wzniosła budynki na oddanym jej w użytkowanie gruncie SP i tak postanowiono w umowie z właścicielem gruntu (art. 271 – 272 KC).
II. Ustanowienie użytkowania
Przesłanka uprawnienia zależy od tego, czy na rzecz podmiotu podnoszącego roszczenie zostało skutecznie ustanowione prawo użytkowania.
1. Skuteczne ustanowienie użytkowania
Użytkowanie może być ustanowione tylko w trybie pierwotnym, w drodze umowy pomiędzy użytkownikiem. Jest to prawo niezbywalne (art. 254 KC), wobec czego nie jest możliwe nabycie translatywne. Sposób ustanowienia użytkowania zależy także od jego przedmiotu.
(1) ustanowienie użytkowania na rzeczach
Dla użytkowania ustanawianego na rzeczach stosuje się przepisy art. 252 i nast. KC.
(a) zawarcie umowy użytkowania
Zawarcie umowy użytkowania podlega ogólnym regułom cywilnoprawnym, wobec czego stosować należy tutaj przepisy części ogólnej KC. Prawo rzeczowe w tym względzie szczególnych unormowań nie przewiduje.
(b) treść umowy użytkowania
Treść umowy zależy od rodzaju użytkowania – inna jest treść użytkowania zwyczajnego i użytkowania nieprawidłowego.
aa. użytkowanie nieprawidłowe
Użytkowanie nieprawidłowe odróżnia się od “zwykłego” użytkowania tym, że jego przedmiotem są pieniądze lub inne rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Zgodnie z treścią art. 264 zd. 1 KC użytkownik staje się z chwilą wydania mu tych przedmiotów ich właścicielem.
bb. użytkowanie zwyczajne
Użytkowanie polega zawsze na korzystaniu z rzeczy cudzej i pobierania jej pożytków.
Treścią użytkowania jest także wynikające z art. 257 KC uprawnienie do zastępowania poszczególnych składników użytkowanego zespołu środków produkcji innymi.
Bezpośrednim skutkiem przyznania prawa użytkowania jest także uprawnienie użytkownika do posiadania rzeczy. Użytkownik staje się na mocy umowy posiadaczem zależnym w roz. art. 336 KC.
(c) skuteczność umowy użytkowania
Przesłanki skuteczność zawarcia umowy określają znów ogólne zasady prawa cywilnego. Z mocy art. 245 § 1 i 2 KC niezbędną przesłanką dla skuteczności ustanowienia użytkowania jest forma aktu notarialnego (zob. wyrok SN z dnia 19.4.1982, II UR 7/82, niepubl.).
(2) ustanowienie użytkowania na prawach
Ustanowienie użytkowania na prawach dokonuje się wg zasad przewidzianych dla przeniesienia tego prawa, art. 265 § 3 KC. Przepis ten stanowi lex specialis wobec art. 2451 KC (Rudnicki, Komentarz (wyd. 3), str. 404).
Korzystanie z prawa może przejawiać się np. w wykonywaniu uprawnień, które z niego wynikają (np. wykonywanie uprawnień wynikających z posiadania akcji spółki). Pożytkami prawa natomiast, które może pobierać jego użytkownik, są dochody, jakie to prawo przynosi zgodnie ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem (art. 54 KC).
2. Brak wygaśnięcia użytkowania
Zwyczajowo dzieli się przyczyny ustania użytkowania na następujące grupy: przyczyny dotyczące uniwersalnie wygaśnięcia wszelkich ograniczonych praw rzeczowych, przyczyny powodujące wygaśnięcie użytkowania bez względu na jego rodzaj oraz przyczyny wygaśnięcia określonego rodzaju użytkowania (Gniewek, System prawa prywatnego. Prawo rzeczowe. Tom 4 (2005), § 37 nb. 64).
(1) przyczyny dotyczące wygaśnięcia wszelkich ograniczonych praw rzeczowych
Należą tutaj: upływ czasu, na jaki zostało prawo ustanowione, zrzeczenie się ograniczonego prawa rzeczowego, konfuzja.
(2) przyczyny powodujące wygaśnięcie użytkowania bez względu na jego rodzaj
Przyczyną powodującą wygaśnięcie użytkowania niezależnie od jego rodzaju jest niewykonywanie użytkowania przez 10 lat (art. 255 KC). Jest to termin zawity.
(3) przyczyny wygaśnięcia zależne od rodzaju użytkowania
Użytkowanie przez osoby fizyczne wygasa z chwilą śmierci osoby uprawnionej, gdyż użytkowanie jest prawem osobistym, a więc niezbywalnym i tym samym nie podlegającym dziedziczeniu, art. 266 KC.
Użytkowanie przez RSP wygasa na skutek wycofania wkładu gruntowego przez członka spółdzielni (Gniewek, System prawa prywatnego. Prawo rzeczowe. Tom 4 (2005), § 37 nb. 128).
Download this mind map :: Use Freemind to edit it :: Open fullscreen
CategoryPrawaRzeczoweOgraniczone
Na tej stronie nie ma komentarzy
