Wersja [5938]
To jest stara wersja SluzebnoscPrzesylu utworzona przez MarcinKrzymuski, 2009-01-18 17:12:46.
Służebność przesyłu
jako ograniczone prawo rzeczowe stworzone na potrzeby przedsiębiorstw infrastrukturalnych
zawiera wskazówki praktyczne przy stosowaniu nowej instytucji prawnej
A. Uwagi wstępne nt. roszczeń w związku z sieciami na cudzym gruncie
Służebność przesyłu powstała w celu usunięcia wątpliwości w zakresie korzystania z cudzych gruntów przez przedsiębiorstwa sieciowe. Pojawienie się tej regulacji poprzedzała i z pewnością nadal towarzyszyć jej będzie fala roszczeń właścicieli gruntów. Zarówno znane już zjawisko podnoszenia roszczeń przez właścicieli nieruchomości jak i sama regulacja stanu prawnego przy pomocy służebności przesyłu jako pewne novum (np. w zakresie wyceny wartości prawa) są związane z zakresem ochrony prawa własności i czynnikami wpływającymi na stopień koniecznej ochrony.
Zakres ochrony prawa wartości i tym samym wartość praw ograniczających prawa właściciela są związane z:
- położeniem nieruchomości (przykład: ochrona ograniczona, gdy nieruchomość położona przy wale przeciwpowodziowym),
- publiczny cel ograniczenia prawa własności (np. ograniczenie zasady superficies solo cedit po to, aby możliwe było zachowanie jednolitej własności przedsiębiorstwa sieciowego przez art. 49 KC
art. 49 KC
§ 1. Urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa.
§ 2. Osoba, która poniosła koszty budowy urządzeń, o których mowa w § 1, i jest ich właścicielem, może żądać, aby przedsiębiorca, który przyłączył urządzenia do swojej sieci, nabył ich własność za odpowiednim wynagrodzeniem, chyba że w umowie strony postanowiły inaczej. Z żądaniem przeniesienia własności tych urządzeń może wystąpić także przedsiębiorca.
),§ 1. Urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa.
§ 2. Osoba, która poniosła koszty budowy urządzeń, o których mowa w § 1, i jest ich właścicielem, może żądać, aby przedsiębiorca, który przyłączył urządzenia do swojej sieci, nabył ich własność za odpowiednim wynagrodzeniem, chyba że w umowie strony postanowiły inaczej. Z żądaniem przeniesienia własności tych urządzeń może wystąpić także przedsiębiorca.
- ustalenia planu zagospodarowania przestrzennego (naruszenie prawa własności powinno mieć co do zasady sankcje tylko wtedy, gdy korzystanie z nieruchomości nie będzie możliwe w określony w planie sposób - inne, tylko teoretyczne sposoby korzystania z nieruchomości nie powinny być brane pod uwagę).
B. Potencjalne metody regulacji stanu prawnego sieci i alternatywy wobec służebności przesyłu
Co do zasady stosunek prawny między przedsiębiorstwem sieciowym a właścicielem nieruchomości, na których są posadowione elementy czy urządzenia sieci może zostać uregulowany w oparciu o różne konstrukcje prawne, które możemy ogólnie podzielić na instrumenty zobowiązaniowe lub rzeczowe.
1. Regulacja zobowiązaniowa
Regulacja przy pomocy instrumentów prawa zobowiązań możliwa jest przez:
- umowę przyłączeniową regulującą kwestię korzystania z nieruchomości przyłączanej (warunek: sprawa dotyczy nieruchomości przyłączanej),
- odrębna umowa najmu lub dzierżawy.
W wypadku wyboru jakiejkolwiek konstrukcji zobowiązaniowej należy pamiętać o tym, że nie chroni ona przed ewentualnymi roszczeniami następcy prawnego właściciela, z którym zawierana jest umowa (np. z powodu sprzedaży nieruchomości). Przy regulacji tego typu minimalnym zabezpieczeniem powinno być zastrzeżenie obowiązku właściciela nieruchomości do zobowiązania nabywcy do tolerowania sieci na takich samych warunkach pod rygorem kary umownej.
Ewentualne zastrzeżenia wobec słuszności zastrzeżenia kary umownej w podanym wyżej przypadku można złagodzić poddając karę umowną odpowiedniej weryfikacji (lub automatycznej redukcji) wraz z upływem okresu amortyzacji położonego elementu.
2. Regulacja rzeczowa
Prawo rzeczowe oferuje szereg instytucji prawnych umożliwiających zabezpieczenie interesu przedsiębiorstwa sieciowego korzystającego z nieruchomości innych osób. Możliwe jest:
- ustanowienie służebności gruntowej (tu: konieczność ustalenia nieruchomości władnącej),
- ustanowienie użytkowania, art. 252 KC
art. 252 KC
Rzecz można obciążyć prawem do jej używania i do pobierania jej pożytków (użytkowanie).
i nast.Rzecz można obciążyć prawem do jej używania i do pobierania jej pożytków (użytkowanie).
- ustanowienie służebności przesyłu, art. 3051 KC
art. 3051 KC
Nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).
i nast.Nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).
- wykupienie nieruchomości, art. 231 KC
art. 231 KC
§ 1. Samoistny posiadacz gruntu w dobrej wierze, który wzniósł na powierzchni lub pod powierzchnią gruntu budynek lub inne urządzenie o wartości przenoszącej znacznie wartość zajętej na ten cel działki, może żądać, aby właściciel przeniósł na niego własność zajętej działki za odpowiednim wynagrodzeniem.
§ 2. Właściciel gruntu, na którym wzniesiono budynek lub inne urządzenie o wartości przenoszącej znacznie wartość zajętej na ten cel działki, może żądać, aby ten, kto wzniósł budynek lub inne urządzenie, nabył od niego własność działki za odpowiednim wynagrodzeniem.
§ 3. (uchylony).
.§ 1. Samoistny posiadacz gruntu w dobrej wierze, który wzniósł na powierzchni lub pod powierzchnią gruntu budynek lub inne urządzenie o wartości przenoszącej znacznie wartość zajętej na ten cel działki, może żądać, aby właściciel przeniósł na niego własność zajętej działki za odpowiednim wynagrodzeniem.
§ 2. Właściciel gruntu, na którym wzniesiono budynek lub inne urządzenie o wartości przenoszącej znacznie wartość zajętej na ten cel działki, może żądać, aby ten, kto wzniósł budynek lub inne urządzenie, nabył od niego własność działki za odpowiednim wynagrodzeniem.
§ 3. (uchylony).
3. Inne rozwiązania
uwaga praktyczna
w wypadku inwestycji inicjowanych lub realizowanych na korzyść gminy wskazane jest stosowanie administracyjnego trybu ograniczania własności - ze względu na jego niski koszt
Alternatywnym rozwiązaniem administracyjnoprawnym jest zapominany niekiedy art. 124 UGospNierw wypadku inwestycji inicjowanych lub realizowanych na korzyść gminy wskazane jest stosowanie administracyjnego trybu ograniczania własności - ze względu na jego niski koszt
art. 124 UGospNier
1. Starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, może ograniczyć, w drodze decyzji, sposób korzystania z nieruchomości przez udzielenie zezwolenia na zakładanie i przeprowadzenie na nieruchomości ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, jeżeli właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości nie wyraża na to zgody. Ograniczenie to następuje zgodnie z planem miejscowym, a w przypadku braku planu, zgodnie z decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.
1a. W przypadkach określonych w art. 108 Kodeksu postępowania administracyjnego lub uzasadnionych ważnym interesem gospodarczym starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, na wniosek podmiotu, który będzie realizował cel publiczny, udziela, w drodze decyzji, zezwolenia na niezwłoczne zajęcie nieruchomości po wydaniu decyzji, o której mowa w ust. 1. Decyzji o niezwłocznym zajęciu nieruchomości nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności.
1b. W zakresie urządzeń łączności publicznej decyzję w sprawie zezwolenia wydaje się w uzgodnieniu z Prezesem Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Decyzja ta może być również wydana w przypadku braku planu miejscowego lub gdy decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego nie jest wymagana.
2. Starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, udziela zezwolenia z urzędu albo na wniosek organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego, innej osoby lub jednostki organizacyjnej.
3. Udzielenie zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, powinno być poprzedzone rokowaniami z właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości o uzyskanie zgody na wykonanie prac, o których mowa w ust. 1. Rokowania przeprowadza osoba lub jednostka organizacyjna zamierzająca wystąpić z wnioskiem o zezwolenie. Do wniosku należy dołączyć dokumenty z przeprowadzonych rokowań.
4. Na osobie lub jednostce organizacyjnej występującej o zezwolenie ciąży obowiązek przywrócenia nieruchomości do stanu poprzedniego, niezwłocznie po założeniu lub przeprowadzeniu ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w ust. 1. Jeżeli przywrócenie nieruchomości do stanu poprzedniego jest niemożliwe albo powoduje nadmierne trudności lub koszty, stosuje się odpowiednio przepis art. 128 ust. 4.
5. Jeżeli założenie lub przeprowadzenie ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w ust. 1, uniemożliwia właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu dalsze prawidłowe korzystanie z nieruchomości w sposób dotychczasowy albo w sposób zgodny z jej dotychczasowym przeznaczeniem, właściciel lub użytkownik wieczysty może żądać, aby odpowiednio starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, lub występujący z wnioskiem o zezwolenie, o którym mowa w ust. 2, nabył od niego na rzecz Skarbu Państwa, w drodze umowy, własność albo użytkowanie wieczyste nieruchomości.
6. Właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości jest obowiązany udostępnić nieruchomość w celu wykonania czynności związanych z konserwacją oraz usuwaniem awarii ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w ust. 1. Obowiązek udostępnienia nieruchomości podlega egzekucji administracyjnej. Przepisy ust. 4 stosuje się odpowiednio.
7. Decyzja ostateczna, o której mowa w ust. 1, stanowi podstawę do dokonania wpisu w księdze wieczystej. Wpisu dokonuje się na wniosek starosty, wykonującego zadanie z zakresu administracji rządowej, lub organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli zezwolenie było udzielone na wniosek tej jednostki.
8. W sprawach, o których mowa w ust. 1, w których stroną postępowania jest gmina lub powiat, prezydent miasta na prawach powiatu sprawujący funkcję starosty podlega wyłączeniu na zasadach określonych w rozdziale 5 działu I Kodeksu postępowania administracyjnego.
. Jest to w szczególności możliwość zabezpieczenia nowych inwestycji na cele publiczne przy pomocy instrumentów administracyjnych. Barierą stosowania tego instrumentu nie jest niezależność właścicielska spółki (ciepłowniczej, wodno-kanalizacyjnej itp.) od działającej gminy czy starostwa - wykonawca nie musi być zależny od administracji.1. Starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, może ograniczyć, w drodze decyzji, sposób korzystania z nieruchomości przez udzielenie zezwolenia na zakładanie i przeprowadzenie na nieruchomości ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, jeżeli właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości nie wyraża na to zgody. Ograniczenie to następuje zgodnie z planem miejscowym, a w przypadku braku planu, zgodnie z decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.
1a. W przypadkach określonych w art. 108 Kodeksu postępowania administracyjnego lub uzasadnionych ważnym interesem gospodarczym starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, na wniosek podmiotu, który będzie realizował cel publiczny, udziela, w drodze decyzji, zezwolenia na niezwłoczne zajęcie nieruchomości po wydaniu decyzji, o której mowa w ust. 1. Decyzji o niezwłocznym zajęciu nieruchomości nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności.
1b. W zakresie urządzeń łączności publicznej decyzję w sprawie zezwolenia wydaje się w uzgodnieniu z Prezesem Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Decyzja ta może być również wydana w przypadku braku planu miejscowego lub gdy decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego nie jest wymagana.
2. Starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, udziela zezwolenia z urzędu albo na wniosek organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego, innej osoby lub jednostki organizacyjnej.
3. Udzielenie zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, powinno być poprzedzone rokowaniami z właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości o uzyskanie zgody na wykonanie prac, o których mowa w ust. 1. Rokowania przeprowadza osoba lub jednostka organizacyjna zamierzająca wystąpić z wnioskiem o zezwolenie. Do wniosku należy dołączyć dokumenty z przeprowadzonych rokowań.
4. Na osobie lub jednostce organizacyjnej występującej o zezwolenie ciąży obowiązek przywrócenia nieruchomości do stanu poprzedniego, niezwłocznie po założeniu lub przeprowadzeniu ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w ust. 1. Jeżeli przywrócenie nieruchomości do stanu poprzedniego jest niemożliwe albo powoduje nadmierne trudności lub koszty, stosuje się odpowiednio przepis art. 128 ust. 4.
5. Jeżeli założenie lub przeprowadzenie ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w ust. 1, uniemożliwia właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu dalsze prawidłowe korzystanie z nieruchomości w sposób dotychczasowy albo w sposób zgodny z jej dotychczasowym przeznaczeniem, właściciel lub użytkownik wieczysty może żądać, aby odpowiednio starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, lub występujący z wnioskiem o zezwolenie, o którym mowa w ust. 2, nabył od niego na rzecz Skarbu Państwa, w drodze umowy, własność albo użytkowanie wieczyste nieruchomości.
6. Właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości jest obowiązany udostępnić nieruchomość w celu wykonania czynności związanych z konserwacją oraz usuwaniem awarii ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w ust. 1. Obowiązek udostępnienia nieruchomości podlega egzekucji administracyjnej. Przepisy ust. 4 stosuje się odpowiednio.
7. Decyzja ostateczna, o której mowa w ust. 1, stanowi podstawę do dokonania wpisu w księdze wieczystej. Wpisu dokonuje się na wniosek starosty, wykonującego zadanie z zakresu administracji rządowej, lub organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli zezwolenie było udzielone na wniosek tej jednostki.
8. W sprawach, o których mowa w ust. 1, w których stroną postępowania jest gmina lub powiat, prezydent miasta na prawach powiatu sprawujący funkcję starosty podlega wyłączeniu na zasadach określonych w rozdziale 5 działu I Kodeksu postępowania administracyjnego.
Prawomocna decyzja o zastosowaniu art. 124 UGospNier
art. 124 UGospNier
1. Starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, może ograniczyć, w drodze decyzji, sposób korzystania z nieruchomości przez udzielenie zezwolenia na zakładanie i przeprowadzenie na nieruchomości ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, jeżeli właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości nie wyraża na to zgody. Ograniczenie to następuje zgodnie z planem miejscowym, a w przypadku braku planu, zgodnie z decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.
1a. W przypadkach określonych w art. 108 Kodeksu postępowania administracyjnego lub uzasadnionych ważnym interesem gospodarczym starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, na wniosek podmiotu, który będzie realizował cel publiczny, udziela, w drodze decyzji, zezwolenia na niezwłoczne zajęcie nieruchomości po wydaniu decyzji, o której mowa w ust. 1. Decyzji o niezwłocznym zajęciu nieruchomości nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności.
1b. W zakresie urządzeń łączności publicznej decyzję w sprawie zezwolenia wydaje się w uzgodnieniu z Prezesem Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Decyzja ta może być również wydana w przypadku braku planu miejscowego lub gdy decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego nie jest wymagana.
2. Starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, udziela zezwolenia z urzędu albo na wniosek organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego, innej osoby lub jednostki organizacyjnej.
3. Udzielenie zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, powinno być poprzedzone rokowaniami z właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości o uzyskanie zgody na wykonanie prac, o których mowa w ust. 1. Rokowania przeprowadza osoba lub jednostka organizacyjna zamierzająca wystąpić z wnioskiem o zezwolenie. Do wniosku należy dołączyć dokumenty z przeprowadzonych rokowań.
4. Na osobie lub jednostce organizacyjnej występującej o zezwolenie ciąży obowiązek przywrócenia nieruchomości do stanu poprzedniego, niezwłocznie po założeniu lub przeprowadzeniu ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w ust. 1. Jeżeli przywrócenie nieruchomości do stanu poprzedniego jest niemożliwe albo powoduje nadmierne trudności lub koszty, stosuje się odpowiednio przepis art. 128 ust. 4.
5. Jeżeli założenie lub przeprowadzenie ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w ust. 1, uniemożliwia właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu dalsze prawidłowe korzystanie z nieruchomości w sposób dotychczasowy albo w sposób zgodny z jej dotychczasowym przeznaczeniem, właściciel lub użytkownik wieczysty może żądać, aby odpowiednio starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, lub występujący z wnioskiem o zezwolenie, o którym mowa w ust. 2, nabył od niego na rzecz Skarbu Państwa, w drodze umowy, własność albo użytkowanie wieczyste nieruchomości.
6. Właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości jest obowiązany udostępnić nieruchomość w celu wykonania czynności związanych z konserwacją oraz usuwaniem awarii ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w ust. 1. Obowiązek udostępnienia nieruchomości podlega egzekucji administracyjnej. Przepisy ust. 4 stosuje się odpowiednio.
7. Decyzja ostateczna, o której mowa w ust. 1, stanowi podstawę do dokonania wpisu w księdze wieczystej. Wpisu dokonuje się na wniosek starosty, wykonującego zadanie z zakresu administracji rządowej, lub organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli zezwolenie było udzielone na wniosek tej jednostki.
8. W sprawach, o których mowa w ust. 1, w których stroną postępowania jest gmina lub powiat, prezydent miasta na prawach powiatu sprawujący funkcję starosty podlega wyłączeniu na zasadach określonych w rozdziale 5 działu I Kodeksu postępowania administracyjnego.
jest wpisywana do księgi wieczystej.1. Starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, może ograniczyć, w drodze decyzji, sposób korzystania z nieruchomości przez udzielenie zezwolenia na zakładanie i przeprowadzenie na nieruchomości ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, jeżeli właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości nie wyraża na to zgody. Ograniczenie to następuje zgodnie z planem miejscowym, a w przypadku braku planu, zgodnie z decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.
1a. W przypadkach określonych w art. 108 Kodeksu postępowania administracyjnego lub uzasadnionych ważnym interesem gospodarczym starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, na wniosek podmiotu, który będzie realizował cel publiczny, udziela, w drodze decyzji, zezwolenia na niezwłoczne zajęcie nieruchomości po wydaniu decyzji, o której mowa w ust. 1. Decyzji o niezwłocznym zajęciu nieruchomości nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności.
1b. W zakresie urządzeń łączności publicznej decyzję w sprawie zezwolenia wydaje się w uzgodnieniu z Prezesem Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Decyzja ta może być również wydana w przypadku braku planu miejscowego lub gdy decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego nie jest wymagana.
2. Starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, udziela zezwolenia z urzędu albo na wniosek organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego, innej osoby lub jednostki organizacyjnej.
3. Udzielenie zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, powinno być poprzedzone rokowaniami z właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości o uzyskanie zgody na wykonanie prac, o których mowa w ust. 1. Rokowania przeprowadza osoba lub jednostka organizacyjna zamierzająca wystąpić z wnioskiem o zezwolenie. Do wniosku należy dołączyć dokumenty z przeprowadzonych rokowań.
4. Na osobie lub jednostce organizacyjnej występującej o zezwolenie ciąży obowiązek przywrócenia nieruchomości do stanu poprzedniego, niezwłocznie po założeniu lub przeprowadzeniu ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w ust. 1. Jeżeli przywrócenie nieruchomości do stanu poprzedniego jest niemożliwe albo powoduje nadmierne trudności lub koszty, stosuje się odpowiednio przepis art. 128 ust. 4.
5. Jeżeli założenie lub przeprowadzenie ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w ust. 1, uniemożliwia właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu dalsze prawidłowe korzystanie z nieruchomości w sposób dotychczasowy albo w sposób zgodny z jej dotychczasowym przeznaczeniem, właściciel lub użytkownik wieczysty może żądać, aby odpowiednio starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, lub występujący z wnioskiem o zezwolenie, o którym mowa w ust. 2, nabył od niego na rzecz Skarbu Państwa, w drodze umowy, własność albo użytkowanie wieczyste nieruchomości.
6. Właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości jest obowiązany udostępnić nieruchomość w celu wykonania czynności związanych z konserwacją oraz usuwaniem awarii ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w ust. 1. Obowiązek udostępnienia nieruchomości podlega egzekucji administracyjnej. Przepisy ust. 4 stosuje się odpowiednio.
7. Decyzja ostateczna, o której mowa w ust. 1, stanowi podstawę do dokonania wpisu w księdze wieczystej. Wpisu dokonuje się na wniosek starosty, wykonującego zadanie z zakresu administracji rządowej, lub organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli zezwolenie było udzielone na wniosek tej jednostki.
8. W sprawach, o których mowa w ust. 1, w których stroną postępowania jest gmina lub powiat, prezydent miasta na prawach powiatu sprawujący funkcję starosty podlega wyłączeniu na zasadach określonych w rozdziale 5 działu I Kodeksu postępowania administracyjnego.
C. Ustalanie wynagrodzenia za służebność przesyłu
uwaga praktyczna
przy ustalaniu kwestii, czy służebność jest nieodpłatna czy też nie należy mieć na względzie nie tylko bezpośredni koszt ustanowienia służebności, ale i implikacje prawne takie jak taryfowanie, możliwość uchylenia od oświadczenia, możliwość dochodzenia roszczeń za okres miniony; z reguły najkorzystniejsze będzie ustanowienie w oparciu o niską odpłatność ale nie nieodpłatnie czy też za wyłącznie symboliczną opłatą
przy ustalaniu kwestii, czy służebność jest nieodpłatna czy też nie należy mieć na względzie nie tylko bezpośredni koszt ustanowienia służebności, ale i implikacje prawne takie jak taryfowanie, możliwość uchylenia od oświadczenia, możliwość dochodzenia roszczeń za okres miniony; z reguły najkorzystniejsze będzie ustanowienie w oparciu o niską odpłatność ale nie nieodpłatnie czy też za wyłącznie symboliczną opłatą
Ustanowienie służebności może nastąpić odpłatnie lub nieodpłatnie. Jednak nieodpłatne ustalenie wiąże się z następującymi ryzykami:
- niebezpieczeństwo uchylenia (silniejsza ochrona czynności odpłatnych w polskim prawie),
- ustanowienie nieodpłatne może stanowić naruszenie przez gminę ustawy o finansach publicznych,
- ustanowienie nieodpłatnie oznacza konieczność szacowania wartości prawa dla służb księgowych.
Przy ustalaniu wysokości i formy odpłatności należy uwzględnić, iż płatności ustalane na okres roku są łatwe do uwzględnienia w taryfie. Jeśli jest natomiast rozważana opłata jednorazowa, to wskazane jest ustalenie z biegłym rewidentem, czy możliwe jest uwzględnienie tej opłaty jako czynnika podwyższającego wartość inwestycji po to, aby możliwe było uwzględnienie kosztu w ramach odpisów amortyzacyjnych. W innym wypadku należy jednoznacznie preferować opłatę roczną.
Przy ustalaniu odpłatności należy dążyć do jednoczesnej regulacji stanu byłego, czyli wykluczać umownie roszczenia za lata ubiegłe nawet za cenę wyższych opłat w przyszłości - płatność z tytułu okresów minionych nie może być uwzględniana w taryfie.
Szacowanie opłat będzie z reguły oparte o dwa parametry:
- parametr 1 = wartość nieruchomości
- parametr 2 = współczynnik uciążliwości
Obydwa parametry w ewentualnym postępowaniu sądowym mogą być podważane.
D. Uwagi proceduralne i formalne
uwaga praktyczna
ze względu na niskie kwoty opłat przy ustalaniu służebności wskazane jest sporządzanie wszystkich aktów z jednym notariuszem, najlepiej takim, który otrzymuje od firmy poważniejsze zlecenia, aby wypracowanie odpowiedniego wzoru na wszystkie przypadki zostało potraktowane możliwie starannie a nie adekwatnie do opłaty; w niektórych przypadkach korzystniejsze może okazać się również ustalenie służebności przed sądem - jeśli opłaty notarialne okazałyby się wyższe, niż wpis;
Ustanowienie służebności przesyłu wymaga dochowania formy aktu notarialnego - przynajmniej co do oświadczenia osoby ustanawiającej obciążenie, czyli właściciela nieruchomości, art. 245 § 2 KCze względu na niskie kwoty opłat przy ustalaniu służebności wskazane jest sporządzanie wszystkich aktów z jednym notariuszem, najlepiej takim, który otrzymuje od firmy poważniejsze zlecenia, aby wypracowanie odpowiedniego wzoru na wszystkie przypadki zostało potraktowane możliwie starannie a nie adekwatnie do opłaty; w niektórych przypadkach korzystniejsze może okazać się również ustalenie służebności przed sądem - jeśli opłaty notarialne okazałyby się wyższe, niż wpis;
art. 245 KC
§ 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności.
§ 2. Jednakże do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości nie stosuje się przepisów o niedopuszczalności warunku lub terminu. Forma aktu notarialnego jest potrzebna tylko dla oświadczenia właściciela, który prawo ustanawia.
. Na podstawie aktu notarialnego może zostać dopiero podjęty wpis do księgi wieczystej.§ 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności.
§ 2. Jednakże do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości nie stosuje się przepisów o niedopuszczalności warunku lub terminu. Forma aktu notarialnego jest potrzebna tylko dla oświadczenia właściciela, który prawo ustanawia.
W wypadkach pilnych w których należy spodziewać się oporu właściciela nieruchomości co do (koniecznego w przewidywanym czasie) wejścia na nieruchomość wskazane jest zastosowanie odpowiednich środków zabezpieczających prawo do wejścia na teren - np. tylko w celach usunięcia awarii lub temu podobnym.
Przesłanka podniesienia roszczeń we wniosku do sądu (postępowanie nieprocesowe!) wymagana przez art. 3051 § 1 KC
art. 3051 KC
Nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).
jaką jest odmowa ustanowienia służebności, jest spełniona nie tylko wtedy, gdy właściciel odmówił jej ustanowienia - wystarczającym jest tu również wykazanie, że propozycja ustanowienia służebności została doręczona i nie została udzielona odpowiedź.Nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).
Wskazane jest podanie we wniosku do sądu możliwie wszystkich potencjalnych uczestników postępowania - zarówno właściciela i (jeśli jest) użytkownika wieczystego, ponieważ służebność przesyłu ma wpływ również na jego prawa.
E. Literatura
- BieniekMoP2008, s. 1071 i nast.
- GuminskiNieruchomosciCHBeck2008
F. Materiały w sieci nt. służebności przesyłu:
- projekt ustawy o zmianie KC oraz jej uzasadnienie,
- Rzeczpospolita,
- Money.pl,
- Gazeta Prawna.
- portal cire.pl (kopia tutaj),
- dyskusja na łamach Rzeczpospolitej
- Zasiedzenie służebności przesyłu
Głosy co do obowiązującego wcześniej stanu prawnego:
- http://www.rzeczpospolita.pl/dodatki/nieruchomosci_070924/nieruchomosci_a_1.html
CategoryPrawoEnergetyczne CategorySluzebnosci
Na tej stronie jest 2 komentarzy [Pokaż komentarze]
