====Roszczenie prewencyjne z {{pu przepis="art. 323 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}==== ((1)) Podstawa prawna roszczenia {{pu przepis="Art. 323 ust. 1 PrOchrŚrodow"}} może stanowić __samodzielną__ [[PodstawaPrawnaRoszczenia podstawę roszczenia cywilnoprawnego]] o zapobieżenie [[SzkodaCywilnoprawna szkodzie]] (SkoczylasPS2003, str. 69). ((1)) Cel roszczenia Zasadniczym celem [[RoszczeniaPrewencyjne roszczenia prewencyjnego]] jest zapobieżenie bezpośrednio grożącej [[SzkodaCywilnoprawna szkodzie]]. Osiągnięcie tego skutku może nastąpić poprzez: 1) przywrócenie stanu zgodnego z prawem i podjęcie środków zapobiegawczych albo 1) zaprzestanie działalności powodującej zagrożenie lub naruszenie. ((2)) Przesłanki roszczenia Roszczenie prewencyjne uruchamia się, gdy dojdzie do bezpośredniego zagrożenia szkodą. ((3)) bezpośrednie zagrożenie szkodą W tym miejscu pojawia się pytanie o to, przed jaką [[SzkodaCywilnoprawna szkodą]] chronią przepisy {{pu przepis="art. 323 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}. Gdyby posługiwać się analogią do {{pu przepis="art. 439 KC"}}, to należałoby ograniczyć stosowanie przepisów ustawy - Prawo ochrony środowiska do szkód majątkowych, zob. [[RoszczeniePrewencyjne439KC opracowanie]] dotyczące [[RoszczeniaPrewencyjne roszczenia prewencyjnego]] z {{pu przepis="art. 439 KC"}} (zwłaszcza pkt B.I.). Konsekwencją przyjęcia tego poglądu jest pozostawienie zadośćuczynienia krzywdzie wywołanej naruszeniem środowiska wyłącznie regulacjom KC (bo trudno uznać, że [[OdpowiedzialnoscCywilna odpowiedzialność cywilna]] za takie [[SzkodaCywilnoprawna szkody]] miałaby być w zamyśle ustawodawcy zupełnie wyłączona). W każdym razie przepis ten chroni zarówno przed [[SzkodaCywilnoprawna szkodami]] na mieniu jak i na osobie (por. RadeckiOdpowiedzialnoscPrawna, 2002, str. 105-106). Zagrożenie szkodą zachodzi, gdy... Zagrożenie powstania szkody jest bezpośrednie, gdy... ((3)) bezprawne oddziaływanie na środowisko Zob. Art323PrOchrSrodow ((3)) legitymacja **Legitymacja czynna** przysługuje każdemu, komu zagraża [[SzkodaCywilnoprawna szkoda]]. Z nieznanych bliżej przyczyn Skoczylas (SkoczylasPS2003, str. 67) a za nim Gruszecki (GruszeckiPrOchrSrodKomentarz, wyd. 2, art. 323 uw. 2.A.) ograniczają zakres uprawnionych do osób, którym przysługuje prawo rzeczowe (własność, ograniczone prawo rzeczowe), posiadanie lub prawo obligacyjne do rzeczy (najem i dzierżawa). Nie ma bowiem ograniczenia w ustawie, które ograniczało pojęcie [[SzkodaCywilnoprawna szkody]] użyte w {{pu przepis="art. 323 ust. 1 PrOchrŚrodow"}} do [[SzkodaCywilnoprawna szkody]] na mieniu. Uprawnienie do reprezentacji większej grup osób przysługuje Skarbowi Państwa, jednostce samorządu terytorialnego i organizacji ekologicznej. Możliwość ta zachodzi jednak tylko wówczas, gdy zagrożenie dotyczy środowiska jako dobra wspólnego. Chodzi więc o sytuacje, gdy [[SzkodaCywilnoprawna szkoda]] może wystąpić w środowisku jako dobru ogólnym, nie powiązanym z indywidualnymi dobrami albo interesami (por. RadeckiOdpowiedzialnoscPrawna, 2002, str. 106). **Legitymacja bierna** została zakreślona przez użycie sformułowania, iż [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]] może być kierowane przeciw "podmiotowi odpowiedzialnemu za zagrożenie". Przyjmuje się, iż odpowiedzialnym będzie więc nie tylko ten podmiot, który prowadzi działalność (faktycznie władający instalacją, z której wynika bezprawne oddziaływanie na środowisko), ale również podmiot czerpiący korzyści z tej działalności, choćby bezpośrednio na środowisko nie oddziaływał (KatnerSzafnickaOSPiP 1966, nr 3). ((1)) Stosunek {{pu przepis="art. 323 ust. 1 PrOchrŚrodow"}} do innych instytucji o charakterze prewencyjnym Problematyczna jest relacja tego przepisu do {{pu przepis="art. 222 § 2 KC"}} oraz do {{pu przepis="art. 439 KC"}}. ((2)) Stosunek {{pu przepis="art. 323 ust. 1 PrOchrŚrodow"}} do {{pu przepis="art. 222 § 2 KC"}} W zakresie relacji między {{pu przepis="art. 323 PrOchrŚrodow"}} a {{pu przepis="art. 222 § 2 KC"}} stwierdza się w doktrynie, iż są to przepisy od siebie niezależne (SkoczylasPS2003, str. 68; GruszeckiPrOchrSrodKomentarz, wyd. 2, art. 323 uw. 1). Na pierwszy rzut oka koncepcja ta wydaje się być do przyjęcia. ((2)) Stosunek {{pu przepis="art. 323 ust. 1 PrOchrŚrodow"}} do {{pu przepis="art. 439 KC"}} Stosunek omawianego przepisu do [[RoszczeniaPrewencyjne roszczenia prewencyjnego]] z {{pu przepis="art. 439 KC"}} nie został natomiast jednoznacznie rozstrzygnięty. Skoczylas dopuszcza w razie niebezpieczeństwa [[SzkodaCywilnoprawna szkody]] w środowisku zbieg [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] z {{pu przepis="art. 439 KC"}} jak i z {{pu przepis="art. 323 ust. 1 PrOchrŚrodow"}} (SkoczylasPS2003, str. 70). Inna koncepcja zakłada jednak, iż między oboma przepisami zachodzi relacja //lex specialis// (art. 323 ust. 1) do //legi generali// ({{pu przepis="art. 439 KC"}}). Układ ten ma miejsce wówczas gdy jedna z norm jest logicznie nadrzędna, co oznacza, że hipoteza normy szczególnej musi zawierać wszystkie elementy normy ogólnej i ponadto jeszcze składniki swoiste (OhanowiczZbiegNorm, str. 45). Przesłanki [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] z {{pu przepis="art. 323 ust. 1 PrOchrŚrodow"}} zostały przedstawione powyżej, zaś {{pu przepis="art. 439 KC"}} - w [[RoszczeniePrewencyjne439KC osobnym dokumencie]]. Porównawszy oba przepisy zauważalna jest różnica w przesłance bezprawności. O ile bowiem została ona w {{pu przepis="art. 323 PrOchrŚrodow"}} //explicite// wyartykułowana, o tyle wymóg bezkarności w [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeniu]] z {{pu przepis="art. 439 KC"}} jest stawiany wyłącznie przez doktrynę jako przesłanka niepisana (zob. RoszczeniePrewencyjne439KC). [[RoszczenieCywilnoprawne Roszczenie]] z {{pu przepis="art. 323 ust. 1 PrOchrŚrodow"}} będzie więc miało zastosowanie w przypadku, gdy [[SzkodaCywilnoprawna szkoda]] zagraża na skutek "bezprawnego oddziaływania na środowisko". Wówczas też zakres środków jakie mają być podjęte będzie znaczny, aż do żądania zaprzestania niebezpiecznej działalności włącznie. [[RoszczenieCywilnoprawne Roszczenia]] na podstawie {{pu przepis="art. 439 KC"}} będzie miało więc znaczenie wówczas, gdy potencjalna [[SzkodaCywilnoprawna szkoda]] będzie grozić na skutek innego **bezprawnego** zachowania, które może mieć swoje reperkusje w środowisku naturalnym. Dla stanów faktycznych związanych z ochroną środowiska przepis {{pu przepis="art. 439 KC"}} będzie miał więc znaczenie znikome. Także zakres możliwych środków ochrony będzie skromniejszy aniżeli w przypadku {{pu przepis="art. 323 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}. ---- CategoryRoszczeniaPrewencyjne CategoryOchronaSrodowiska CategoryArtykuly