====Osoba prawna prawa publicznego==== ==zarys problemu - wersja robocza== ((1)) UWAGI OGOLNE Jak zauważa Fundowicz (FundowiczPrzegladSejmowy1999, s. 64) istota osobowości prawnej jest jedna i polega na tym, że osoba prawna może być **samodzielnym** podmiotem praw i obowiązków. W Niemczech rozróżnienie ma o tyle sens, że "juristische Personen des öffentlichen Rechts" mają własną "Satzungsautonomie". Mogą zatem uchwalać - w przyznanym zakresie - przepisy obowiązujące wszystkie podmioty, które zostały poddane ich władztwu. Również w prawie polskim mamy podmioty, posiadające osobowość prawną, nadaną im przez akt władczy (np. ustawę), które - np. w imieniu państwa - mają prawo do uchwalania regulacji obowiązujących wszystkich ich członków (jednostki samorządu terytorialnego, samorząd zawodowy, [[http://www.eduteka.pl/doc/zaklady-prawa-publicznego zakłady prawa publicznego]] itp.). Przysługuje im zatem odpowiednie **władztwo publiczne**. Rozróżnienie może mieć (i powinno) znaczenie na gruncie przepisów podatkowych ((1)) KRYTERIA DECYDUJąCE O STATUSIE OSOBY PRAWNEJ PRAWA PUBLICZNEGO - DOKTRYNA W doktrynie można spotkać następujące poglądy: ((2)) Kryteria wg Frąckowiaka Frąckowiak podaje jako kryteria, które decydują o kwalifikacji do grupy publicznych lub prywatnych osób prawnych, następujące okoliczności 1) pochodzenia majątku (publiczny czy prywatny) 1) sposób powstania (Frąckowiak w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2012, s. 1170, Nb 109). Ad 1) "Majątek publicznych osób prawnych pochodzi przede wszystkim z własności państwowej i do państwa wraca po ich ustaniu. Osoby te wykonują zadania publiczne i podlegają ścisłemu zazwyczaj nadzorowi organów administracji państwowej." (Frąckowiak w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2012, s. 1170-1171, Nb 109). Ad 2) Jeżeli dla powstania i ustania których konieczne jest wydanie aktu normatywnego, osoba prawna będzie miała - co do zasady - charakter osoby prawnej prawa publicznego (Frąckowiak w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2012, s. 1170, Nb 109). Te kryteria przytacza także Sobolewski (w: OsajdaKomentarzKC, 2013, art. 33 nb. 5). ((2)) Kryteria wg Fundowicza Według Fundowicza osobami prawnymi prawa publicznego są te osoby prawne, które: 1) wykonują zadania publiczne we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność oraz 1) które norma prawna (przede wszystkim ustawa) wprost określa jako takie osoby, bądź które są w obrocie taktowane jako osoby prawa publicznego albo wobec których zachodzi "bezsporne i nie budzące wątpliwości domniemanie", że są osobami prawa publicznego (FundowiczPrzegladSejmowy1999, s. 85). Ad 1) Przejęcie zadań publicznych oznacza przypisanie ich do osoby prawnej w ramach porządku prawnego (w akcie normatywnym albo na skutek zwyczaju) (FundowiczPrzegladSejmowy1999, s. 79). Zadania publiczne to z kolei zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających ze współżycia ludzi w społecznościach (BocPrawoAdministracyjne, s. 14). Ad 2) Kaskadowe wskazanie okoliczności, na mocy których winien zostać ustalony charakter prawny osoby prawnej. ((2)) Kryteria według Pazdana Pazdan (w: PietrzykowskiKomentarzKC, 2011, art. 33 nb. 9-10) zamiast publicznych osób prawnych wymienia państwowe i komunalne osoby prawne. Pierwsza grupa obejmuje: Skarb Państwa, przedsiębiorstwa państwowe, banki państwowe, państwowe szkoły wyższe, fundacje (jeżeli jedynym fundatorem jest Skarb Państwa), państwowe osoby prawne powołane na podstawie oddzielnych ustaw, jednoosobowe spółki handlowe Skarbu Państwa i inne. Komunalne osoby prawne to gminy, związki międzygminne, powiaty, województwa i inne. ((2)) Kryteria według Swiderskiego Swiderski wyróżnia trzy grupy osób prawnych: 1) państwowe osoby prawne, 1) samorządowe osoby prawne i 1) prywatne osoby prawne (Swiderski w: PyziakSzafnickaKCKomentarz, 2009, art. 33 uw. 20 i nast.). Do pierwszej grupy należą: Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, posiadające osobowość prawną, których mienie jest w całości mieniem państwowym ({{pu przepis="art. 1a UWykonUprawSkPańst"}}). Samorządowe osoby prawne to jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne, posiadające osobowość prawną, którym ustawy przyznają wprost taki status albo które mogą być tworzone wyłącznie przez te jednostki. Ostatnią grupę tworzą więc jednostki organizacyjne, mające osobowość prawną i posiadające mienie, które nie jest w całości mieniem państwowym lub samorządowym. ((2)) Dalsza literatura Zob A. Doliwa [[http://www.ksiegarnia.beck.pl/pdf/osobowoasc_prawna_wstep.pdf Osobowość prawna jednostek samorządu terytorialnego]], 2012, str. 9 przypis 27. A. Błaś, Funkcje osobowości prawnej gminy i związku komunalnego, [w:] A. Błaś (red.), Związki komunalne w Polsce i w państwach Europy Zachodniej, Przegląd Prawa i Administracji, t. XXXV, Wrocław 1996; A. Błaś, Prawna podmiotowość powiatu, [w:] J. Boć (red.), Powiat. Z teorii. Kompetencje. Komentarz, Wrocław 2001; M. Chomka, Osobowość prawna a osobowość publicznoprawna, AUWr PPiA 2004, Nr 62; J. Filipek, O podmiotowości administracyjnoprawnej, PiP 1961, Nr 2; J. Filipek, Podmiotowość w prawie administracyjnym, [w:] Podmioty administracji publicznej i prawne formy ich działania, Toruń 2005; J. Frąckowiak, Osobowość prawna gminy, [w:] H. Rot (red.), Ustrój i funkcje samorządu terytorialnego. Studia i szkice, AUWr, Prawo 2003, Nr 219; S. Fundowicz, Pojęcie osoby prawnej prawa publicznego, Przegląd Sejmowy 1999, Nr 2; S. Fundowicz, Osoby prawne prawa publicznego w prawie polskim, ST 2000, Nr 3; M. Grążawski, Podmiotowość i osobowość prawna w prawie administracyjnym, [w:] Instytucje współczesnego prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa Prof. zw. dra hab. Józefa Filipka, Kraków 2001; J. Jagoda, Samorządowe osoby prawne, ST 2011, Nr 1–2; B. Jeżyńska, Podmiotowość prawna jednostek samorządu terytorialnego w świetle postanowień poprzedniej ustawy zasadniczej oraz Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r., Rej. 1997, Nr 5; W. Miemiec, M. Miemiec, Podmiotowość publicznoprawna gminy, ST 1991, Nr 11–12; A. Oleszko, Gmina jako osoba prawna (zagadnienia konstrukcyjne), ST 1992, Nr 6; P. Radziewicz, Kilka uwag w sprawie prawnej przydatności pojęcia „osoba prawa publicznego”, ST 2000, Nr 6; L. Rajca, Spór o konstrukcję osobowości publicznoprawnej samorządu terytorialnego, Przegląd Sądowy 2001, Nr 7–8; L. Rajca, Konstrukcja osobowości prawnej samorządu terytorialnego, ST 2004, Nr 3. ((1)) KRYTERIA DECYDUJąCE O STATUSIE OSOBY PRAWNEJ PRAWA PUBLICZNEGO - ORZECZNICTWO ((1)) WŁASNE STANOWISKO Jaki charakter ma osobowość prawna instytucji kultury wg {{pu przepis="art. 14 ust. 1 UOrgProwDziałKult"}}? ---- CategoryOsobaPrawna CategoryLeksykonO