Wiki source for NiemozliwoscSwiadczenia
====Niemożliwość świadczenia====
==pierwotna i następcza obiektywna niemożliwość świadczenia==
((1)) UWAGI OGÓLNE
Sytuacja, w której po zawarciu umowy okazuje się, że spełnienie jednego ze świadczeń jest z obiektywnych względów niemożliwe, jest zazwyczaj niekorzystna dla obu stron: strona zainteresowana tym świadczeniem nie może otrzymać tego, co chciała. Natomiast strona przeciwna nie może wywiązać się z umownego obowiązku. Stąd też sytuacja taka została uregulowana w kodeksie cywilnym. Jej ocena zależy od kilku okoliczności sprawy, przede wszystkim od tego, czy:
- już przed zawarciem umowy jej wykonanie było niemożliwe, czy też dopiero po nim - zob. NiemozliwoscPierwotnaSwiadczenia,
- jedna ze stron jest za niemożliwość odpowiedzialna - zob. NiemozliwoscNastepczaSwiadczenia.
Nie ma wyraźnej regulacji na wypadek, gdy niemożliwość wynikła z działania drugiej strony. Jedynie w wypadku umowy o dzieło istnieje regulacja po części regulująca taki przypadek i nakazuje ona zapłacenie wynagrodzenia za dzieło, mimo że nie mogło ono być wykonane, o ile osoba zamawiająca w wykonaniu dzieła przeszkodziła, {{pu przepis="art. 639 KC"}}. Ogólnie prawidłowym rozwiązaniem byłoby przyznanie stronie świadczącej roszczenia o świadczenie wzajemne mimo iż druga strona nie otrzyma już tego, co chciała (np. w wypadku, gdy sprzedany samochód zostanie zniszczony przez kupującego przed przekazaniem go, sprzedawcy należy przyznać prawo do zapłaty). W przypadku sporu należy się tu powołać na to, że {{pu przepis="art. 493 § 1 KC"}} zwalnia od świadczenia wzajemnego tylko wtedy, gdy żadna ze stron nie zawiniła niemożliwości. Nie można jednak wykluczyć, że taki argument będzie poddawany w wątpliwość, dlatego w razie potrzeby należy powołać się również na inne przepisy, które wyraźnie przewidują roszczenia w takim wypadku - np. odszkodowanie z tytułu {{pu przepis="art. 471 KC"}} czy {{pu przepis="art. 415 KC"}}.
((1)) ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA NIEMOZLIWOŚĆ
Przy ustalaniu, czy dana strona umowy ponosi odpowiedzialność za daną sytuację należy z jednej strony pamiętać o ogólnej regule {{pu przepis="art. 472 KC"}}, wg której strony umowy (i każdego stosunku zobowiązaniowego) muszą zachować w zasadzie należytą staranność, czyli w wypadku braku innych ustaleń czy reguł odpowiadają za swe niedbalstwo czy działania umyślne.
Z drugiej strony konieczne jest uwzględnienie ewentualnych zmian tej reguły. W pewnych ramach możliwe jest ograniczenie odpowiedzialności, co powoduje przykładowo, że strona nie odpowiada za niedbalstwo. Ponadto istnieje szereg przepisów, które w pewnych sytuacjach zaostrzają lub łagodzą reguły odpowiedzialności. I tak na przykład w wypadku, gdy dłużnik popadł w zwłokę z wydaniem rzeczy, odpowiada za wszelkie szkody na rzeczy (łącznie ze zniszczeniem, które uniemożliwia wykonanie umowy!), nawet jeśli nie można mu zarzucić żadnej winy.
Dlatego ustalenie, czy i na ile strony umowy w danej sytuacji odpowiadają za dane okoliczności może mieć decydujące znaczenie dla ustalenia ich wzajemnych roszczeń.
((1)) SZCZEGÓLNA SYTUACJA PRZY UMOWIE O DZIEŁO
Przy rozpatrywaniu niemożliwości wykonywania zamówionego dzieła należy pamiętać, że niekiedy ma zastosowanie wspomniany już, specjalny przepis {{pu przepis="art. 639 KC"}}. Jeśli wystąpią przeszkody w realizacji w sferze zamawiającego, nie mają tu zastosowania opisane wyżej reguły, tylko przepis {{pu przepis="art. 639 KC"}}, który daje wykonawcy prawo domagania się zapłaty mimo niewykonania dzieła.
----
CategorySkrypty CategoryNiemozliwoscSwiadczenia CategoryLeksykonN
==pierwotna i następcza obiektywna niemożliwość świadczenia==
((1)) UWAGI OGÓLNE
Sytuacja, w której po zawarciu umowy okazuje się, że spełnienie jednego ze świadczeń jest z obiektywnych względów niemożliwe, jest zazwyczaj niekorzystna dla obu stron: strona zainteresowana tym świadczeniem nie może otrzymać tego, co chciała. Natomiast strona przeciwna nie może wywiązać się z umownego obowiązku. Stąd też sytuacja taka została uregulowana w kodeksie cywilnym. Jej ocena zależy od kilku okoliczności sprawy, przede wszystkim od tego, czy:
- już przed zawarciem umowy jej wykonanie było niemożliwe, czy też dopiero po nim - zob. NiemozliwoscPierwotnaSwiadczenia,
- jedna ze stron jest za niemożliwość odpowiedzialna - zob. NiemozliwoscNastepczaSwiadczenia.
Nie ma wyraźnej regulacji na wypadek, gdy niemożliwość wynikła z działania drugiej strony. Jedynie w wypadku umowy o dzieło istnieje regulacja po części regulująca taki przypadek i nakazuje ona zapłacenie wynagrodzenia za dzieło, mimo że nie mogło ono być wykonane, o ile osoba zamawiająca w wykonaniu dzieła przeszkodziła, {{pu przepis="art. 639 KC"}}. Ogólnie prawidłowym rozwiązaniem byłoby przyznanie stronie świadczącej roszczenia o świadczenie wzajemne mimo iż druga strona nie otrzyma już tego, co chciała (np. w wypadku, gdy sprzedany samochód zostanie zniszczony przez kupującego przed przekazaniem go, sprzedawcy należy przyznać prawo do zapłaty). W przypadku sporu należy się tu powołać na to, że {{pu przepis="art. 493 § 1 KC"}} zwalnia od świadczenia wzajemnego tylko wtedy, gdy żadna ze stron nie zawiniła niemożliwości. Nie można jednak wykluczyć, że taki argument będzie poddawany w wątpliwość, dlatego w razie potrzeby należy powołać się również na inne przepisy, które wyraźnie przewidują roszczenia w takim wypadku - np. odszkodowanie z tytułu {{pu przepis="art. 471 KC"}} czy {{pu przepis="art. 415 KC"}}.
((1)) ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA NIEMOZLIWOŚĆ
Przy ustalaniu, czy dana strona umowy ponosi odpowiedzialność za daną sytuację należy z jednej strony pamiętać o ogólnej regule {{pu przepis="art. 472 KC"}}, wg której strony umowy (i każdego stosunku zobowiązaniowego) muszą zachować w zasadzie należytą staranność, czyli w wypadku braku innych ustaleń czy reguł odpowiadają za swe niedbalstwo czy działania umyślne.
Z drugiej strony konieczne jest uwzględnienie ewentualnych zmian tej reguły. W pewnych ramach możliwe jest ograniczenie odpowiedzialności, co powoduje przykładowo, że strona nie odpowiada za niedbalstwo. Ponadto istnieje szereg przepisów, które w pewnych sytuacjach zaostrzają lub łagodzą reguły odpowiedzialności. I tak na przykład w wypadku, gdy dłużnik popadł w zwłokę z wydaniem rzeczy, odpowiada za wszelkie szkody na rzeczy (łącznie ze zniszczeniem, które uniemożliwia wykonanie umowy!), nawet jeśli nie można mu zarzucić żadnej winy.
Dlatego ustalenie, czy i na ile strony umowy w danej sytuacji odpowiadają za dane okoliczności może mieć decydujące znaczenie dla ustalenia ich wzajemnych roszczeń.
((1)) SZCZEGÓLNA SYTUACJA PRZY UMOWIE O DZIEŁO
Przy rozpatrywaniu niemożliwości wykonywania zamówionego dzieła należy pamiętać, że niekiedy ma zastosowanie wspomniany już, specjalny przepis {{pu przepis="art. 639 KC"}}. Jeśli wystąpią przeszkody w realizacji w sferze zamawiającego, nie mają tu zastosowania opisane wyżej reguły, tylko przepis {{pu przepis="art. 639 KC"}}, który daje wykonawcy prawo domagania się zapłaty mimo niewykonania dzieła.
----
CategorySkrypty CategoryNiemozliwoscSwiadczenia CategoryLeksykonN
