Wersja [6964]
To jest stara wersja MediacjaWyborMediatora utworzona przez JacekLubecki, 2009-03-03 11:18:37.
Inhaltsverzeichnis des Artikels
A. Ogólne uwagi
B. Kryteria wyboru
1. Charakter sprawy
2. Specjalistyczna wiedza
C. Prawo wyboru mediatora
D. Kategorie mediatorów
1. Stali mediatorzy
a. Lista stałych mediatorów
b. Ośrodki mediacyjne
2. Mediatorzy ad hoc
3. Obowiązek przyjęcia sprawy ...
a. Mediatorzy ad hoc
b. Stali mediatorzy
4. Ocena poszczególnych katego...
E. Sprawy rodzinne i opiekuńcz...
F. Literatura
B. Kryteria wyboru
1. Charakter sprawy
2. Specjalistyczna wiedza
C. Prawo wyboru mediatora
D. Kategorie mediatorów
1. Stali mediatorzy
a. Lista stałych mediatorów
b. Ośrodki mediacyjne
2. Mediatorzy ad hoc
3. Obowiązek przyjęcia sprawy ...
a. Mediatorzy ad hoc
b. Stali mediatorzy
4. Ocena poszczególnych katego...
E. Sprawy rodzinne i opiekuńcz...
F. Literatura
Wybór mediatora
omówienie zagadnienia wyboru mediatora
A. Ogólne uwagi
Wybór odpowiedniego mediatora jest niezwykle ważny dla powodzenia mediacji. Słuszność tego stwierdzenia zawiera się w utartym wśród mediatorów powiedzeniu: „mediacja jest tak dobra, jak dobry jest mediator”.
B. Kryteria wyboru
Z uwagi na główny cel mediacji, jakim jest zawarcie przez strony ugody, przy wyborze osoby mediatora szczególną uwagę należy zwracać na te jego cechy i umiejętności, które są niezbędne dla zrozumienia różnych aspektów sporu, który powstał między stronami. Uczestnicy mediacji powinni zatem niezwykle starannie dobierać mediatorów.
1. Charakter sprawy
Analizując każdy indywidualny przypadek, należy uwzględniać przede wszystkim charakter sprawy.
2. Specjalistyczna wiedza
Strony powinny zwracać szczególną uwagę, aby osoba trzecia posiadała specjalistyczną wiedzę w zakresie przedmiotu sporu, co z pewnością przyczyni się do lepszego zrozumienia problemów występujących w konflikcie. Nie należy zgodzić się z poglądem, że specjalna wiedza w danym zakresie może wywołać wątpliwości co do bezstronności mediatora. Strony mogą zatem zobowiązać mediatora do tego, aby wykazał, że posiada wysokie kwalifikacje i należyte przygotowanie zawodowe w określonej dziedzinie. W niektórych sprawach, dotyczących wielopłaszczyznowych i skomplikowanych materii (prawnych, ekonomicznych, technicznych itp.) wiedza szczególna mediatora stanowi warunek konieczny skutecznego prowadzenia mediacji. Trudno bowiem wyobrazić sobie efektywne rozwiązywanie konfliktu na przykład pomiędzy dwoma inwestorami budowlanymi w kwestii budowy specjalistycznych maszyn, jeśli mediator nie posiada choćby elementarnej wiedzy w dziedzinie ich konstrukcji. W lietraturze wskazuje się również na możliwość występowania u boku mediatora tzw. comediatora, który doskonale specjalizuje się w danej dziedzinie – np. prawie budowlanym.
C. Prawo wyboru mediatora
W świetle obowiązujących regulacji kodeksowych wybór osoby mediatora został pozostawiony zasadniczo stronom, które mogą osobiście wskazać mediatora albo przynajmniej sposób jego wyboru (art. 1831 § 3 KPC
art. 1831 KPC
§ 1. Mediacja jest dobrowolna.
§ 2. Mediację prowadzi się na podstawie umowy o mediację albo postanowienia sądu kierującego strony do mediacji. Umowa może być zawarta także przez wyrażenie przez stronę zgody na mediację, gdy druga strona złożyła wniosek, o którym mowa w art. 1836 § 1.
§ 3. W umowie o mediację strony określają w szczególności przedmiot mediacji, osobę mediatora albo sposób wyboru mediatora.
§ 4. Mediację prowadzi się przed wszczęciem postępowania, a za zgodą stron także w toku sprawy.
). Osobę mediatora może również wybrać wyznaczona przez strony osoba trzecia lub określona instytucja (np. wyspecjalizowane centrum mediacji). Zasada swobodnego wyboru mediatora przez strony doznaje jednak pewnego ograniczenia w sytuacji, gdy do mediacji kieruje sąd. Wówczas bowiem, celem przyspieszenia postępowania, sąd wyznacza osobę mediatora. Jednakże nawet w tym przypadku strony mogą w jego miejsce wybrać inną osobę (art. 1839 zd. 1 KPC§ 1. Mediacja jest dobrowolna.
§ 2. Mediację prowadzi się na podstawie umowy o mediację albo postanowienia sądu kierującego strony do mediacji. Umowa może być zawarta także przez wyrażenie przez stronę zgody na mediację, gdy druga strona złożyła wniosek, o którym mowa w art. 1836 § 1.
§ 3. W umowie o mediację strony określają w szczególności przedmiot mediacji, osobę mediatora albo sposób wyboru mediatora.
§ 4. Mediację prowadzi się przed wszczęciem postępowania, a za zgodą stron także w toku sprawy.
art. 1839 KPC
Kierując strony do mediacji, sąd wyznacza mediatora; jednakże strony mogą wybrać innego mediatora. Na zgodny wniosek stron sąd może upoważnić mediatora do zapoznania się z aktami sprawy.
). Niezależnie od tego, z czyjej inicjatywy została wszczęta mediacja, strony zawsze sprawują pełną kontrolę nad tym, kto jest mediatorem (por. art. 183(1) § 3, art. 1836 § 2 pkt 3 in fine oraz art. 1836 § 2 pkt 4 KPCKierując strony do mediacji, sąd wyznacza mediatora; jednakże strony mogą wybrać innego mediatora. Na zgodny wniosek stron sąd może upoważnić mediatora do zapoznania się z aktami sprawy.
art. 1836 KPC
§ 1. Wszczęcie mediacji przez stronę następuje z chwilą doręczenia mediatorowi wniosku o przeprowadzenie mediacji, z dołączonym dowodem doręczenia jego odpisu drugiej stronie.
§ 2. Mimo doręczenia wniosku, o którym mowa w § 1, mediacja nie zostaje wszczęta, jeżeli:
1) stały mediator, w terminie tygodnia od dnia doręczenia mu wniosku o przeprowadzenie mediacji, odmówił przeprowadzenia mediacji,
2) strony zawarły umowę o mediację, w której wskazano jako mediatora osobę niebędącą stałym mediatorem, a osoba ta, w terminie tygodnia od dnia doręczenia jej wniosku o przeprowadzenie mediacji, odmówiła przeprowadzenia mediacji,
3) strony zawarły umowę o mediację bez wskazania mediatora i osoba, do której strona zwróciła się o przeprowadzenie mediacji, w terminie tygodnia od dnia doręczenia jej wniosku o przeprowadzenie mediacji, nie wyraziła zgody na przeprowadzenie mediacji albo druga strona w terminie tygodnia nie wyraziła zgody na osobę mediatora,
4) strony nie zawarły umowy o mediację, a druga strona nie wyraziła zgody na mediację.
).§ 1. Wszczęcie mediacji przez stronę następuje z chwilą doręczenia mediatorowi wniosku o przeprowadzenie mediacji, z dołączonym dowodem doręczenia jego odpisu drugiej stronie.
§ 2. Mimo doręczenia wniosku, o którym mowa w § 1, mediacja nie zostaje wszczęta, jeżeli:
1) stały mediator, w terminie tygodnia od dnia doręczenia mu wniosku o przeprowadzenie mediacji, odmówił przeprowadzenia mediacji,
2) strony zawarły umowę o mediację, w której wskazano jako mediatora osobę niebędącą stałym mediatorem, a osoba ta, w terminie tygodnia od dnia doręczenia jej wniosku o przeprowadzenie mediacji, odmówiła przeprowadzenia mediacji,
3) strony zawarły umowę o mediację bez wskazania mediatora i osoba, do której strona zwróciła się o przeprowadzenie mediacji, w terminie tygodnia od dnia doręczenia jej wniosku o przeprowadzenie mediacji, nie wyraziła zgody na przeprowadzenie mediacji albo druga strona w terminie tygodnia nie wyraziła zgody na osobę mediatora,
4) strony nie zawarły umowy o mediację, a druga strona nie wyraziła zgody na mediację.
D. Kategorie mediatorów
Ustawodawca wprowadził podział mediatorów na dwie grupy: stałych oraz powoływanych wyłącznie do przeprowadzenia mediacji w konkretnej sprawie (ad hoc).
1. Stali mediatorzy
Stały mediator to osoba, która została wpisana na listę stałych mediatorów prowadzoną przez organizacje społeczne i zawodowe (art. 1832 § 3 KPC
art. 1832 KPC
§ 1. Mediatorem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, korzystająca w pełni z praw publicznych.
§ 2. Mediatorem nie może być sędzia. Nie dotyczy to sędziów w stanie spoczynku.
§ 3. Organizacje pozarządowe w zakresie swoich zadań statutowych oraz uczelnie mogą prowadzić listy stałych mediatorów oraz tworzyć ośrodki mediacyjne. Wpis na listę wymaga wyrażonej na piśmie zgody mediatora. Informację o listach stałych mediatorów oraz o ośrodkach mediacyjnych przekazuje się prezesowi sądu okręgowego.
§ 4. Stały mediator może odmówić prowadzenia mediacji tylko z ważnych powodów, o których jest obowiązany niezwłocznie powiadomić strony, a jeżeli strony do mediacji skierował sąd - również sąd.
). § 1. Mediatorem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, korzystająca w pełni z praw publicznych.
§ 2. Mediatorem nie może być sędzia. Nie dotyczy to sędziów w stanie spoczynku.
§ 3. Organizacje pozarządowe w zakresie swoich zadań statutowych oraz uczelnie mogą prowadzić listy stałych mediatorów oraz tworzyć ośrodki mediacyjne. Wpis na listę wymaga wyrażonej na piśmie zgody mediatora. Informację o listach stałych mediatorów oraz o ośrodkach mediacyjnych przekazuje się prezesowi sądu okręgowego.
§ 4. Stały mediator może odmówić prowadzenia mediacji tylko z ważnych powodów, o których jest obowiązany niezwłocznie powiadomić strony, a jeżeli strony do mediacji skierował sąd - również sąd.
a. Lista stałych mediatorów
Informacje o takich listach przekazywane są prezesom sądów okręgowych i powinny być na bieżąco aktualizowane. Według autorów projektu ustawy ma to umożliwiać popularyzację idei mediacji w tych środowiskach, w których alternatywne rozstrzyganie sporów cywilnych jest szczególnie pożądane. Mimo braku wyraźnego nakazu, prezes sądu okręgowego powinien zarządzić podanie do publicznej wiadomości (np. przez wywieszenie na tablicy ogłoszeń w sądzie okręgowym i w sądach rejonowych) list stałych mediatorów i informacji o istniejących ośrodkach mediacyjnych.
Pewną wątpliwość rodzi literalne brzmienie omawianego przepisu, który mówi jedynie o przekazywaniu informacji o listach, a nie samych list. W praktyce jednak utarło się, że organizacje prowadzące listy stałych mediatorów, powierzają prezesom sądów okręgowych kopie tych list, które zawierają zwykle dane personalne i adresowe mediatora, informacje o ich zawodzie. Udostępnienie danych kontaktowych pozwala na szybkie wszczęcie postępowania mediacyjnego. Natomiast wzmianki na temat wykonywanego przez mediatora zawodu ułatwiają wyznaczenie właściwych mediatorów do poszczególnych spraw.
Listy stałych mediatorów nie są przez prezesów sądów okręgowych weryfikowane. Zajmują się tym organizacje społeczne i zawodowe, które prowadzą listę. Tworzą one własne regulaminy postępowania gwarantujące jakość świadczonych usług oraz określają dodatkowe kryteria wpisów na listę stałych mediatorów. W myśl art. 1832 § 3 KPC
art. 1832 KPC
§ 1. Mediatorem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, korzystająca w pełni z praw publicznych.
§ 2. Mediatorem nie może być sędzia. Nie dotyczy to sędziów w stanie spoczynku.
§ 3. Organizacje pozarządowe w zakresie swoich zadań statutowych oraz uczelnie mogą prowadzić listy stałych mediatorów oraz tworzyć ośrodki mediacyjne. Wpis na listę wymaga wyrażonej na piśmie zgody mediatora. Informację o listach stałych mediatorów oraz o ośrodkach mediacyjnych przekazuje się prezesowi sądu okręgowego.
§ 4. Stały mediator może odmówić prowadzenia mediacji tylko z ważnych powodów, o których jest obowiązany niezwłocznie powiadomić strony, a jeżeli strony do mediacji skierował sąd - również sąd.
wpis na listę wymaga wyrażonej na piśmie zgody mediatora. § 1. Mediatorem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, korzystająca w pełni z praw publicznych.
§ 2. Mediatorem nie może być sędzia. Nie dotyczy to sędziów w stanie spoczynku.
§ 3. Organizacje pozarządowe w zakresie swoich zadań statutowych oraz uczelnie mogą prowadzić listy stałych mediatorów oraz tworzyć ośrodki mediacyjne. Wpis na listę wymaga wyrażonej na piśmie zgody mediatora. Informację o listach stałych mediatorów oraz o ośrodkach mediacyjnych przekazuje się prezesowi sądu okręgowego.
§ 4. Stały mediator może odmówić prowadzenia mediacji tylko z ważnych powodów, o których jest obowiązany niezwłocznie powiadomić strony, a jeżeli strony do mediacji skierował sąd - również sąd.
b. Ośrodki mediacyjne
Ustawa wspomina również o tworzeniu ośrodków mediacyjnych, których głównym celem jest zorganizowanie zaplecza niezbędnego do prowadzenia profesjonalnych i skutecznych postępowań mediacyjnych.
2. Mediatorzy ad hoc
Drugą kategorię mediatorów stanowią mediatorzy nie będący stałymi mediatorami. Są nimi osoby, które nie są umieszczone na listach stałych mediatorów, ale powołano je ad hoc do prowadzenia mediacji. Będą to z reguły sprawy, które nie trafiły jeszcze na salę sądową.
3. Obowiązek przyjęcia sprawy do mediacji
W odniesieniu do powyższych dwóch grup mediatorów ustawodawca odmiennie uregulował obowiązek przyjęcia sprawy do mediacji.
a. Mediatorzy ad hoc
W przypadku mediatora ad hoc może on w terminie tygodnia od doręczenia wniosku odmówić przeprowadzenia mediacji (art. 183(6) § 2 pkt 2 i pkt 3 KPC). Może on odmówić prowadzenia mediacji ze względu na każdy powód, który w jego ocenie usprawiedliwia taką decyzję.
b. Stali mediatorzy
Natomiast jak wynika z art. 1832 § 4 KPC
art. 1832 KPC
§ 1. Mediatorem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, korzystająca w pełni z praw publicznych.
§ 2. Mediatorem nie może być sędzia. Nie dotyczy to sędziów w stanie spoczynku.
§ 3. Organizacje pozarządowe w zakresie swoich zadań statutowych oraz uczelnie mogą prowadzić listy stałych mediatorów oraz tworzyć ośrodki mediacyjne. Wpis na listę wymaga wyrażonej na piśmie zgody mediatora. Informację o listach stałych mediatorów oraz o ośrodkach mediacyjnych przekazuje się prezesowi sądu okręgowego.
§ 4. Stały mediator może odmówić prowadzenia mediacji tylko z ważnych powodów, o których jest obowiązany niezwłocznie powiadomić strony, a jeżeli strony do mediacji skierował sąd - również sąd.
stały mediator może odmówić prowadzenia mediacji tylko z ważnych powodów, o których jest obowiązany niezwłocznie powiadomić strony, a jeżeli strony do mediacji skierował sąd - również sąd. Uregulowanie to należy uznać za uzasadnione między innymi z uwagi na brak instytucji wyłączenia mediatora, jak i brak ograniczeń co do wyboru mediatora z uwagi na pokrewieństwo z jedną ze stron. Ważnym powodem będzie bez wątpienia znaczne pogorszenie stanu zdrowia, wyjazd długoterminowy, wystąpienie okoliczności uniemożliwiających mediatorowi zachowanie bezstronności w danej sprawie itp. Pomimo tego, że Kodeks postępowania cywilnego nie przewiduje możliwości wymierzania jakichkolwiek sankcji (np. grzywny) za nieuzasadnioną odmowę prowadzenia mediacji, zachowanie takie może skutkować skreśleniem z listy stałych mediatorów. § 1. Mediatorem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, korzystająca w pełni z praw publicznych.
§ 2. Mediatorem nie może być sędzia. Nie dotyczy to sędziów w stanie spoczynku.
§ 3. Organizacje pozarządowe w zakresie swoich zadań statutowych oraz uczelnie mogą prowadzić listy stałych mediatorów oraz tworzyć ośrodki mediacyjne. Wpis na listę wymaga wyrażonej na piśmie zgody mediatora. Informację o listach stałych mediatorów oraz o ośrodkach mediacyjnych przekazuje się prezesowi sądu okręgowego.
§ 4. Stały mediator może odmówić prowadzenia mediacji tylko z ważnych powodów, o których jest obowiązany niezwłocznie powiadomić strony, a jeżeli strony do mediacji skierował sąd - również sąd.
4. Ocena poszczególnych kategorii
Analizując obydwie kategorie mediatorów, trzeba zauważyć, że stali mediatorzy posiadają zazwyczaj lepsze kwalifikacje niż mediatorzy ad hoc. Należy zgodzić się z przedstawioną przez S. Pieckowskiego tezą, że zarówno w przypadku mediacji umownej, jak i mediacji ze skierowania sądu, korzystniejszy jest udział stałych mediatorów z dwóch powodów:
- jakości oferowanych przez nich usług mediacyjnych, która jest w pewnym sensie gwarantowana faktem jego certyfikacji przez wyspecjalizowany ośrodek mediacyjny, oraz
- pewności postępowania mediacyjnego wynikająca z tego, iż bez ważnego powodu stały mediator nie może uchylić się od obowiązku przeprowadzenia mediacji.
E. Sprawy rodzinne i opiekuńcze
W szczególny sposób uregulowana została kwestia dotycząca wyboru mediatora w sprawach rodzinnych i opiekuńczych (por. art. 436 § 3 i 4 oraz art. 5702 KPC
art. 5702 KPC
W sprawie, w której zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd może skierować uczestników do mediacji. Przedmiotem mediacji może być także określenie sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej. Jeżeli uczestnicy postępowania nie uzgodnili osoby mediatora, sąd kieruje ich do mediacji prowadzonej przez stałego mediatora, o którym mowa w art. 436 § 4.
), choć ustawodawca zrezygnował ostatecznie z pierwotnie przewidywanej w projekcie koncepcji utworzenia odrębnych list stałych mediatorów rodzinnych (art. 436 § 5 projektu ustawy Komisji Kodyfikacyjnej). W sprawie, w której zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd może skierować uczestników do mediacji. Przedmiotem mediacji może być także określenie sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej. Jeżeli uczestnicy postępowania nie uzgodnili osoby mediatora, sąd kieruje ich do mediacji prowadzonej przez stałego mediatora, o którym mowa w art. 436 § 4.
F. Literatura
1. P. Wrześniewski, Mediacja zamiast sądu, Rzp. z 6.12.2005 r.
2. M. Bobrowicz, Mediacje gospodarcze – jak mediować i przekonywać, Warszawa 2004,
3. M. Bobrowicz, Przekonać do mediacji, GP z 21.11.2005 r.
CategoryMediacjaWSprawachCywilnych
Na tej stronie nie ma komentarzy
