Wiki source for KolejnoscSprawdzaniaRoszczenCywilnoprawnych
====Kolejność sprawdzania roszczeń cywilnoprawnych====
Wyznacznikiem kolejności sprawdzania jest źródło normy stanowiącej podstawę roszczenia.
((1)) ROSZCZENIA UMOWNE
W pierwszej kolejności podlegają sprawdzeniu podstawy roszczenia wynikające z umowy jako najbardziej specjalnej regulacji stosunków prawnych pomiędzy danymi podmiotami. Wynika to stąd, iż prawo cywilne jest prawem pozwalającym stroną na elastyczną regulację stosunków cywilnoprawnych (oczywiście z ograniczeniami, jak np. //numerus clausus// praw rzeczowych).
((2)) Uzasadnienie dla prymatu roszczeń umownych
Uzasadnieniem dla takiej kolejności jest znaczenie umowy dla roszczeń wynikających z pozostałych źródeł, a dokładnie:
- umowa wyklucza roszczenia z prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia, albowiem istotą tego stosunku prawnego jest właśnie brak zlecenia (zob. {{pu przepis="art. 752 KC"}}) i jakiegokolwiek innego umownego upoważnienia do prowadzenia cudzych spraw;
- umowa daje tytuł zobowiązaniowy do faktycznego władania cudzą rzeczą i wpływa tym samym na zasadność roszczeń wydobywczych ({{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}) oraz tzw. roszczeń uzupełniających ({{pu przepis="art. 224 i nast. KC"}});
- umowa może wpływać na zakres odpowiedzialności (zawinienie) bądź bezprawność (np. zgoda poszkodowanego) w przypadku roszczeń deliktowych;
- umowa stanowi w końcu podstawę prawną przysporzenia i wyklucza tym samym roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia (zob. {{pu przepis="art. 410 § 2 KC"}}).
((2)) Cele roszczeń umownych
Czego może domagać się strona umowy? Generalnie w każdym przypadku, niezależnie od typu umowy, roszczenia mają zbliżony cel. Dotyczą albo wykonania umowy albo świadczeń związanych z nienależytym wykonaniem albo niewykonaniem umowy. Szczegóły przedstawione zostały w skrypcie: SchematRoszczeniaUmowne.
((1)) ROSZCZENIA Z OKOLICZNOŚCI BAZUJĄCYCH NA ZAUFANIU
Zbadanie roszczeń odszkodowawczych wynikających z //culpa in contrahendo// przed pozostałymi, w szczególności deliktowymi, roszczeniami jest uzasadnione tym, że przewiduje łagodniejszą odpowiedzialność, co z kolei może i powinno wpływać na zakres odpowiedzialności deliktowej poprzez jej ograniczenie.
SchematCulpaInContrahendo
((1)) ROSZCZENIA USTAWOWE
Pozostałe roszczenia można ująć w jedną grupę, w której dla wszystkich roszczeń wspólne jest to, iż stosunki prawne z nich wynikające tworzą się ex lege a nie mocą umowy stron.
((2)) Roszczenia z prawa rodzinnego i spadkowego
(...)
((2)) Roszczenie z prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia
Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia powoduje powstanie między stronami (zastępującymi i zastępowanym) stosunku o charakterze podobnym do umownego i przez to istnienie tej relacji może wpływać na zasadność pozostałych roszczeń podobnie jak umowa.
Zob.: ProwadzenieCudzychSprawBezZlecenia
((2)) Roszczenia z przepisów prawa rzeczowego
Roszczenia wynikające z przepisów prawa rzeczowego są z jednej strony zależne od ustalenia wcześniej wspomnianych okoliczności (zob. uwagi dot. wpływu umowa na roszczenia rzeczowe) a z drugiej strony zawierają niekiedy regulacje stanowiące lex specialis wobec norm deliktowych i bezpodstawnego wzbogacenia (np. odpowiedzialność posiadacza o zwrot pożytków oraz z tytułu zniszczenia, pogorszenia lub utraty rzeczy ({{pu przepis="art. 224 KC"}}, {{pu przepis="art. 225 KC"}} i {{pu przepis="art. 230 KC"}}) i relacje tych przepisów do deliktów oraz bezpodstawnego wzbogacenia).
SchematRoszczeniaPrawnorzeczowe
((3)) ochrona posesoryjna
W pierwszej kolejności w rachubę wchodzą przepisy o ochronie posesoryjnej.
((3)) roszczenia petytoryjne
(...)
((2)) Roszczenia deliktowe
Kolejność dwu ostatnich grup jest już w zasadzie dowolna. Jednakże doświadczenie wskazuje, iż roszczenia odszkodowawcze stanowią największą grupę roszczeń, a w przypadku tych roszczeń podstawę prawną roszczeń należy szukać właśnie w przepisach o odpowiedzialności deliktowej
SchematDelikty
((2)) Roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia
Ta grupa roszczeń powinna zamykać badanie. Nierzadko jest to wymuszone także, iż stanowi ona swoiste ultima ratio dla roszczeń o zwrot rzeczy albo wyrównanie nakładów itp.
SchematBezpodstawneWzbogacenie
((1)) SCHEMATY
Zob. [[http://kt-texte.de/taris/?root=2726 schemat Taris(R)]]
----
CategoryRoszczeniaCywilnoprawne
Wyznacznikiem kolejności sprawdzania jest źródło normy stanowiącej podstawę roszczenia.
((1)) ROSZCZENIA UMOWNE
W pierwszej kolejności podlegają sprawdzeniu podstawy roszczenia wynikające z umowy jako najbardziej specjalnej regulacji stosunków prawnych pomiędzy danymi podmiotami. Wynika to stąd, iż prawo cywilne jest prawem pozwalającym stroną na elastyczną regulację stosunków cywilnoprawnych (oczywiście z ograniczeniami, jak np. //numerus clausus// praw rzeczowych).
((2)) Uzasadnienie dla prymatu roszczeń umownych
Uzasadnieniem dla takiej kolejności jest znaczenie umowy dla roszczeń wynikających z pozostałych źródeł, a dokładnie:
- umowa wyklucza roszczenia z prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia, albowiem istotą tego stosunku prawnego jest właśnie brak zlecenia (zob. {{pu przepis="art. 752 KC"}}) i jakiegokolwiek innego umownego upoważnienia do prowadzenia cudzych spraw;
- umowa daje tytuł zobowiązaniowy do faktycznego władania cudzą rzeczą i wpływa tym samym na zasadność roszczeń wydobywczych ({{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}) oraz tzw. roszczeń uzupełniających ({{pu przepis="art. 224 i nast. KC"}});
- umowa może wpływać na zakres odpowiedzialności (zawinienie) bądź bezprawność (np. zgoda poszkodowanego) w przypadku roszczeń deliktowych;
- umowa stanowi w końcu podstawę prawną przysporzenia i wyklucza tym samym roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia (zob. {{pu przepis="art. 410 § 2 KC"}}).
((2)) Cele roszczeń umownych
Czego może domagać się strona umowy? Generalnie w każdym przypadku, niezależnie od typu umowy, roszczenia mają zbliżony cel. Dotyczą albo wykonania umowy albo świadczeń związanych z nienależytym wykonaniem albo niewykonaniem umowy. Szczegóły przedstawione zostały w skrypcie: SchematRoszczeniaUmowne.
((1)) ROSZCZENIA Z OKOLICZNOŚCI BAZUJĄCYCH NA ZAUFANIU
Zbadanie roszczeń odszkodowawczych wynikających z //culpa in contrahendo// przed pozostałymi, w szczególności deliktowymi, roszczeniami jest uzasadnione tym, że przewiduje łagodniejszą odpowiedzialność, co z kolei może i powinno wpływać na zakres odpowiedzialności deliktowej poprzez jej ograniczenie.
SchematCulpaInContrahendo
((1)) ROSZCZENIA USTAWOWE
Pozostałe roszczenia można ująć w jedną grupę, w której dla wszystkich roszczeń wspólne jest to, iż stosunki prawne z nich wynikające tworzą się ex lege a nie mocą umowy stron.
((2)) Roszczenia z prawa rodzinnego i spadkowego
(...)
((2)) Roszczenie z prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia
Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia powoduje powstanie między stronami (zastępującymi i zastępowanym) stosunku o charakterze podobnym do umownego i przez to istnienie tej relacji może wpływać na zasadność pozostałych roszczeń podobnie jak umowa.
Zob.: ProwadzenieCudzychSprawBezZlecenia
((2)) Roszczenia z przepisów prawa rzeczowego
Roszczenia wynikające z przepisów prawa rzeczowego są z jednej strony zależne od ustalenia wcześniej wspomnianych okoliczności (zob. uwagi dot. wpływu umowa na roszczenia rzeczowe) a z drugiej strony zawierają niekiedy regulacje stanowiące lex specialis wobec norm deliktowych i bezpodstawnego wzbogacenia (np. odpowiedzialność posiadacza o zwrot pożytków oraz z tytułu zniszczenia, pogorszenia lub utraty rzeczy ({{pu przepis="art. 224 KC"}}, {{pu przepis="art. 225 KC"}} i {{pu przepis="art. 230 KC"}}) i relacje tych przepisów do deliktów oraz bezpodstawnego wzbogacenia).
SchematRoszczeniaPrawnorzeczowe
((3)) ochrona posesoryjna
W pierwszej kolejności w rachubę wchodzą przepisy o ochronie posesoryjnej.
((3)) roszczenia petytoryjne
(...)
((2)) Roszczenia deliktowe
Kolejność dwu ostatnich grup jest już w zasadzie dowolna. Jednakże doświadczenie wskazuje, iż roszczenia odszkodowawcze stanowią największą grupę roszczeń, a w przypadku tych roszczeń podstawę prawną roszczeń należy szukać właśnie w przepisach o odpowiedzialności deliktowej
SchematDelikty
((2)) Roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia
Ta grupa roszczeń powinna zamykać badanie. Nierzadko jest to wymuszone także, iż stanowi ona swoiste ultima ratio dla roszczeń o zwrot rzeczy albo wyrównanie nakładów itp.
SchematBezpodstawneWzbogacenie
((1)) SCHEMATY
Zob. [[http://kt-texte.de/taris/?root=2726 schemat Taris(R)]]
----
CategoryRoszczeniaCywilnoprawne
