Wiki source for KazusZastaw6
====Kazus nr 6 z zakresu zastawu====
((1)) Stan faktyczny
Andrzej A. w składzie budowlanym Krzysztofa K. nabył dnia 1 czerwca 2005 r. za cenę 50.000 € 100 palet bloczków budowlanych Ytong, które miały być przeznaczone na budowę prywatnego domu Czesława C.. Zakup tych pustaków Andrzej A. sfinansował z kredytu udzielonego przez Bank B. W celu zabezpieczenia kredytu Andrzej A. ustanowił w pisemnej umowie z dnia 3 czerwca 2005 r. z Bankiem zastaw rejestrowy. W umowie tej zastrzeżono, iż jeżeli dłużnik nie spłaci kredytu w wysokości 50.000 € do końca 2005 r. palety z pustakami przejdą na własność banku.
Dnia 7 lipca 2005 r. wpisano zastaw do rejestru zastawów.
W okresie od sierpnia do listopada 2005 r. Andrzej A. z zakupionych na kredyt pustaków wybudował dla Czesława C. na nieruchomości należącej do gminy Słubice, na której ustanowiono użytkowanie wieczyste na rzecz Czesława C, dom mieszkalny.
Ponieważ A. nie spłacił należności z umowy kredytu dnia 20 stycznia 2006 r. Bank B złożył oświadczenie o przejęciu pustaków na własność i zażądał ich wydania od C.
Czy Bank może domagać się od Czesława C. wydania pustaków?
((1)) Rozwiązanie [UWAGA! nieautoryzowane - JW]
Bank B mógłby się domagać od C wydania pustaków, gdyby przysługiwało mu roszczenie z {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}.
((2)) Legitymacja bierna.
Aby podnieść roszczenie, B musi być nieposiadającym właścicielem. Fakt nieposiadania przezeń pustaków nie rodzi wątpliwości, problematyczna jest kwestia nabycia własności pustaków na podstawie umowy zastawu rejestrowego.
((3)) Ustanowienie zastawu.
Do ustanowienia zastawu rejestrowego konieczne jest dochowanie formy pisemnej ({{pu przepis="art. 3 ust. 1 UZastRej"}}) i dokonanie wpisu do rejestru zastawów ({{pu przepis="art. 2 ust. 1 UZastRej"}} in fine). Obie te przesłanki zostały spełnione, zaś kwestia czy, czy zastaw można ustanowić na pustakach jest rozstrzygnięta przez {{pu przepis="art. 7 ust. 2 pkt 2 UZastRej"}}. Także istnienie zabezpieczanej wierzytelności jest bezsprzeczne, a ustanowienie klauzuli o możliwości przejęcia pustaków na własność - dopuszczalne. Zastaw rejestrowy powstał.
((3)) Brak wygaśnięcia zastawu.
Aby B przysługiwało roszczenie, nie mogło w międzyczasie dojść do utraty roszczenia. {{pu przepis="art. 9 ust. 1 UZastRej"}} stwierdza, że jeżeli rzecz, na której ustanowiono zastaw staje się częścią składową nieruchomości, zastaw rejestrowy wygasa mocą ustawy. Zbudowanie z będących przedmiotem zastawu pustaków uczyniło z nich budynek, a więc nieruchomość. Fakt, że wzniesiono go na gruncie oddanym w wieczyste użytkowanie nie jest problematyczny, ponieważ w takiej sytuacji dom sam w sobie stanowi nieruchomość będącą przedmiotem odrębnej własności. W efekcie zastaw na pustakach wygasł.
((2)) Wynik cząstkowy.
Bank nie jest właścicielem pustaków, gdyż jego prawo zastawu wygasło, w związku z czym nie mógł wykonać swojego umownego uprawnienia.
((1)) Wynik.
Bank nie może domagać się wydania pustaków, mimo zawarcia w umowie dopuszczalnej na mocy {{pu przepis="art. 22 ust. 1 UZastRej"}} klauzuli o możliwości przejęcia rzeczy na własność. Bank może się jednak domagać ustanowienia hipoteki na nieruchomości na podstawie {{pu przepis="art. 9 ust. 2 UZastRej"}}, ale tylko do wysokości wartości rzeczy przyłączonej.
((1)) Rozwiązanie
Przykładowe rozwiązanie wg p. Jacka Łubeckiego
S może domagać się od K wydania laptopa na podstawie {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}, jeżeli jest jego właścicielem, a K faktycznie nim włada nie posiadając stosownego tytułu prawnego uzasadniającego jego faktyczne władztwo. Ponadto roszczenie to nie mogło (jeżeli już powstanie) zostać utracone.
((2)) Powstanie roszczenia
((3)) rzecz w rozumieniu KC
Laptop stanowi niewątpliwie rzecz w rozumieniu {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}.
((3)) uprawnienie podnoszącego roszczenie (=legitymacja czynna)
Wedle {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} S musi być uprawniony do podniesienia roszczenia. Prawo żądania przywrócenia stanu zgodnego z prawem przysługuje przede wszystkim właścicielowi. Niewątpliwie właścicielem laptopa na początku był S. Należy sprawdzić, czy nie doszło do utraty prawa własności na laptopie.
**(1) sprzedaż laptopa na rzecz K**
S mógł utracić prawo własności na laptopie na skutek sprzedaży komputera na rzecz K. Zgodnie z {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} umowa zobowiązująca do przeniesienia własności (taka jak np. umowa sprzedaży, zamiany, darowizny itp.) powoduje przejście własności ze zbywcy na nabywcę solo consensu, czyli z samej woli stron z chwilą zawarcia umowy. Tylko wyjątkowo, gdy strony tak postanowiły albo gdy tak zarządza przepis ustawy, do przeniesienia praw własności konieczna jest dodatkowa czynność, którą jest zawarcie umowy rzeczowej. W naszym wypadku strony zawarły umowę sprzedaży pod warunkiem zawieszającym ({{pu przepis="art. 589 KC"}}), zastrzegając tym samym, że przeniesienie własności nastąpi dopiero po jego ziszczeniu. Zgodnie ze stanem faktycznym K nie spłacił całej umówionej kwoty, a co za tym idzie ziszczenie warunku nie nastąpiło. Do przeniesienia własności na K nie doszło. S pozostaje nadal właścicielem rzeczy.
**(2) nabycie prawa własności przez A od nieuprawnionego K ({{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}})**
Następnie należy zbadać, czy S nie utracił prawa własności wskutek nabycia prawa własności przez A od nieuprawnionego K na podstawie {{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}}. W polskim prawie obowiązuje reguła, iż nie można przenieść na inny podmiot więcej praw, aniżeli samemu się posiada (nemo plus iuris in alium transfere potest, quam ipse habet). Wyjątkiem od tej zasady jest nabycie w dobrej wierze własności rzeczy ruchomej od nieuprawnionego przewidziane w KC w art. 169. § 1 art. 169 KC reguluje nabycie własności rzeczy ruchomej w wypadku, gdy właściciel nie utracił władztwa nad rzeczą wbrew swej woli.
Laptop stanowi niewątpliwie rzec ruchomą.
Właściciel, który przeniósł władztwo na osobę dokonującą rozporządzenia tą rzeczą, nie upoważnił jej do zbycia przedmiotu albo że sam właściciel, który dokonał rozporządzenia, był ograniczony w rozporządzaniu przedmiotem. K nie był uprawniony do przeniesienia własności na skutek braku ziszczenia się warunku.
Nabywca, czyli A, dla uzyskania własności rzeczy nabytej od nieuprawnionego musi objąć ją w posiadanie. Oznacza to, że musi nastąpić faktyczne przekazanie bezpośredniego władztwa nad rzeczą w trybie przewidzianym w {{pu przepis="art. 348 zd. 1 KC"}}. W naszym przypadku K postanowił pozostawić laptopa w swoim posiadaniu. Nie doszło więc do przeniesienia posiadania i tym samym do nabycia prawa własności od nieuprawnionego na podstawie {{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}}. S pozostaje nadal właścicielem laptopa.
Zastaw jest ograniczonym prawem rzeczowym i nie przenosi własności. Nabycie własności na rzecz P nie miało miejsca.
S jest nadal właścicielem laptopa, a tym samym legitymowany czynnie do podniesienia roszczenia windykacyjnego.
((3)) legitymacja bierna adresata roszczenia
Ponieważ roszczenie windykacyjne jest roszczeniem “nieposiadającego właściciela wobec posiadającego niewłaściciela”, legitymowanym biernie jest każdy, kto “faktycznie włada rzeczą” ({{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}). S może więc dochodzić roszczenia wobec osoby, która faktycznie włada rzeczą. Według stanu faktycznego K, który powstrzymał się z wydaniem laptopa na rzecz A i P, nadal nią faktycznie włada. K jest legitymowany biernie.
((3)) brak uprawnienia do władania rzeczą
S nie może domagać się wydania laptopa, jeżeli K przysługuje skuteczne wobec właściciela uprawnienie do władania rzeczą ({{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} in fine). Takowe nie wynika z umowy sprzedaży. Umowa sprzedaży zawarta pod warunkiem, który się nie spełnił wskutek zwlekania z zapłatą drugiej raty za komputer ze strony K, nie upoważniała K do władania rzeczą. Uprawnienie w rozumieniu {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} nie wynika również z {{pu przepis="art. 461 KC"}}, na mocy którego K może wstrzymać się z oddaniem laptopa do momentu, aż S zwróci K pierwszą ratę za laptopa. Prawo zatrzymania wynikające z {{pu przepis="art. 461 KC"}} albo {{pu przepis="art. 496 KC"}} nie wyklucza powstania roszczenia windykacyjnego i nie może być traktowane jako prawo do władania rzeczą w rozumieniu {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} in fine. Mamy tu do czynienia z zarzutem odraczającym, którego uwzględnienie nie prowadzi do oddalenia powództwa, ale do ograniczenia prawa podnoszącego roszczenie windykacyjne przez zobowiązanie go do wykonania ciążącego na nim obowiązku świadczenia.
((3)) wynik tymczasowy
S może żądać od K wydania laptopa na podstawie {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} o ile roszczenie to nie zostało utracone i jest egzekwowalne.
((2)) Brak utraty roszczenia
Roszczenie z {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} nie mogło zostać utracone. Utrata może nastąpić poprzez zbycie roszczenia na inny podmiot bądź jego wygaśnięcie (np. spełnienie). Z żadnymi wyżej wymienionymi okolicznościami nie mamy do czynienia.
((2)) Egzekwowalność
Roszczenie stało się wymagalne w momencie wezwania K ze strony S do zwrotu laptopa ({{pu przepis="art. 455 KC"}}). W naszym przypadku brak jest również zarzutów (w szczególności zarzutu przedawnienia) i naruszenia {{pu przepis="art. 5 KC"}}. Roszczenie z {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} jest więc egzekwowalne.
((2)) Wynik końcowy
S jako właściciel laptopa może domagać się od faktycznie władającego rzeczą K jej wydania, bowiem nie przysługuje mu względem właściciela ani uprawnienie rzeczowe ani obligacyjne.
----
CategoryKazusyZastaw
((1)) Stan faktyczny
Andrzej A. w składzie budowlanym Krzysztofa K. nabył dnia 1 czerwca 2005 r. za cenę 50.000 € 100 palet bloczków budowlanych Ytong, które miały być przeznaczone na budowę prywatnego domu Czesława C.. Zakup tych pustaków Andrzej A. sfinansował z kredytu udzielonego przez Bank B. W celu zabezpieczenia kredytu Andrzej A. ustanowił w pisemnej umowie z dnia 3 czerwca 2005 r. z Bankiem zastaw rejestrowy. W umowie tej zastrzeżono, iż jeżeli dłużnik nie spłaci kredytu w wysokości 50.000 € do końca 2005 r. palety z pustakami przejdą na własność banku.
Dnia 7 lipca 2005 r. wpisano zastaw do rejestru zastawów.
W okresie od sierpnia do listopada 2005 r. Andrzej A. z zakupionych na kredyt pustaków wybudował dla Czesława C. na nieruchomości należącej do gminy Słubice, na której ustanowiono użytkowanie wieczyste na rzecz Czesława C, dom mieszkalny.
Ponieważ A. nie spłacił należności z umowy kredytu dnia 20 stycznia 2006 r. Bank B złożył oświadczenie o przejęciu pustaków na własność i zażądał ich wydania od C.
Czy Bank może domagać się od Czesława C. wydania pustaków?
((1)) Rozwiązanie [UWAGA! nieautoryzowane - JW]
Bank B mógłby się domagać od C wydania pustaków, gdyby przysługiwało mu roszczenie z {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}.
((2)) Legitymacja bierna.
Aby podnieść roszczenie, B musi być nieposiadającym właścicielem. Fakt nieposiadania przezeń pustaków nie rodzi wątpliwości, problematyczna jest kwestia nabycia własności pustaków na podstawie umowy zastawu rejestrowego.
((3)) Ustanowienie zastawu.
Do ustanowienia zastawu rejestrowego konieczne jest dochowanie formy pisemnej ({{pu przepis="art. 3 ust. 1 UZastRej"}}) i dokonanie wpisu do rejestru zastawów ({{pu przepis="art. 2 ust. 1 UZastRej"}} in fine). Obie te przesłanki zostały spełnione, zaś kwestia czy, czy zastaw można ustanowić na pustakach jest rozstrzygnięta przez {{pu przepis="art. 7 ust. 2 pkt 2 UZastRej"}}. Także istnienie zabezpieczanej wierzytelności jest bezsprzeczne, a ustanowienie klauzuli o możliwości przejęcia pustaków na własność - dopuszczalne. Zastaw rejestrowy powstał.
((3)) Brak wygaśnięcia zastawu.
Aby B przysługiwało roszczenie, nie mogło w międzyczasie dojść do utraty roszczenia. {{pu przepis="art. 9 ust. 1 UZastRej"}} stwierdza, że jeżeli rzecz, na której ustanowiono zastaw staje się częścią składową nieruchomości, zastaw rejestrowy wygasa mocą ustawy. Zbudowanie z będących przedmiotem zastawu pustaków uczyniło z nich budynek, a więc nieruchomość. Fakt, że wzniesiono go na gruncie oddanym w wieczyste użytkowanie nie jest problematyczny, ponieważ w takiej sytuacji dom sam w sobie stanowi nieruchomość będącą przedmiotem odrębnej własności. W efekcie zastaw na pustakach wygasł.
((2)) Wynik cząstkowy.
Bank nie jest właścicielem pustaków, gdyż jego prawo zastawu wygasło, w związku z czym nie mógł wykonać swojego umownego uprawnienia.
((1)) Wynik.
Bank nie może domagać się wydania pustaków, mimo zawarcia w umowie dopuszczalnej na mocy {{pu przepis="art. 22 ust. 1 UZastRej"}} klauzuli o możliwości przejęcia rzeczy na własność. Bank może się jednak domagać ustanowienia hipoteki na nieruchomości na podstawie {{pu przepis="art. 9 ust. 2 UZastRej"}}, ale tylko do wysokości wartości rzeczy przyłączonej.
((1)) Rozwiązanie
Przykładowe rozwiązanie wg p. Jacka Łubeckiego
S może domagać się od K wydania laptopa na podstawie {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}, jeżeli jest jego właścicielem, a K faktycznie nim włada nie posiadając stosownego tytułu prawnego uzasadniającego jego faktyczne władztwo. Ponadto roszczenie to nie mogło (jeżeli już powstanie) zostać utracone.
((2)) Powstanie roszczenia
((3)) rzecz w rozumieniu KC
Laptop stanowi niewątpliwie rzecz w rozumieniu {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}.
((3)) uprawnienie podnoszącego roszczenie (=legitymacja czynna)
Wedle {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} S musi być uprawniony do podniesienia roszczenia. Prawo żądania przywrócenia stanu zgodnego z prawem przysługuje przede wszystkim właścicielowi. Niewątpliwie właścicielem laptopa na początku był S. Należy sprawdzić, czy nie doszło do utraty prawa własności na laptopie.
**(1) sprzedaż laptopa na rzecz K**
S mógł utracić prawo własności na laptopie na skutek sprzedaży komputera na rzecz K. Zgodnie z {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} umowa zobowiązująca do przeniesienia własności (taka jak np. umowa sprzedaży, zamiany, darowizny itp.) powoduje przejście własności ze zbywcy na nabywcę solo consensu, czyli z samej woli stron z chwilą zawarcia umowy. Tylko wyjątkowo, gdy strony tak postanowiły albo gdy tak zarządza przepis ustawy, do przeniesienia praw własności konieczna jest dodatkowa czynność, którą jest zawarcie umowy rzeczowej. W naszym wypadku strony zawarły umowę sprzedaży pod warunkiem zawieszającym ({{pu przepis="art. 589 KC"}}), zastrzegając tym samym, że przeniesienie własności nastąpi dopiero po jego ziszczeniu. Zgodnie ze stanem faktycznym K nie spłacił całej umówionej kwoty, a co za tym idzie ziszczenie warunku nie nastąpiło. Do przeniesienia własności na K nie doszło. S pozostaje nadal właścicielem rzeczy.
**(2) nabycie prawa własności przez A od nieuprawnionego K ({{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}})**
Następnie należy zbadać, czy S nie utracił prawa własności wskutek nabycia prawa własności przez A od nieuprawnionego K na podstawie {{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}}. W polskim prawie obowiązuje reguła, iż nie można przenieść na inny podmiot więcej praw, aniżeli samemu się posiada (nemo plus iuris in alium transfere potest, quam ipse habet). Wyjątkiem od tej zasady jest nabycie w dobrej wierze własności rzeczy ruchomej od nieuprawnionego przewidziane w KC w art. 169. § 1 art. 169 KC reguluje nabycie własności rzeczy ruchomej w wypadku, gdy właściciel nie utracił władztwa nad rzeczą wbrew swej woli.
Laptop stanowi niewątpliwie rzec ruchomą.
Właściciel, który przeniósł władztwo na osobę dokonującą rozporządzenia tą rzeczą, nie upoważnił jej do zbycia przedmiotu albo że sam właściciel, który dokonał rozporządzenia, był ograniczony w rozporządzaniu przedmiotem. K nie był uprawniony do przeniesienia własności na skutek braku ziszczenia się warunku.
Nabywca, czyli A, dla uzyskania własności rzeczy nabytej od nieuprawnionego musi objąć ją w posiadanie. Oznacza to, że musi nastąpić faktyczne przekazanie bezpośredniego władztwa nad rzeczą w trybie przewidzianym w {{pu przepis="art. 348 zd. 1 KC"}}. W naszym przypadku K postanowił pozostawić laptopa w swoim posiadaniu. Nie doszło więc do przeniesienia posiadania i tym samym do nabycia prawa własności od nieuprawnionego na podstawie {{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}}. S pozostaje nadal właścicielem laptopa.
Zastaw jest ograniczonym prawem rzeczowym i nie przenosi własności. Nabycie własności na rzecz P nie miało miejsca.
S jest nadal właścicielem laptopa, a tym samym legitymowany czynnie do podniesienia roszczenia windykacyjnego.
((3)) legitymacja bierna adresata roszczenia
Ponieważ roszczenie windykacyjne jest roszczeniem “nieposiadającego właściciela wobec posiadającego niewłaściciela”, legitymowanym biernie jest każdy, kto “faktycznie włada rzeczą” ({{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}). S może więc dochodzić roszczenia wobec osoby, która faktycznie włada rzeczą. Według stanu faktycznego K, który powstrzymał się z wydaniem laptopa na rzecz A i P, nadal nią faktycznie włada. K jest legitymowany biernie.
((3)) brak uprawnienia do władania rzeczą
S nie może domagać się wydania laptopa, jeżeli K przysługuje skuteczne wobec właściciela uprawnienie do władania rzeczą ({{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} in fine). Takowe nie wynika z umowy sprzedaży. Umowa sprzedaży zawarta pod warunkiem, który się nie spełnił wskutek zwlekania z zapłatą drugiej raty za komputer ze strony K, nie upoważniała K do władania rzeczą. Uprawnienie w rozumieniu {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} nie wynika również z {{pu przepis="art. 461 KC"}}, na mocy którego K może wstrzymać się z oddaniem laptopa do momentu, aż S zwróci K pierwszą ratę za laptopa. Prawo zatrzymania wynikające z {{pu przepis="art. 461 KC"}} albo {{pu przepis="art. 496 KC"}} nie wyklucza powstania roszczenia windykacyjnego i nie może być traktowane jako prawo do władania rzeczą w rozumieniu {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} in fine. Mamy tu do czynienia z zarzutem odraczającym, którego uwzględnienie nie prowadzi do oddalenia powództwa, ale do ograniczenia prawa podnoszącego roszczenie windykacyjne przez zobowiązanie go do wykonania ciążącego na nim obowiązku świadczenia.
((3)) wynik tymczasowy
S może żądać od K wydania laptopa na podstawie {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} o ile roszczenie to nie zostało utracone i jest egzekwowalne.
((2)) Brak utraty roszczenia
Roszczenie z {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} nie mogło zostać utracone. Utrata może nastąpić poprzez zbycie roszczenia na inny podmiot bądź jego wygaśnięcie (np. spełnienie). Z żadnymi wyżej wymienionymi okolicznościami nie mamy do czynienia.
((2)) Egzekwowalność
Roszczenie stało się wymagalne w momencie wezwania K ze strony S do zwrotu laptopa ({{pu przepis="art. 455 KC"}}). W naszym przypadku brak jest również zarzutów (w szczególności zarzutu przedawnienia) i naruszenia {{pu przepis="art. 5 KC"}}. Roszczenie z {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} jest więc egzekwowalne.
((2)) Wynik końcowy
S jako właściciel laptopa może domagać się od faktycznie władającego rzeczą K jej wydania, bowiem nie przysługuje mu względem właściciela ani uprawnienie rzeczowe ani obligacyjne.
----
CategoryKazusyZastaw
