Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Wiki source for KazusProwadzenieCudzychSprawBezZleceniaNr1


Show raw source

====Kazus nr 1 z zakresu prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia====

((1)) Stan faktyczny
Bogaty emeryt A jest kolekcjonerem barokowych mebli, zaś jego przyjaciel B – specjalizuje się w sztuce nowoczesnej. Pewnego dnia B przechodząc obok sklepu Lamusik zauważył wspaniały sekretarzyk z XVII w. Przypomniał sobie, iż A już dawno wspominał, iż szuka małego barokowego sekretarzyka, który wzbogaciłby wystrój jego salonu. B próbował się skontaktować z A, ale ten nie był akurat dostępny (wyjechał w Bieszczady i jego komórka nie odpowiadała), B po chwili namysłu nabył ów sekretarzyk za cenę 2.000 zł, nie informując sprzedawcy o tym, że nabywa mebel dla A. Ponieważ B posiadał klucz do mieszkania A sekretarzyk został przywieziony do domu A. Przy wnoszeniu do salonu pracownik sklepu zarysował przez swoją nieuwagę fortepian należący do A.
Jak tylko A pojawił się znów w S., B natychmiast poinformował go o zakupie. Zamiast oczekiwanych podziękowań B usłyszał, że A w górach przemyślał swoje dotychczasowe życie i od tej pory nie zamierza więcej nabywać antyków, lecz chce zająć się działalnością charytatywną. B żąda jednak od A zwrotu 2.000 zł za mebel i 200 zł za transport. A natomiast odrzuca jego żądania i domaga się od B zabrania sekretarzyka z salonu oraz zapłaty 1000 zł za uszkodzony fortepian.
//Jak należy ocenić powyższą sytuację?//

((1)) Rozwiązanie
Roszczenie B wobec A o zapłatę 2.200 zł na podstawie {{pu przepis="art. 753 § 2 zd. 2 KC"}}

((2)) Powstanie roszczenia
Roszczenie o zwrot wydatków powstaje, gdy podnoszący roszczenie prowadził cudze sprawy bez zlecenia oraz gdy przy prowadzeniu cudzych spraw działał zgodnie z obowiązkami.

((3)) prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia
Z prowadzeniem cudzych spraw bez zlecenia mamy do czynienia, gdy
- brak jest zlecenia albo innego obowiązku dbania o interesy drugiej strony;
- interes innego podmiotu stanowi dla prowadzącego cudzą sprawę;
- działanie //negotiorum gestora// stanowi prowadzenie sprawy.

**(1) brak zlecenia **
Roszczenia z {{pu przepis="art. 753 KC"}} są wykluczone, jeżeli strony wiąże inny stosunek zobowiązaniowy, z którego wynika obowiązek do dbania o sprawy osoby zainteresowanej. Może by to przede wszystkim umowa zlecenia ale także inne jak umowa o pracę, umowa agencyjna, komis, spedycja oraz stosunki prawne powstałe z mocy ustawy (RadwanskiPanowiczZobowiazania, wyd. 5, nb. 379). Wspominanie przez A, iż szuka sekretarzyka nie jest wystarczającym argumentem do przyjęcia umowy zlecenia. Gdyby A wyraźnie prosił B o wyszukanie takiego mebla, wówczas można by rozważać udzielenie zlecenia wg art. 734 i nast. KC. Z takimi nie mamy jednak tutaj do czynienia, wobec czego B działał bez zlecenia.

**(2) cudza sprawa**
Sprawa, którą prowadzi podnoszący roszczenie, jest cudza, jeżeli według kryteriów obiektywnych oraz z jego punktu widzenia należy do innej osoby (RadwanskiPanowiczZobowiazania, 5. wyd., nb. 378). Sprawa jest więc cudza, gdy zarówno obiektywnie jak i subiektywnie należy do sfery innej osoby. Konieczne jest więc, aby prowadzone czynności następowały dla innej osoby oraz aby prowadzący sprawę miał przekonanie, że działa dla innego podmiotu. Jeżeli więc prowadzący sprawę uważa, że działa we własnym interesie, choć obiektywnie sprawa należała do sfery innego podmiotu, roszczenie odpada. Podobnie jest, gdy prowadzący sprawę myśli, że działa dla kogoś innego, podczas gdy w rzeczywistości obiektywnie działał we własnej sprawie.
W tym wypadku nabycie sekretarzyka było działaniem z obiektywnego i subiektywnego punktu widzenia działaniem dla A.

**(3) prowadzenie sprawy**
Temu pojęciu nadaje się bardzo szerokie znaczenie, wobec czego obejmuje ono wszelkie czynności faktyczne i prawne – w tym ostatnim wypadku zarówno obligacyjne (zobowiązaniowe) jak i rzeczowe. Czynności mogą być dokonywane we własnym imieniu jak i w imieniu osoby zainteresowanej. Nabycie mebla (umowa sprzedaży = czynność prawna, obligacyjna) było więc prowadzeniem cudzych spraw.

((3)) dokonanie wydatków lub nakładów
**Wydatki** to koszty poczynione w związku z prowadzoną działalnością, które nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w majątku osoby zainteresowanej, ale prowadzą do ujemnej różnicy w majątku prowadzącego cudze sprawy (np. koszty przejazdu, wydatki na zakup przedmiotów przeznaczonych dla osoby zainteresowanej).
Natomiast **nakłady** służą polepszeniu stanu majątkowego osoby zainteresowanej i bezpośrednio wpływają na stan majątkowy tej osoby (np. naprawa uszkodzonej rzeczy).
Nabycie sekretarzyka było w tym kontekście wydatkiem poniesionym przez B.

((3)) zasadność wydatków lub nakładów
Przesłanką żądania zwrotu wydatków jest ich zasadność. Na ogół uznaje się, że zwrot obejmuje wydatki i nakłady poczynione na korzyść osoby zainteresowanej, przy czym pojęcie korzyści należy rozumieć szeroko (Stecki w: Radwański (red.) System prawa prywatnego § 61 nb. 62, str. 474).

((3)) działanie zgodne z obowiązkami
Obowiązek zwrotu wydatków powstaje tylko wtedy, gdy prowadzący cudze sprawy działał zgodnie ze swoimi obowiązkami, {{pu przepis="art. 753 § 2 zd. 2 KC"}}.
Kodeks rozróżnia obowiązki oraz powinności.

**(1) obowiązki prowadzącego cudze sprawy**
Do obowiązków prowadzącego sprawy należy:
- działanie z korzyścią dla osoby zainteresowanej ({{pu przepis="art. 752 KC"}})
- działanie zgodnie z prawdopodobną wolą osoby zainteresowanej ({{pu przepis="art. 752 KC"}}),
- działanie z należytą starannością ({{pu przepis="art. 752 KC"}})oraz
- wydanie uzyskanych przedmiotów majątkowych ({{pu przepis="art. 753 § 2 zd. 1 KC"}}) .
B działał niewątpliwie zgodnie z obowiązkami.

**(2) powinności prowadzącego cudze sprawy**
Do powinności prowadzącego cudze sprawy należy:
- zawiadomienie osoby zainteresowanej o prowadzeniu jej spraw ({{pu przepis="art. 753 § 1 KC"}}) oraz
- złożenie rachunku z prowadzenia spraw ({{pu przepis="art. 753 § 2 zd. 1 KC"}}).
Wprawdzie B nie zawiadomił A o nabyciu sekretarzyka, ale starał się to uczynić. Przyjmuje się, że nie chodzi o skuteczne zawiadomienie, ale o podjęcie zwykłych w danych okolicznościach czynności zmierzających do ustalenia osoby zainteresowanej oraz miejsca jej pobytu (Stecki w: Radwański (red.) System prawa prywatnego § 61 nb. 47, str. 472).

((3)) wynik tymczasowy
Roszczenie powstało.

((2)) Brak utraty roszczenia
Roszczenie mogłoby częściowo wygasnąć na skutek [[Potracenie potrącenia]], gdyby A przysługiwał wobec B skuteczny zarzut [[Potracenie potrącenia]] z {{pu przepis="art. 498 § 1 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 499 KC"}}.
Potrącenie prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania z zaspokojeniem wierzyciela (RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, wyd. 6, nb. 827 i nb. 835) i polega na umorzeniu dwóch przeciwstawnych sobie wierzytelności w następstwie złożenia oświadczenia woli przez jednego wierzyciela drugiemu (RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, wyd. 6, nb 835).
Potrącenie może nastąpić bądź na mocy umowy strony ([[PotracenieUmowne potrącenie umowne]]) bądź na mocy jednostronnego oświadczenia woli ([[PotracenieUstawowe potrącenie ustawowe (jednostronne)]]).
W tym wypadku brak jest umowy między A i B, wobec czego w grę wchodzi wyłącznie potrącenie ustawowe (jednostronne).
Skuteczne potrącenie jednostronne (kompensacja) zależy od następujących [[SchematPotracenie przesłanek]] (zob. [[http://kt-texte.de/taris/?root=58 Taris)]]:
1) istnienie sytuacji uzasadniającej potrącenie (stan potrącalności), na którą składają się:
- dwa podmioty są względem siebie wierzycielami i dłużnikami,
- jednorodzajowość świadczeń obu stron,
- wymagalność wierzytelności (kompensującej (czyli aktywnej tzn. wierzytelności podmiotu, który dokonuje potrącenia) i kompensowanej (czyli biernej)),
- zaskarżalność wierzytelności kompensującej,
- dopuszczalność potrącenia,
2) podniesienia zarzutu potrącenia.

((3)) stan potrącalności, {{pu przepis="art. 498 KC"}}

**(1) dwa podmioty są względem siebie wierzycielami i dłużnikami**
W niniejszej sytuacji B jest wobec A wierzycielem z tytułu roszczenia o zwrot wydatków z {{pu przepis="art. 753 § 2 zd. 2 KC"}}, co ustalono wcześniej. Pytanie czy A ma wobec B również roszczenie o zapłatę 1.000 zł za uszkodzenie fortepianu.
W grę wchodzą dwa roszczenia:
1) z umowy (wynika z {{pu przepis="art. 471 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 752 KC"}}) oraz ó
1) z deliktu ({{pu przepis="art. 430 KC"}}).

Pierwszeństwo mają roszczenia umowne (co jednak nie wyklucza możliwości kumulacji roszczeń umownych z deliktowymi - {{pu przepis="art. 443 KC"}}). Przesłankami roszczenia z {{pu przepis="art. 471 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 752 KC"}} są:
(1) szkoda, którą należy potwierdzić, gdyż doszło do uszkodzenia przedmiotu należącego do A;
(2) zdarzenie powodujące szkodę, czyli wg {{pu przepis="art. 471 KC"}} zawinione nienależyte wykonanie zobowiązania, które również zachodzi, gdyż:
(a) stosunek zobowiązaniowy między A i B powstał z mocy ustawy na skutek prowadzenia przez B spraw dla A;
(b) miało miejsce nienależyte wykonanie świadczenia, bo mimo że B miał działać tak, aby nie doprowadzić do szkody w majątku A (por. {{pu przepis="art. 752 KC"}}) a jednak doszło do uszkodzenia majątku A;
(c) B odpowiada za szkodę, gdyż doszło do niej z winy pracownika, a zgodnie z {{pu przepis="art. 474 KC"}} B odpowiada także za działanie innych osób, którymi się posługuje przy wykonaniu swojego zobowiązania polegającego na prowadzeniu cudzych spraw;
(3) związek przyczynowo skutkowy

A ma więc wobec B roszczenie o naprawienie szkody z {{pu przepis="art. 471 KC"}}.

**(2) jednorodzajowość świadczeń obu stron**
Ponieważ oba świadczenia (o zapłatę i o odszkodowanie) są świadczeniami pieniężnymi, mamy do czynienia z jednorodzajowością świadczeń.

**(3) wymagalność obu świadczeń**
Świadczenie A wobec B z {{pu przepis="art. 753 § 2 zd. 2 KC"}} oraz B wobec A z {{pu przepis="art. 471 KC"}} analogicznie jest wymagalne wg {{pu przepis="art. 455 KC"}} z chwilą wezwania do zapłaty.

**(4) zaskarżalność wierzytelności kompensującej**
Zaskarżalność oznacza w tym wypadku,iż wierzytelność kompensująca (a więc aktywna czyli ta, która przysługuje podmiotowi zgłaszającemu potrącenie) nie stanowi zobowiązania naturalnego ani nie jest obciążona zarzutem, np. przedawnienia. W tym wypadku nie ma podstaw dla przyjęcia przedawnienia oraz nie chodzi o zobowiązanie naturalne.

**(5) dopuszczalność potrącenia**
Dopuszczalność potrącenia reguluje {{pu przepis="art. 505 KC"}}. W tym wypadku potrącenie nie jest wyłączone. W szczególności nie wchodzi pkt 4, gdyż ani przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia ani przepisy o odpowiedzialności za nienależyte wykonanie zobowiązania nie zawierają takowych.
Ponadto nie ma zastosowania pkt 3, gdyż odpowiedzialność na zasadzie winy wg {{pu przepis="art. 471 KC"}} jest odpowiedzialnością kontraktową a nie z tytułu czynów niedozwolonych.
Istnieje więc możliwość potrącenia.

((3)) zgłoszenie zarzutu potrącenia, {{pu przepis="art. 499 KC"}}
Potrącenia dokonuje się wyłącznie na zgłoszony zarzut. Sąd nie uwzględnia więc potrącenia z urzędu. Dopóki A lub B nie podniosą zarzutu potrącenia, nie zostanie on uwzględniony. Brak tego zarzutu powoduje, iż roszczenie B nie jest utracone.

((2)) Zaskarżalność
Dopóki nie został zgłoszony zarzut potrącenia, roszczenie B wobec A jest także zaskarżalne.

((2)) Wynik ostateczny
Dopóki nie został zgłoszony zarzut potrącenia, B przysługuje wobec A roszczenie o zapłatę 2.200 zł.
----
CategoryKazusyProwadzenieCudzychSprawBezZlecenia CategoryPotracenieWierzytelnosci