Wiki source for KazusNabycieWlasnosci12
====Kazus nr 12 z zakresu nabycia własności od nieuprawnionego====
==nabycie własności rzeczy ruchomej, ustanowienie zastawu przez nieuprawnionego==
((1)) Stan faktyczny
Dnia 15 kwietnia 2009 r. K nabył od S laptopa za cenę 3.000 zł. Ponieważ K nie był w stanie wyłożyć naraz całej sumy i zapłacił jedynie połowę ceny, S sprzedał komputer zastrzegając sobie w pisemnej umowie prawo własności do czasu, gdy K uiści całą sumę. Tego samego dnia laptop został wydany nabywcy. K korzystał z komputera, wykorzystując go do pisania prac domowych i seminaryjnych. Ponieważ nauka nie szła mu najlepiej, postanowił zrezygnować ze studiów prawniczych, ale nie myślał bynajmniej zwracać laptopa S, tylko postanowił go spieniężyć na aukcji internetowej. Po trwającej kilka dni aukcji najwyższą cenę – 2.500 zł – zaoferował A, który tym samym wygrał aukcję. 1 lipca 2009 r. A przesłał kwotę 2.500 na konto K. K jednak nie zamierzał jednak bynajmniej pozbywać się laptopa, który zapewniał mu całkiem godziwy dochód. Wobec tego pomysłowy K pożyczył dnia 1 sierpnia 2009 r. od P 2.000 zł, a wierzytelność zabezpieczył zastawem, który K i P ustanowili w ustnej umowie zastawniczej tego samego dnia. K udało się jednak przekonać P, aby laptop pozostał u niego, gdyż mając takie narzędzie, szybciej zarobi pieniądze konieczne do rychłego spłacenia kwoty pożyczki. P zgodził się więc na pozostawienie laptopa u K.
Tymczasem S, który stracił wreszcie cierpliwość wobec K, który wyraźnie starał się uniknąć spłacenia laptopa, dnia 1 lutego 2010 r. zjawił się u K i stanowczo zażądał wydania laptopa. P, który się dowiedział w międzyczasie o całej sytuacji protestuje i również żąda laptopa, aby uzyskać zwrot pożyczki. W tym samym dniu u K zjawił się także A, który uważa, iż komputer należy do niego i sprzeciwia się wydaniu go komukolwiek innemu niż on sam.
//1. Czy S może domagać się od K wydania laptopa?
2. Czy P może domagać się zaspokojenia wierzytelności z zastawu?//
((1)) Odpowiedź na pytanie 1
S może domagać się od K wydania laptopa na podstawie {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}, jeżeli jest jego właścicielem, a K faktycznie nim włada nie posiadając stosownego tytułu prawnego uzasadniającego jego faktyczne władztwo. Ponadto roszczenie to nie mogło (jeżeli już powstanie) zostać utracone.
((2)) Uprawnienie podnoszącego roszczenie (=legitymacja czynna)
Wedle {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} S musi być uprawniony do podniesienia roszczenia. Prawo żądania przywrócenia stanu zgodnego z prawem przysługuje przede wszystkim właścicielowi. Niewątpliwie właścicielem laptopa na początku był S. Należy sprawdzić, czy nie doszło do utraty prawa własności na laptopie.
((3)) sprzedaż laptopa na rzecz K
S mógł utracić prawo własności na laptopie na skutek sprzedaży komputera na rzecz K. Zgodnie z {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} umowa zobowiązująca do przeniesienia własności (taka jak np. umowa sprzedaży, zamiany, darowizny itp.) powoduje przejście własności ze zbywcy na nabywcę solo consensu, czyli z samej woli stron z chwilą zawarcia umowy. Tylko wyjątkowo, gdy strony tak postanowiły albo gdy tak zarządza przepis ustawy, do przeniesienia praw własności konieczna jest dodatkowa czynność, którą jest zawarcie umowy rzeczowej. W naszym wypadku strony zawarły umowę sprzedaży pod warunkiem zawieszającym ({{pu przepis="art. 589 KC"}}), zastrzegając tym samym, że przeniesienie własności nastąpi dopiero po jego ziszczeniu. Zgodnie ze stanem faktycznym K nie spłacił całej umówionej kwoty, a co za tym idzie ziszczenie warunku nie nastąpiło. Do przeniesienia własności na K nie doszło. S pozostaje nadal właścicielem rzeczy.
((3)) nabycie prawa własności przez A
Następnie należy zbadać, czy S nie utracił prawa własności wskutek nabycia prawa własności przez A od nieuprawnionego K na podstawie {{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}}. W polskim prawie obowiązuje reguła, iż nie można przenieść na inny podmiot więcej praw, aniżeli samemu się posiada (nemo plus iuris in alium transfere potest, quam ipse habet). Wyjątkiem od tej zasady jest nabycie w dobrej wierze własności rzeczy ruchomej od nieuprawnionego przewidziane w KC w art. 169. § 1 art. 169 KC reguluje nabycie własności rzeczy ruchomej w wypadku, gdy właściciel nie utracił władztwa nad rzeczą wbrew swej woli.
Oznacza to, że właściciel, który przeniósł władztwo na osobę dokonującą rozporządzenia tą rzeczą, nie upoważnił jej do zbycia przedmiotu albo że sam właściciel, który dokonał rozporządzenia, był ograniczony w rozporządzaniu przedmiotem. K nie był uprawniony do przeniesienia własności na skutek braku ziszczenia się warunku.
Nabywca, czyli A, dla uzyskania własności rzeczy nabytej od nieuprawnionego musi objąć ją w posiadanie. Oznacza to, że musi nastąpić faktyczne przekazanie bezpośredniego władztwa nad rzeczą w trybie przewidzianym w {{pu przepis="art. 348 zd. 1 KC"}}. W naszym przypadku K postanowił pozostawić laptopa w swoim posiadaniu. Nie doszło więc do przeniesienia posiadania i tym samym do nabycia prawa własności od nieuprawnionego na podstawie {{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}}. S pozostaje nadal właścicielem laptopa.
((3)) umowa zastawu pomiędzy K i P
Zastaw jest ograniczonym prawem rzeczowym i nie przenosi własności. Nabycie własności na rzecz P nie miało miejsca.
((3)) wynik tymczasowy
S jest nadal właścicielem laptopa, a tym samym legitymowany czynnie do podniesienia roszczenia windykacyjnego.
((2)) Legitymacja bierna adresata roszczenia
Ponieważ roszczenie windykacyjne jest roszczeniem “nieposiadającego właściciela wobec posiadającego niewłaściciela”, legitymowanym biernie jest każdy, kto “faktycznie włada rzeczą” ({{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}). S może więc dochodzić roszczenia wobec osoby, która faktycznie włada rzeczą. Według stanu faktycznego K, który powstrzymał się z wydaniem laptopa na rzecz A i P, nadal nią faktycznie włada. K jest legitymowany biernie.
((2)) Brak uprawnienia do władania rzeczą
S nie może domagać się wydania laptopa, jeżeli K przysługuje skuteczne wobec właściciela uprawnienie do władania rzeczą ({{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} in fine). Takowe nie wynika z umowy sprzedaży. Umowa sprzedaży zawarta pod warunkiem, który się nie spełnił wskutek zwlekania z zapłatą drugiej raty za komputer ze strony K, nie upoważniała K do władania rzeczą. Uprawnienie w rozumieniu {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} nie wynika również z {{pu przepis="art. 461 KC"}}, na mocy którego K może wstrzymać się z oddaniem laptopa do momentu, aż S zwróci K pierwszą ratę za laptopa. Prawo zatrzymania wynikające z {{pu przepis="art. 461 KC"}} albo {{pu przepis="art. 496 KC"}} nie wyklucza powstania roszczenia windykacyjnego i nie może być traktowane jako prawo do władania rzeczą w rozumieniu {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} in fine. Mamy tu do czynienia z zarzutem odraczającym, którego uwzględnienie nie prowadzi do oddalenia powództwa, ale do ograniczenia prawa podnoszącego roszczenie windykacyjne przez zobowiązanie go do wykonania ciążącego na nim obowiązku świadczenia.
((2)) Wynik
S jako właściciel laptopa może domagać się od faktycznie władającego rzeczą K jej wydania, bowiem nie przysługuje mu względem właściciela ani uprawnienie rzeczowe ani obligacyjne.
((1)) Odpowiedź na pytanie 2
Wobec braku wydania rzeczy ({{pu przepis="art. 307 § 1 KC"}}) nie powstał zastaw ręczny a wskutek braku wpisu do odpowiedniego rejestru nie powstał również zastaw rejestrowy ({{pu przepis="art. 2 ust. 1 UZastRej"}}).
P nie ma zastawu na laptopie, wobec czego nie może domagać się zaspokojenia wierzytelności poprzez spieniężenie przedmiotu zastawu.
----
CategoryKazusyNabycieWlasnosciRuchomosci CategoryKazusyZastaw
==nabycie własności rzeczy ruchomej, ustanowienie zastawu przez nieuprawnionego==
((1)) Stan faktyczny
Dnia 15 kwietnia 2009 r. K nabył od S laptopa za cenę 3.000 zł. Ponieważ K nie był w stanie wyłożyć naraz całej sumy i zapłacił jedynie połowę ceny, S sprzedał komputer zastrzegając sobie w pisemnej umowie prawo własności do czasu, gdy K uiści całą sumę. Tego samego dnia laptop został wydany nabywcy. K korzystał z komputera, wykorzystując go do pisania prac domowych i seminaryjnych. Ponieważ nauka nie szła mu najlepiej, postanowił zrezygnować ze studiów prawniczych, ale nie myślał bynajmniej zwracać laptopa S, tylko postanowił go spieniężyć na aukcji internetowej. Po trwającej kilka dni aukcji najwyższą cenę – 2.500 zł – zaoferował A, który tym samym wygrał aukcję. 1 lipca 2009 r. A przesłał kwotę 2.500 na konto K. K jednak nie zamierzał jednak bynajmniej pozbywać się laptopa, który zapewniał mu całkiem godziwy dochód. Wobec tego pomysłowy K pożyczył dnia 1 sierpnia 2009 r. od P 2.000 zł, a wierzytelność zabezpieczył zastawem, który K i P ustanowili w ustnej umowie zastawniczej tego samego dnia. K udało się jednak przekonać P, aby laptop pozostał u niego, gdyż mając takie narzędzie, szybciej zarobi pieniądze konieczne do rychłego spłacenia kwoty pożyczki. P zgodził się więc na pozostawienie laptopa u K.
Tymczasem S, który stracił wreszcie cierpliwość wobec K, który wyraźnie starał się uniknąć spłacenia laptopa, dnia 1 lutego 2010 r. zjawił się u K i stanowczo zażądał wydania laptopa. P, który się dowiedział w międzyczasie o całej sytuacji protestuje i również żąda laptopa, aby uzyskać zwrot pożyczki. W tym samym dniu u K zjawił się także A, który uważa, iż komputer należy do niego i sprzeciwia się wydaniu go komukolwiek innemu niż on sam.
//1. Czy S może domagać się od K wydania laptopa?
2. Czy P może domagać się zaspokojenia wierzytelności z zastawu?//
((1)) Odpowiedź na pytanie 1
S może domagać się od K wydania laptopa na podstawie {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}, jeżeli jest jego właścicielem, a K faktycznie nim włada nie posiadając stosownego tytułu prawnego uzasadniającego jego faktyczne władztwo. Ponadto roszczenie to nie mogło (jeżeli już powstanie) zostać utracone.
((2)) Uprawnienie podnoszącego roszczenie (=legitymacja czynna)
Wedle {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} S musi być uprawniony do podniesienia roszczenia. Prawo żądania przywrócenia stanu zgodnego z prawem przysługuje przede wszystkim właścicielowi. Niewątpliwie właścicielem laptopa na początku był S. Należy sprawdzić, czy nie doszło do utraty prawa własności na laptopie.
((3)) sprzedaż laptopa na rzecz K
S mógł utracić prawo własności na laptopie na skutek sprzedaży komputera na rzecz K. Zgodnie z {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} umowa zobowiązująca do przeniesienia własności (taka jak np. umowa sprzedaży, zamiany, darowizny itp.) powoduje przejście własności ze zbywcy na nabywcę solo consensu, czyli z samej woli stron z chwilą zawarcia umowy. Tylko wyjątkowo, gdy strony tak postanowiły albo gdy tak zarządza przepis ustawy, do przeniesienia praw własności konieczna jest dodatkowa czynność, którą jest zawarcie umowy rzeczowej. W naszym wypadku strony zawarły umowę sprzedaży pod warunkiem zawieszającym ({{pu przepis="art. 589 KC"}}), zastrzegając tym samym, że przeniesienie własności nastąpi dopiero po jego ziszczeniu. Zgodnie ze stanem faktycznym K nie spłacił całej umówionej kwoty, a co za tym idzie ziszczenie warunku nie nastąpiło. Do przeniesienia własności na K nie doszło. S pozostaje nadal właścicielem rzeczy.
((3)) nabycie prawa własności przez A
Następnie należy zbadać, czy S nie utracił prawa własności wskutek nabycia prawa własności przez A od nieuprawnionego K na podstawie {{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}}. W polskim prawie obowiązuje reguła, iż nie można przenieść na inny podmiot więcej praw, aniżeli samemu się posiada (nemo plus iuris in alium transfere potest, quam ipse habet). Wyjątkiem od tej zasady jest nabycie w dobrej wierze własności rzeczy ruchomej od nieuprawnionego przewidziane w KC w art. 169. § 1 art. 169 KC reguluje nabycie własności rzeczy ruchomej w wypadku, gdy właściciel nie utracił władztwa nad rzeczą wbrew swej woli.
Oznacza to, że właściciel, który przeniósł władztwo na osobę dokonującą rozporządzenia tą rzeczą, nie upoważnił jej do zbycia przedmiotu albo że sam właściciel, który dokonał rozporządzenia, był ograniczony w rozporządzaniu przedmiotem. K nie był uprawniony do przeniesienia własności na skutek braku ziszczenia się warunku.
Nabywca, czyli A, dla uzyskania własności rzeczy nabytej od nieuprawnionego musi objąć ją w posiadanie. Oznacza to, że musi nastąpić faktyczne przekazanie bezpośredniego władztwa nad rzeczą w trybie przewidzianym w {{pu przepis="art. 348 zd. 1 KC"}}. W naszym przypadku K postanowił pozostawić laptopa w swoim posiadaniu. Nie doszło więc do przeniesienia posiadania i tym samym do nabycia prawa własności od nieuprawnionego na podstawie {{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}}. S pozostaje nadal właścicielem laptopa.
((3)) umowa zastawu pomiędzy K i P
Zastaw jest ograniczonym prawem rzeczowym i nie przenosi własności. Nabycie własności na rzecz P nie miało miejsca.
((3)) wynik tymczasowy
S jest nadal właścicielem laptopa, a tym samym legitymowany czynnie do podniesienia roszczenia windykacyjnego.
((2)) Legitymacja bierna adresata roszczenia
Ponieważ roszczenie windykacyjne jest roszczeniem “nieposiadającego właściciela wobec posiadającego niewłaściciela”, legitymowanym biernie jest każdy, kto “faktycznie włada rzeczą” ({{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}). S może więc dochodzić roszczenia wobec osoby, która faktycznie włada rzeczą. Według stanu faktycznego K, który powstrzymał się z wydaniem laptopa na rzecz A i P, nadal nią faktycznie włada. K jest legitymowany biernie.
((2)) Brak uprawnienia do władania rzeczą
S nie może domagać się wydania laptopa, jeżeli K przysługuje skuteczne wobec właściciela uprawnienie do władania rzeczą ({{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} in fine). Takowe nie wynika z umowy sprzedaży. Umowa sprzedaży zawarta pod warunkiem, który się nie spełnił wskutek zwlekania z zapłatą drugiej raty za komputer ze strony K, nie upoważniała K do władania rzeczą. Uprawnienie w rozumieniu {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} nie wynika również z {{pu przepis="art. 461 KC"}}, na mocy którego K może wstrzymać się z oddaniem laptopa do momentu, aż S zwróci K pierwszą ratę za laptopa. Prawo zatrzymania wynikające z {{pu przepis="art. 461 KC"}} albo {{pu przepis="art. 496 KC"}} nie wyklucza powstania roszczenia windykacyjnego i nie może być traktowane jako prawo do władania rzeczą w rozumieniu {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} in fine. Mamy tu do czynienia z zarzutem odraczającym, którego uwzględnienie nie prowadzi do oddalenia powództwa, ale do ograniczenia prawa podnoszącego roszczenie windykacyjne przez zobowiązanie go do wykonania ciążącego na nim obowiązku świadczenia.
((2)) Wynik
S jako właściciel laptopa może domagać się od faktycznie władającego rzeczą K jej wydania, bowiem nie przysługuje mu względem właściciela ani uprawnienie rzeczowe ani obligacyjne.
((1)) Odpowiedź na pytanie 2
Wobec braku wydania rzeczy ({{pu przepis="art. 307 § 1 KC"}}) nie powstał zastaw ręczny a wskutek braku wpisu do odpowiedniego rejestru nie powstał również zastaw rejestrowy ({{pu przepis="art. 2 ust. 1 UZastRej"}}).
P nie ma zastawu na laptopie, wobec czego nie może domagać się zaspokojenia wierzytelności poprzez spieniężenie przedmiotu zastawu.
----
CategoryKazusyNabycieWlasnosciRuchomosci CategoryKazusyZastaw
