====Kazus nr 3 z umowy o dzieło====

((1)) Stan faktyczny
W dniu 15 października 2003 r. strony zawarły umowy sprzedaży urządzeń gospodarstwa domowego z ich instalacją za kwotę 9.257,60 zł i mebli kuchennych za kwotę 9.023,75 zł. Termin wykonania umów określiły na dzień 26 listopada 2003 r. W § 2 pkt 3, 4 i 6, § 6 i § 7 umów przewidziano zadatek, prawo odstąpienia oraz kary umowne. Państwo A (zamawiający) wpłacili przy zawarciu umów na rzecz pozwanej kwotę 6.800 zł. W zakreślonym terminie firma B nie wykonała umowy. Umowa nie została również wykonana w terminie 14 dni po upływie terminu umownego. Pismem z dnia 11 grudnia 2003 r. państwo A odstąpili od umów z firma B i wezwali ją do zapłaty podwójnej kwoty zadatku (13.600 zł) - w terminie 5 dni. W tym samym dniu oświadczenie zostało przyjęte przez stroną firmę B, która jednak państwu A do tej pory nie zapłaciła.
//Czy Państwo A mogą się domagać zapłaty żądanej kwoty?//
([[http://pub.sn.pl/ow3_ic.nsf/0/8d386bff4814ce3ec125736b00510585/$FILE/IV%20CKN%200672_00%20publ.pdf wyrok SN z 13.2.2002 r., IV CKN 672/00 (OSNC z 2003 r. nr 1 poz. 10]]))

((1)) Rozwiązanie
A mogliby domagać się od B zapłaty 13.600 zł na podstawie {{pu przepis="art. 394 § 1 KC"}}.

((2)) Nabycie roszczenia (powstanie)
Zgodnie z {{pu przepis="art. 394 § 1 KC"}} strona, która dała zadatek, może odstąpić od umowy i żądać sumy dwukrotnie wyższej, jeżeli brak jest odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju oraz gdy doszło do niewykonania umowy przez jedną ze stron.

((3)) Zadatek
W pierwszej kolejności należy ustalić, czy A w ogóle dali B [[Zadatek zadatek]]. Podobną instytucją jest bowiem zaliczka, która nie generuje uprawnień wynikających z {{pu przepis="art. 394 KC"}}. Skoro A wręczyli B w chwili zawierania umowy pewną sumę pieniężną, należy ją rozumieć jako zadatek.
W tym kazusie strony określiły kwotę wypłaconą przy zawarciu umowy jako zadatek. Jest to dodatkowy argument przemawiający za stosowaniem {{pu przepis="art. 394 § 1 KC"}}.
Nie ma w tym wypadku znaczenia wysokość zadatku. Jak stwierdził SN w wyroku z 13.2.2002 r.: "Należy zauważyć, że zadatek dyscyplinuje obie strony umowy do jej wykonania, natomiast zwykła zaliczka przynosi jednostronną korzyść sprzedawcy i w istocie jest formą bezpłatnego kredytowania sprzedawcy przez kupującego. Traktowanie zadatku w znacznej wysokości jako zwykłej zaliczki prowadziłoby nie tylko do utraty dyscyplinującej funkcji takiego zadatku, ale także dawałoby nieuzasadnioną jednostronną korzyść przyjmującemu zadatek, a w sytuacji, gdy kredyt jest drogi, stanowiłoby dla niego wręcz zachętę do zwlekania z wykonaniem umowy. Mając powyższe na względzie, uznać trzeba, że w stosunkach z konsumentami, przyjęcie zadatku w znacznej wysokości w stosunku do całości świadczenia nie wyłącza stosowania przepisu art. 394 § 1 KC". 

((3)) Brak odmiennego zastrzeżenia umownego
Z {{pu przepis="art. 394 KC"}} wynika, że w razie wręczenia sumy pieniężnej przy zawarciu umowy, należy ją domyślnie traktować jako zadatek. Tylko odmienne zastrzeżenie umowne (albo zwyczaj) mogą wykluczyć taką interpretację zachowania stron umowy. W niniejszym stanie faktycznym brak jest danych świadczących o odmiennej interpretacji zachowania stron.

((3)) Niewykonanie umowy
Roszczenie o zwrot zadatku w podwójnej wysokości aktualizuje się wyłącznie w razie niewykonania umowy przez drugą ze stron. 
Niewykonanie zobowiązania zachodzi wówczas, gdy w zachowaniu się dłużnika nie występuje nic, co by odpowiadało spełnieniu świadczenia, natomiast nienależyte wykonanie zobowiązania ma miejsce wówczas, gdy zachowanie się dłużnika zmierzało do spełnienia świadczenia, a nawet dłużnik według własnej oceny spełnił świadczenie, jednakże osiągnięty przez niego wynik odbiega pod określonymi względami od tego, na czym miało polegać prawidłowo spełnione świadczenie (wyrok SN z dnia 15.2.2002 r., III CZP 86/01, OSNC z 2002 r. Nr 11, poz. 132). Ponieważ meble nie zostały wykonane ani tym bardziej zamontowane, mamy do czynienia z niewykonaniem zobowiązania.
Według powszechnie przyjmowanego poglądu w {{pu przepis="art. 394 § 1 KC"}} chodzi o sytuacje, gdy niewykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność, za czym przemawiają ogólne zasady odpowiedzialności odszkodowawczej (Popiołek w: PietrzykowskiKomentarzKC, art. 394 nb. 5). Taki wymóg wynika pośrednio z {{pu przepis="art. 394 § 3 KC"}}. Zadatek ma zresztą funkcję dyscyplinującą. Gdy niewykonanie umowy wynika z okoliczności, za które dłużnik nie odpowiada, funkcja ta nie ma racji bytu. W tym wypadku odpowiedzialność dłużnika miałaby charakter absolutny. Stąd też jednak ostatecznie należy przychylić się do poglądu wymagającego odpowiedzialności dłużnika za zdarzenia, które doprowadziły do niewykonania umowy.
Taka sytuacja miała tu miejsce. 

((3)) Skuteczne odstąpienie od umowy
Wraz z żądaniem podwójnego zadatku wierzyciel powinien poinformować dłużnika o odstąpieniu od umowy. Inaczej Popiołek w: PietrzykowskiKomentarzKC, art. 394 nb. 9. Moim zdaniem przepis {{pu przepis="art. 394 § 1 KC"}} ma na celu rozwiązanie i uregulowanie jego konsekwencji w razie nieodpowiedniego zachowania dłużnika.

((2)) Wynik
Z uwagi na powyższe A mają prawo domagać się od B zapłaty 13.600 zł.
----
CategoryKazusyDzielo