====Rozwiązanie kazusu nr 8==== ((1)) Roszczenie A wobec MZK z art. 435 § 1 ((2)) Podstawa odpowiedzialności Każde roszczenie odszkodowawcze wymaga wystąpienia szkody, zdarzenia powodującego tą szkodę oraz związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy szkodą a zdarzeniem. ((3)) szkoda Szkoda A jest szkodą na mieniu i obejmuje wartość zniszczonego auta, czyli 12.000 zł (strata, {{pu przepis="art. 361 § 2 KC"}}). ((3)) zdarzenie wywołujące szkodę Zdarzeniem powodującym szkodę było zderzenie się tramwaju z autem stojącym na torach. Zderzeniem jest zetknięcie się pojazdów, gdy pozostają wobec siebie w ruchu w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym (SN w wyroku z dnia 5.2.2002 r., V CKN 644/00, OSNC z 2002 r., nr 12, poz. 156). Tramwaj był w ruchu. Samochód był również w ruchu, gdyż ruch pojazdu należy pojmować szeroko, tzn. od chwili uruchomienia motoru do momentu, kiedy jazda wskutek osiągnięcia miejsca przeznaczenia lub planowanej przerwy, została zakończona. Przestój spowodowany awarią nie przeszkadza więc w stwierdzeniu, iż pojazd był w ruchu. W przypadku zderzenia się pojazdów uchylona zostaje odpowiedzialność posiadaczy pojazdów wg art. 436 § 1 oraz odpowiedzialność przedsiębiorstw określonych w {{pu przepis="art. 435 KC"}} (Radwański/Olejniczak, nb. 568). Należy więc zbadać roszczenia wg art. 415 i nast. ((2)) Wynik Brak jest roszczenia A z {{pu przepis="art. 435 § 1 KC"}}. ((1)) Roszczenie A wobec MZK z {{pu przepis="art. 415 KC"}} W tym wypadku w grę wchodzi więc odpowiedzialność MZK na zasadzie {{pu przepis="art. 415 KC"}}. Jeżeli są spełnione jej przesłanki, czyli jeżeli dokonano bezprawnego i zawinionego czynu. Jednakże trudno jest mówić o winie MZK, skoro jest to osoba prawna ({{pu przepis="art. 33 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 12 zd. 1 KSH"}}). W takich wypadkach może mieć zastosowanie co najwyżej {{pu przepis="art. 416 KC"}}. ((1)) Roszczenie A wobec MZK z {{pu przepis="art. 416 KC"}} Zgodnie z art. 416 osoba prawna prawna odpowiada za bezprawne i zawinione działania swoich organów. Odpowiedzialność nie może jednak w tym wypadku wynikać z powołanego przepisu, gdyż motorniczy nie jest organem MZK. ((1)) Roszczenie A wobec MZK z {{pu przepis="art. 429 KC"}} Następna podstawa odpowiedzialności (ogólna zasada), jaką tu należy rozważyć, to {{pu przepis="art. 429 KC"}}. Przepis ten konstruuje odpowiedzialność za samodzielnego wykonawcę. Samodzielnym wykonawcą jest osoba, której powierzono wykonanie czynności do samodzielnego działania, a więc osoba która nie podlega kierownictwu powierzającego i która nie ma obowiązku stosować się do zaleceń powierzającego mu czynność do wykonania. Niewątpliwie motorniczy nie jest samodzielnym wykonawcą, albowiem podlega wskazówkom przełożonych i ma obowiązek dostoswać się do ich poleceń. Wobec tego odpada także odpowiedzialność MZK z {{pu przepis="art. 429 KC"}} ((1)) Roszczenie A wobec MZK z {{pu przepis="art. 430 KC"}} W grę wchodzi więc odpowiedzialność za podwładnego na podstawie {{pu przepis="art. 430 KC"}}. Odpowiedzalność na podstawie tego przepisu jest odpowiedzialnością na zasadzie ryzyka (RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, nb. 519). ((2)) Podstawa odpowiedzialności Przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej są następujące: ((3)) szkoda Szkoda na mieniu w postaci znieszczenia auta istnieje. ((3)) zdarzenie wyrządzające szkodę Wg {{pu przepis="art. 430 KC"}} zwierzchnik ponosi odpowiedzialność za podwładnego, jeżeli spełnione są następujące przesłanki: - wyrządzenie szkody przez podwładnego, - przy wykonywaniu powierzonej podwładnemu czynności i - z winy podwładnego i - bezprawność wyrządzenia szkody. (1) podwładny Podwładnym jest kto pozostaje w stosunku podporządkowania wobec zwierzchnika. Stosunek podporządkowania przejawia się w podleganiu kierownictwu zwierzchnika oraz obowiązku stosowania się do wskazówek zwierzchnika. Źródłem podporządkowania się może być umowa albo stosunek faktyczny, przy czym w tym pierwszym przypadku jest to zazwyczaj umowa o pracę. Motorniczy jest pracownikiem MZK. Zwierzchnikiem zaś jest przedsiębiorstwo jako takie (a nie np. organ czy bezpośrednio przełożony (majster), RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, nb. 518). Motorniczy jest więc podwładnym. (2) bezprawny i zawiniony czyn podwładnego Zachowanie podwładnego polegało w tym wypadku na zbyt późnym rozpoczęciu hamowania tramwajem. Zachowanie takie nie było usprawiedliwione szczególnymi okolicznościami, wobec czego było też sprzeczne z porządkiem prawnym (w szczególności z przepisami prawa o ruchu drogowym). Bezprawność należy więc potwierdzić. Prowadząc tramwaj z nadmierną szybkością motorniczy działał w sposób zawiniony, gdyż rażąco naruszył reguły staranności wynikające z {{pu przepis="art. 355 KC"}}. Brak jest jednocześnie okoliczności powodujących wyłączenie jego winy (niepoczytalność, {{pu przepis="art. 425 KC"}} albo wiek, {{pu przepis="art. 426 KC"}}). (3) przy wykonywaniu powierzonej czynności Ta przesłanka zachodzi, gdy zachowanie powodujące wyrządzenie szkody pozostaje w funkcjonalnym związku z wykonywaniem powierzonej podwładnemu czynności (RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, nb. 520 i 515). Spowodowanie wypadku podczas prowadzenia tramwaju, jest wyrządzeniem szkody przy wykonywaniu powierzonej motorniczemu czynności. (4) wynik tymczasowy MZK odpowiada więc za motorniczego wobec A na podstawie {{pu przepis="art. 430 KC"}}. ((3)) związek przyczynowo-skutkowy Wyrządzona A szkoda jest normalnym następstwem zbyt późnego hamowania tramwajem ({{pu przepis="art. 361 § 1 KC"}}). ((2)) Zakres odpowiedzialności Zakres odszkodowania należnego A wyznacza nam przede wszystkim {{pu przepis="art. 362 KC"}}, wg którego decyduje przede wszystkim stopień przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody. Wg stanu faktycznego przyczynienie się A wyniosło 50%, wobec czego należne mu odszkodowanie wynosi 6.000 zł. ((2)) Wynik A ma wobec MZK roszczenie o 6.000 zł.