Wiki source for EUWTOdpowiedzialnosc
====Odpowiedzialność EUWT i jego członków za zobowiązania EUWT====
==efektywne wykonywanie zadań a problematyka odpowiedzialności za zobowiązania==
((1)) ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNOPRAWNA EUWT
EUWT jako podmiot prawnie niezależny od swoich członków odpowiada samodzielnie za własne zobowiązania. Wynika to //explicite// z {{pu przepis="art. 12 ust. 2 zd. 1 RozpWEEUWT"}}. Z tym wiąże się również ściśle odpowiedzialność EUWT za działania swoich organów wobec osób trzecich. Zachodzi ona nawet w tych przypadkach, gdy działania wyrządzające szkodę osobom trzecim nie są objęte zakresem zadań EUWT (odpowiedzialność //ultra vires//).
Nie ma przy tym znaczenia charakter tych zobowiązań. Bez znaczenia dla odpowiedzialności EUWT będzie więc, czy chodzi o odpowiedzialność umowną czy ustawową.
((2)) Odpowiedzialność umowna (kontraktowa)
Tym samym EUWT odpowiada więc za niewykonanie i nienależyte wykonanie zobowiązań ({{pu przepis="art. 471 KC"}}). Ponosi w tym zakresie odpowiedzialność zarówno za własne zachowanie - niedochowanie należytej staranności ({{pu przepis="art. 472 KC"}}) - jak i za zachowanie osób, z których pomocą zobowiązanie wykonywa, jak również osób, którym wykonanie zobowiązania powierza ({{pu przepis="art. 474 KC"}}). Stąd EUWT ponosi odpowiedzialność za własnych pracowników oraz za osoby, którym zleca wykonanie określonych czynności w celu wykonania własnego zobowiązania wobec osoby trzeciej.
((2)) Odpowiedzialność deliktowa
EUWT odpowiada także z tytułu czynów niedozwolonych. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez zawinione działanie organów Ugrupowania ustanawia {{pu przepis="art. 416 KC"}}. EUWT odpowiada ponadto za szkodę wyrządzoną przez zawinione działanie jego pracowników ({{pu przepis="art. 430 KC"}}). Ponosi również odpowiedzialność deliktową za szkodę wyrządzoną przez osoby nie podlegające jego kierownictwu, którym powierzył wykonanie czynności ({{pu przepis="art. 430 KC"}}). Ponadto w razie prowadzenia działalności gospodarczej (przedsiębiorstwa) EUWT może odpowiadać z {{pu przepis="art. 435 KC"}}. Warunkiem jest wprawienie przedsiębiorstwa w ruch przy pomocy elementarnych sił przyrody. Natomiast odpowiedzialność za ruch pojazdów, których właścicielem będzie EUWT, będzie się natomiast opierać o {{pu przepis="art. 436 KC"}}.
EUWT działa w celu wykonania zadań nałożonych mu przez członków będących podmiotami publicznymi. Stąd pojawia się kwestia odpowiedzialności Ugrupowania oraz subsydiarnej odpowiedzialności jego członków za niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ({{pu przepis="art. 417 KC"}}). EUWT jest wprawdzie "inną osobą prawną" w rozumieniu {{pu przepis="art. 417 § 1 KC"}}. Jednakże pod pojęciem wykonywania władzy publicznej rozumie się wykonywanie działań o charakterze władczym. Są to działania, z którymi łączy się z możliwość jednostronnego kształtowania przez organ władzy publicznej sytuacji prawnej jednostki (por. Rzetecka-Gil, Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania - część ogólna, LEX/el., 2011, art. 417 uw. 5). Tymczasem zadania powierzone EUWT przez jego członków nie mogą dotyczyć wykonywania uprawnień przyznanych na mocy prawa publicznego lub obowiązków, których celem jest ochrona ogólnych interesów państwa lub ochrona ogólnych interesów innych organów publicznych ({{pu przepis="art. 7 ust. 4 RozpWEEUWT"}}). Wykluczone jest więc powierzenie Ugrupowaniu działań o charakterze policyjnym i regulacyjnym oraz zadań z zakresu wymiaru sprawiedliwości i polityki zagranicznej. EUWT nie będzie w zasadzie miało kompetencji do wykonywania działań o charakterze władczym. Nie będzie więc odpowiadać za niezgodnie z prawem wykonywanie albo zaniechanie wykonywania władzy publicznej.
Natomiast skutki zachowań w sferze gospodarczo-majątkowej (tzw. //dominium//) oraz działania w zakresie usług użyteczności publicznej podejmowane przez EUWT, będą natomiast podlegać ogólnym zasadom odpowiedzialności deliktowej , tzn. {{pu przepis="art. 416 KC"}} i innym (por. Rzetecka-Gil, Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania - część ogólna, LEX/el., 2011, art. 417 uw. 3).
((2)) Prawo właściwe
Z uwagi na transgraniczny charakter działalności EUWT niezbędne jest podkreślenie, iż każdy element zagraniczny występujący w stanie faktycznym, z którego wynika odpowiedzialność Ugrupowania, powoduje konieczność zbadania, jakie prawo jest właściwe dla ustalenia podstawy i zakresu odpowiedzialności Ugrupowania.
W zakresie zobowiązań umownych prawo właściwe (statut kontraktowy) wyznaczać będą rozporządzenie Rzym I ({{pu akt="RozpUERzymI"}}). Decydujące znaczenie będzie miała w tym zakresie wola stron stosunku umownego. Strony umowy mogą bowiem co do zasady wskazać prawo właściwe dla roszczeń wynikających z danego kontraktu.
W przypadku odpowiedzialności deliktowej statutem będzie prawo, na które wskażą przepisy rozporządzenie Rzym II ({{pu akt="RozpUERzymII"}}). Zgodnie z zasadą ustanowioną w {{pu przepis="art. 4 ust. 1 RozpUERzymII"}} dla prawem właściwym dla zobowiązania pozaumownego wynikającego z czynu niedozwolonego będzie prawo państwa, w którym powstała szkoda. Szczególne łączniki dla szkód wynikających z czynów niedozwolonych przewiduje natomiast art. 4 ust. 2 i 3 RozpUERzymII jak również art. 5 i nast. tego rozporządzenia.
Dla oceny skutków cywilnoprawnych transgranicznego wypadku drogowego, w którym uczestniczyłby pojazd należący do EUWT, zastosowanie z punktu widzenia prawa polskiego będzie miała Konwencja o prawie właściwym dla wypadków drogowych, sporządzona w Hadze dnia 4 maja 1971 r. ({{pu akt="KonwHaskaWypadkiDrog1971"}}).
Odpowiedzialność za //acta iure imperii// (w Polsce {{pu przepis="art. 417 KC"}} i nast.), o ile w ogóle się pojawi, podlegać będzie odrębnym łącznikom (zob. {{pu przepis="art. 1 ust. 1 RozpUERzymII"}} //in fine//). W tych sytuacjach prawem właściwym będzie prawo państwa, w którym organy wykonują władzę publiczną ({{pu przepis="art. 35 PrPrywMiędz"}}).
((2)) Jurysdykcja krajowa
Jurysdykcję krajową sądów w sprawach dotyczących odpowiedzialności umownej i deliktowej wyznacza tzw. rozporządzenie Bruksela I ({{pu akt="RozpUEBrukselaI"}}). Co do zasady strony mogą w zakresie odpowiedzialności umownej wskazać sąd właściwy na mocy umowy prorogacyjnej ({{pu przepis="art. 23 RozpUEBrukselaI"}}). Niedopuszczalny jest natomiast wybór sądu w sprawach, dla których zastrzeżono w rozp. Bruksela I właściwość wyłączną (zob. {{pu przepis="art. 22 RozpUEBrukselaI"}}). W razie braku wyboru sądu właściwego zastosowanie znajdą reguły ogólne. Wynika z nich właściwość sądu miejsca zamieszkania (siedziby) pozwanego ({{pu przepis="art. 2 RozpUEBrukselaI"}}). W razie sporów wynikających z umów szczególną jurysdykcję ustanawia {{pu przepis="art. 5 pkt 1 RozpUEBrukselaI"}}. O właściwości sądu będzie decydować miejsce wykonania umowy oraz typ umowy. Dla umów sprzedaży rzeczy ruchomych oraz usług rozp RozpUEBrukselaI przewiduje szczególne regulacje.
Natomiast w zakresie odpowiedzialności deliktowej, w przypadku której z natury rzeczy nie mamy do czynienia z zapisem na sąd właściwy, o jurysdykcji krajowej stanowi {{pu przepis="art. 5 pkt 3 RozpUEBrukselaI"}}. Z tego ostatniego przepisu oraz orzecznictwa TSUE wynika dla poszkodowanego czynem niedozwolonym możliwość wyboru pomiędzy sądami państwa, w którym miało miejsce zdarzenie powodujące szkodę i sądami państwa, w którym wystąpiła szkoda.
((1)) ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNOPRAWNA EUWT
W prawie polskim ma miejsce także odpowiedzialność karnoprawna osób prawnych na podstawie ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (tj. w Dz.U. z 2012 r. nr 768 z późn. zm. - {{pu akt="UOdpowPodmiotZbiorZaCzynZabron"}}). Zakres odpowiedzialności wyznacza {{pu przepis="art. 3 UOdpowPodmiotZbiorZaCzynZabron"}}. Podmiot zbiorowy ponosi karę karę pieniężną. Jej wysokość wynosi od 1000 do 5.000.000 zł. Nie może jednak przekraczać 3% przychodu osiągniętego w roku obrotowym, w którym popełniono czyn zabroniony będący podstawą odpowiedzialności podmiotu zbiorowego ({{pu przepis="art. 7 UOdpowPodmiotZbiorZaCzynZabron"}}). Ponadto dopuszczalne jest - obligatoryjne lub fakultatywne - orzeczenie środka karnego w postaci przepadku określonych dóbr ({{pu przepis="art. 8 UOdpowPodmiotZbiorZaCzynZabron"}} i {{pu przepis="art. 9 UOdpowPodmiotZbiorZaCzynZabron"}}).
Ponoszenie odpowiedzialności przez podmiot zbiorowy nie wpływa w żaden sposób na powstanie czy zakres odpowiedzialności cywilnej za wyrządzoną szkodę (zob. wyżej). Nie uchyla także odpowiedzialności administracyjnej ani odpowiedzialności sprawcy czynu zabronionego ({{pu przepis="art. 6 UOdpowPodmiotZbiorZaCzynZabron"}}).
((1)) ODPOWIEDZIALNOŚĆ CZŁONKÓW EUWT
Odpowiedzialność członków EUWT jest subsydiarna. Odpowiadają za zobowiązania ugrupowania wówczas, gdy aktywa EUWT nie są wystarczające do pokrycia jego zobowiązań. Nie ma przy tym znaczenia charakter zobowiązań Ugrupowania.
Zakres odpowiedzialności każdego członka zostaje ustalony proporcjonalnie do jego wkładu. Uzgodnienia dotyczące wkładów są podejmowane w statucie. Natomiast gdy prawo krajowe, zgodnie z którym członek został utworzony, wyłącza lub ogranicza odpowiedzialność tego członka, dany członek odpowiedzialności za zobowiązania EUWT nie ponosi.
((2)) Ograniczona odpowiedzialność polskich członków EUWT
W przypadku polskich członków EUWT {{pu przepis="art. 19 UEUWT"}} wyłącza w całości i całkowicie odpowiedzialność za zobowiązania ugrupowania. Jest to konsekwencja przyjęcia zasady wynikającej z {{pu przepis="art. 40 KC"}} oraz ustaw samorządowych ({{pu przepis="art. 49 USamorzGm"}}, {{pu przepis="art. 49 USamorzPowiat"}}, {{pu przepis="art. 69 USamorzWoj"}}). Dla {{pu przepis="art. 19 UEUWT"}} //lege non distiguente//, czy EUWT ma siedzibę w Polsce czy za granicą.
Zdaniem autora niniejszej analizy problematyczne jest, czy przepis {{pu przepis="art. 19 UEUWT"}} jest zgodny z Konstytucją RP, a zwłaszcza z zasadą równości ({{pu przepis="Art. 32 Konstytucja"}}). Przepis ten może bowiem uprzywilejowywać podmioty publiczne, które ex lege nie ponoszą odpowiedzialności za swoje osoby prawne. Niezbędne byłoby więc porównanie odpowiedzialności podmiotów prywatnoprawnych posługujących się innymi podmiotami w celu ograniczenia własnej odpowiedzialności. Dodatkowo w rachubę wchodzi ochrona wierzycieli gminy z tytułu należytego wykonania obowiązków o charakterze powszechnym (zaspokajanie zbiorowych potrzeb społeczności). Stąd też w prawie polskim pojawiają się idee związane z zastosowaniem mechanizmu tzw. odpowiedzialności przebijającej (szwajc. //Durchgriffshaftung//). Opracowanie tego problemu wykracza jednak poza ramy udzielonego zlecenia i tym samym nie będzie przedmiotem bardziej pogłębionej analizy. Ponieważ przepisy {{pu przepis="art. 40 KC"}} i {{pu przepis="art. 19 UEUWT"}} nie były dotychczas bezpośrednio przedmiotem badania przez Trybunał Konstytucyjny, należy wychodzić z domniemania zgodności wymienionych regulacji z Konstytucją.
Odpowiedzialność solidarna z EUWT może natomiast zachodzić w razie wystąpienia przesłanek z {{pu przepis="art. 417 § 2 KC"}}. Członek ugrupowania może ponosić także odpowiedzialność za EUWT wg {{pu przepis="art. 429 KC"}} (nie może wówczas jednak chodzić o zadania z zakresu władzy publicznej)
((2)) Ograniczenie odpowiedzialności przez innych członków EUWT (EUWT z o.o.)
Nowe regulacje wprowadziły nieco zmian w zakresie odpowiedzialności członków.
((1)) ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA ZOBOWIĄZANIA A EFEKTYWNE WYKONYWANIE ZADAŃ PRZEZ EUWT
Na tle powyższych wywodów pojawiają się następujące wnioski w związku z zabezpieczeniem efektywności wykonywania zadań przez EUWT.
((2)) Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej i ochrony prawnej
W celu zredukowania skutków ewentualnych następstw odpowiedzialności Ugrupowania za zobowiązania zalecane byłoby zawarcie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Dolegliwości majątkowe związane z kolei z koniecznością poniesienia wydatków związanych z dochodzeniem roszczeń i obroną przed żądaniami osób trzecich może być zminimalizowana na skutek zawarcia umowy ubezpieczenia ochrony prawnej.
((2)) Wybór prawa właściwego i sądów właściwych
W zakresie zobowiązań umownych zaleca się zawieranie w postanowieniach umownych klauzul prorogacyjnych (zapis na sąd) oraz wyboru prawa właściwego. W ten sposób zabezpieczona zostanie pewność prawa, przy pomocy którego będą rozstrzygane sytuacje wątpliwe. W ograniczonym zakresie dopuszczalne jest także zawarcie ex ante umowy o prawo właściwe w przypadku odpowiedzialności deliktowej (zob. {{pu przepis="art. 14 ust. 1 RozpUERzymII"}}).
((2)) Opracowanie przez EUWT własnych OWU
Wskazane byłoby także opracowanie przez EUWT własnych ogólnych warunków umów (w rozumieniu {{pu przepis="art. 384 KC"}}), w których sprecyzowane byłyby zasady wykonywania świadczeń przez albo na rzecz ugrupowania.
Nie powinny być jednakże w OWU umieszczane zapisy o prawie właściwym i klauzule prorogacyjne. Tego typu postanowienia muszą być podejmowane w sposób wyraźny lub jednoznacznie wynikać z postanowień umowy lub okoliczności sprawy. Zawarcie tych postanowień w OWU może budzić wątpliwości co do skuteczności wyboru prawa (por. Spellenberg w: Münchener Kommentar zum BGB, 2010, Art. 10 Rom I-VO nb. 264). To samo dotyczy postanowień dotyczących wskazania sądu właściwego dla roszczeń wynikających z umowy.
((2)) Skutki ograniczenia odpowiedzialności Ugrupowania dla efektywnego wykonywania zadań
Przyjęcie formuły EUWT z o.o. ma niebagatelne znaczenie dla uczestnictwa Ugrupowania w obrocie prawnym. Przede wszystkim ograniczona odpowiedzialność Ugrupowania powoduje uszczuplenie ewentualnego majątku, do którego mogliby sięgnąć wierzyciele, w sytuacji, gdy majątek samego EUWT nie wystarczyłby na pokrycie jego zobowiązań. Skutkiem tego będzie ograniczenie możliwości podejmowania się przez EUWT realizacji większych przedsięwzięć. Dla członków ugrupowania oznacza to separację ich majątku od majątku ugrupowania i tym samym bezpieczeństwo dla ich wartości majątkowych. Ewentualna odpowiedzialność spółki nie będzie więc wpływać na ich własne aktywa.
----
CategoryEUWTZagadnieniaOgolne
==efektywne wykonywanie zadań a problematyka odpowiedzialności za zobowiązania==
((1)) ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNOPRAWNA EUWT
EUWT jako podmiot prawnie niezależny od swoich członków odpowiada samodzielnie za własne zobowiązania. Wynika to //explicite// z {{pu przepis="art. 12 ust. 2 zd. 1 RozpWEEUWT"}}. Z tym wiąże się również ściśle odpowiedzialność EUWT za działania swoich organów wobec osób trzecich. Zachodzi ona nawet w tych przypadkach, gdy działania wyrządzające szkodę osobom trzecim nie są objęte zakresem zadań EUWT (odpowiedzialność //ultra vires//).
Nie ma przy tym znaczenia charakter tych zobowiązań. Bez znaczenia dla odpowiedzialności EUWT będzie więc, czy chodzi o odpowiedzialność umowną czy ustawową.
((2)) Odpowiedzialność umowna (kontraktowa)
Tym samym EUWT odpowiada więc za niewykonanie i nienależyte wykonanie zobowiązań ({{pu przepis="art. 471 KC"}}). Ponosi w tym zakresie odpowiedzialność zarówno za własne zachowanie - niedochowanie należytej staranności ({{pu przepis="art. 472 KC"}}) - jak i za zachowanie osób, z których pomocą zobowiązanie wykonywa, jak również osób, którym wykonanie zobowiązania powierza ({{pu przepis="art. 474 KC"}}). Stąd EUWT ponosi odpowiedzialność za własnych pracowników oraz za osoby, którym zleca wykonanie określonych czynności w celu wykonania własnego zobowiązania wobec osoby trzeciej.
((2)) Odpowiedzialność deliktowa
EUWT odpowiada także z tytułu czynów niedozwolonych. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez zawinione działanie organów Ugrupowania ustanawia {{pu przepis="art. 416 KC"}}. EUWT odpowiada ponadto za szkodę wyrządzoną przez zawinione działanie jego pracowników ({{pu przepis="art. 430 KC"}}). Ponosi również odpowiedzialność deliktową za szkodę wyrządzoną przez osoby nie podlegające jego kierownictwu, którym powierzył wykonanie czynności ({{pu przepis="art. 430 KC"}}). Ponadto w razie prowadzenia działalności gospodarczej (przedsiębiorstwa) EUWT może odpowiadać z {{pu przepis="art. 435 KC"}}. Warunkiem jest wprawienie przedsiębiorstwa w ruch przy pomocy elementarnych sił przyrody. Natomiast odpowiedzialność za ruch pojazdów, których właścicielem będzie EUWT, będzie się natomiast opierać o {{pu przepis="art. 436 KC"}}.
EUWT działa w celu wykonania zadań nałożonych mu przez członków będących podmiotami publicznymi. Stąd pojawia się kwestia odpowiedzialności Ugrupowania oraz subsydiarnej odpowiedzialności jego członków za niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ({{pu przepis="art. 417 KC"}}). EUWT jest wprawdzie "inną osobą prawną" w rozumieniu {{pu przepis="art. 417 § 1 KC"}}. Jednakże pod pojęciem wykonywania władzy publicznej rozumie się wykonywanie działań o charakterze władczym. Są to działania, z którymi łączy się z możliwość jednostronnego kształtowania przez organ władzy publicznej sytuacji prawnej jednostki (por. Rzetecka-Gil, Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania - część ogólna, LEX/el., 2011, art. 417 uw. 5). Tymczasem zadania powierzone EUWT przez jego członków nie mogą dotyczyć wykonywania uprawnień przyznanych na mocy prawa publicznego lub obowiązków, których celem jest ochrona ogólnych interesów państwa lub ochrona ogólnych interesów innych organów publicznych ({{pu przepis="art. 7 ust. 4 RozpWEEUWT"}}). Wykluczone jest więc powierzenie Ugrupowaniu działań o charakterze policyjnym i regulacyjnym oraz zadań z zakresu wymiaru sprawiedliwości i polityki zagranicznej. EUWT nie będzie w zasadzie miało kompetencji do wykonywania działań o charakterze władczym. Nie będzie więc odpowiadać za niezgodnie z prawem wykonywanie albo zaniechanie wykonywania władzy publicznej.
Natomiast skutki zachowań w sferze gospodarczo-majątkowej (tzw. //dominium//) oraz działania w zakresie usług użyteczności publicznej podejmowane przez EUWT, będą natomiast podlegać ogólnym zasadom odpowiedzialności deliktowej , tzn. {{pu przepis="art. 416 KC"}} i innym (por. Rzetecka-Gil, Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania - część ogólna, LEX/el., 2011, art. 417 uw. 3).
((2)) Prawo właściwe
Z uwagi na transgraniczny charakter działalności EUWT niezbędne jest podkreślenie, iż każdy element zagraniczny występujący w stanie faktycznym, z którego wynika odpowiedzialność Ugrupowania, powoduje konieczność zbadania, jakie prawo jest właściwe dla ustalenia podstawy i zakresu odpowiedzialności Ugrupowania.
W zakresie zobowiązań umownych prawo właściwe (statut kontraktowy) wyznaczać będą rozporządzenie Rzym I ({{pu akt="RozpUERzymI"}}). Decydujące znaczenie będzie miała w tym zakresie wola stron stosunku umownego. Strony umowy mogą bowiem co do zasady wskazać prawo właściwe dla roszczeń wynikających z danego kontraktu.
W przypadku odpowiedzialności deliktowej statutem będzie prawo, na które wskażą przepisy rozporządzenie Rzym II ({{pu akt="RozpUERzymII"}}). Zgodnie z zasadą ustanowioną w {{pu przepis="art. 4 ust. 1 RozpUERzymII"}} dla prawem właściwym dla zobowiązania pozaumownego wynikającego z czynu niedozwolonego będzie prawo państwa, w którym powstała szkoda. Szczególne łączniki dla szkód wynikających z czynów niedozwolonych przewiduje natomiast art. 4 ust. 2 i 3 RozpUERzymII jak również art. 5 i nast. tego rozporządzenia.
Dla oceny skutków cywilnoprawnych transgranicznego wypadku drogowego, w którym uczestniczyłby pojazd należący do EUWT, zastosowanie z punktu widzenia prawa polskiego będzie miała Konwencja o prawie właściwym dla wypadków drogowych, sporządzona w Hadze dnia 4 maja 1971 r. ({{pu akt="KonwHaskaWypadkiDrog1971"}}).
Odpowiedzialność za //acta iure imperii// (w Polsce {{pu przepis="art. 417 KC"}} i nast.), o ile w ogóle się pojawi, podlegać będzie odrębnym łącznikom (zob. {{pu przepis="art. 1 ust. 1 RozpUERzymII"}} //in fine//). W tych sytuacjach prawem właściwym będzie prawo państwa, w którym organy wykonują władzę publiczną ({{pu przepis="art. 35 PrPrywMiędz"}}).
((2)) Jurysdykcja krajowa
Jurysdykcję krajową sądów w sprawach dotyczących odpowiedzialności umownej i deliktowej wyznacza tzw. rozporządzenie Bruksela I ({{pu akt="RozpUEBrukselaI"}}). Co do zasady strony mogą w zakresie odpowiedzialności umownej wskazać sąd właściwy na mocy umowy prorogacyjnej ({{pu przepis="art. 23 RozpUEBrukselaI"}}). Niedopuszczalny jest natomiast wybór sądu w sprawach, dla których zastrzeżono w rozp. Bruksela I właściwość wyłączną (zob. {{pu przepis="art. 22 RozpUEBrukselaI"}}). W razie braku wyboru sądu właściwego zastosowanie znajdą reguły ogólne. Wynika z nich właściwość sądu miejsca zamieszkania (siedziby) pozwanego ({{pu przepis="art. 2 RozpUEBrukselaI"}}). W razie sporów wynikających z umów szczególną jurysdykcję ustanawia {{pu przepis="art. 5 pkt 1 RozpUEBrukselaI"}}. O właściwości sądu będzie decydować miejsce wykonania umowy oraz typ umowy. Dla umów sprzedaży rzeczy ruchomych oraz usług rozp RozpUEBrukselaI przewiduje szczególne regulacje.
Natomiast w zakresie odpowiedzialności deliktowej, w przypadku której z natury rzeczy nie mamy do czynienia z zapisem na sąd właściwy, o jurysdykcji krajowej stanowi {{pu przepis="art. 5 pkt 3 RozpUEBrukselaI"}}. Z tego ostatniego przepisu oraz orzecznictwa TSUE wynika dla poszkodowanego czynem niedozwolonym możliwość wyboru pomiędzy sądami państwa, w którym miało miejsce zdarzenie powodujące szkodę i sądami państwa, w którym wystąpiła szkoda.
((1)) ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNOPRAWNA EUWT
W prawie polskim ma miejsce także odpowiedzialność karnoprawna osób prawnych na podstawie ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (tj. w Dz.U. z 2012 r. nr 768 z późn. zm. - {{pu akt="UOdpowPodmiotZbiorZaCzynZabron"}}). Zakres odpowiedzialności wyznacza {{pu przepis="art. 3 UOdpowPodmiotZbiorZaCzynZabron"}}. Podmiot zbiorowy ponosi karę karę pieniężną. Jej wysokość wynosi od 1000 do 5.000.000 zł. Nie może jednak przekraczać 3% przychodu osiągniętego w roku obrotowym, w którym popełniono czyn zabroniony będący podstawą odpowiedzialności podmiotu zbiorowego ({{pu przepis="art. 7 UOdpowPodmiotZbiorZaCzynZabron"}}). Ponadto dopuszczalne jest - obligatoryjne lub fakultatywne - orzeczenie środka karnego w postaci przepadku określonych dóbr ({{pu przepis="art. 8 UOdpowPodmiotZbiorZaCzynZabron"}} i {{pu przepis="art. 9 UOdpowPodmiotZbiorZaCzynZabron"}}).
Ponoszenie odpowiedzialności przez podmiot zbiorowy nie wpływa w żaden sposób na powstanie czy zakres odpowiedzialności cywilnej za wyrządzoną szkodę (zob. wyżej). Nie uchyla także odpowiedzialności administracyjnej ani odpowiedzialności sprawcy czynu zabronionego ({{pu przepis="art. 6 UOdpowPodmiotZbiorZaCzynZabron"}}).
((1)) ODPOWIEDZIALNOŚĆ CZŁONKÓW EUWT
Odpowiedzialność członków EUWT jest subsydiarna. Odpowiadają za zobowiązania ugrupowania wówczas, gdy aktywa EUWT nie są wystarczające do pokrycia jego zobowiązań. Nie ma przy tym znaczenia charakter zobowiązań Ugrupowania.
Zakres odpowiedzialności każdego członka zostaje ustalony proporcjonalnie do jego wkładu. Uzgodnienia dotyczące wkładów są podejmowane w statucie. Natomiast gdy prawo krajowe, zgodnie z którym członek został utworzony, wyłącza lub ogranicza odpowiedzialność tego członka, dany członek odpowiedzialności za zobowiązania EUWT nie ponosi.
((2)) Ograniczona odpowiedzialność polskich członków EUWT
W przypadku polskich członków EUWT {{pu przepis="art. 19 UEUWT"}} wyłącza w całości i całkowicie odpowiedzialność za zobowiązania ugrupowania. Jest to konsekwencja przyjęcia zasady wynikającej z {{pu przepis="art. 40 KC"}} oraz ustaw samorządowych ({{pu przepis="art. 49 USamorzGm"}}, {{pu przepis="art. 49 USamorzPowiat"}}, {{pu przepis="art. 69 USamorzWoj"}}). Dla {{pu przepis="art. 19 UEUWT"}} //lege non distiguente//, czy EUWT ma siedzibę w Polsce czy za granicą.
Zdaniem autora niniejszej analizy problematyczne jest, czy przepis {{pu przepis="art. 19 UEUWT"}} jest zgodny z Konstytucją RP, a zwłaszcza z zasadą równości ({{pu przepis="Art. 32 Konstytucja"}}). Przepis ten może bowiem uprzywilejowywać podmioty publiczne, które ex lege nie ponoszą odpowiedzialności za swoje osoby prawne. Niezbędne byłoby więc porównanie odpowiedzialności podmiotów prywatnoprawnych posługujących się innymi podmiotami w celu ograniczenia własnej odpowiedzialności. Dodatkowo w rachubę wchodzi ochrona wierzycieli gminy z tytułu należytego wykonania obowiązków o charakterze powszechnym (zaspokajanie zbiorowych potrzeb społeczności). Stąd też w prawie polskim pojawiają się idee związane z zastosowaniem mechanizmu tzw. odpowiedzialności przebijającej (szwajc. //Durchgriffshaftung//). Opracowanie tego problemu wykracza jednak poza ramy udzielonego zlecenia i tym samym nie będzie przedmiotem bardziej pogłębionej analizy. Ponieważ przepisy {{pu przepis="art. 40 KC"}} i {{pu przepis="art. 19 UEUWT"}} nie były dotychczas bezpośrednio przedmiotem badania przez Trybunał Konstytucyjny, należy wychodzić z domniemania zgodności wymienionych regulacji z Konstytucją.
Odpowiedzialność solidarna z EUWT może natomiast zachodzić w razie wystąpienia przesłanek z {{pu przepis="art. 417 § 2 KC"}}. Członek ugrupowania może ponosić także odpowiedzialność za EUWT wg {{pu przepis="art. 429 KC"}} (nie może wówczas jednak chodzić o zadania z zakresu władzy publicznej)
((2)) Ograniczenie odpowiedzialności przez innych członków EUWT (EUWT z o.o.)
Nowe regulacje wprowadziły nieco zmian w zakresie odpowiedzialności członków.
((1)) ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA ZOBOWIĄZANIA A EFEKTYWNE WYKONYWANIE ZADAŃ PRZEZ EUWT
Na tle powyższych wywodów pojawiają się następujące wnioski w związku z zabezpieczeniem efektywności wykonywania zadań przez EUWT.
((2)) Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej i ochrony prawnej
W celu zredukowania skutków ewentualnych następstw odpowiedzialności Ugrupowania za zobowiązania zalecane byłoby zawarcie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Dolegliwości majątkowe związane z kolei z koniecznością poniesienia wydatków związanych z dochodzeniem roszczeń i obroną przed żądaniami osób trzecich może być zminimalizowana na skutek zawarcia umowy ubezpieczenia ochrony prawnej.
((2)) Wybór prawa właściwego i sądów właściwych
W zakresie zobowiązań umownych zaleca się zawieranie w postanowieniach umownych klauzul prorogacyjnych (zapis na sąd) oraz wyboru prawa właściwego. W ten sposób zabezpieczona zostanie pewność prawa, przy pomocy którego będą rozstrzygane sytuacje wątpliwe. W ograniczonym zakresie dopuszczalne jest także zawarcie ex ante umowy o prawo właściwe w przypadku odpowiedzialności deliktowej (zob. {{pu przepis="art. 14 ust. 1 RozpUERzymII"}}).
((2)) Opracowanie przez EUWT własnych OWU
Wskazane byłoby także opracowanie przez EUWT własnych ogólnych warunków umów (w rozumieniu {{pu przepis="art. 384 KC"}}), w których sprecyzowane byłyby zasady wykonywania świadczeń przez albo na rzecz ugrupowania.
Nie powinny być jednakże w OWU umieszczane zapisy o prawie właściwym i klauzule prorogacyjne. Tego typu postanowienia muszą być podejmowane w sposób wyraźny lub jednoznacznie wynikać z postanowień umowy lub okoliczności sprawy. Zawarcie tych postanowień w OWU może budzić wątpliwości co do skuteczności wyboru prawa (por. Spellenberg w: Münchener Kommentar zum BGB, 2010, Art. 10 Rom I-VO nb. 264). To samo dotyczy postanowień dotyczących wskazania sądu właściwego dla roszczeń wynikających z umowy.
((2)) Skutki ograniczenia odpowiedzialności Ugrupowania dla efektywnego wykonywania zadań
Przyjęcie formuły EUWT z o.o. ma niebagatelne znaczenie dla uczestnictwa Ugrupowania w obrocie prawnym. Przede wszystkim ograniczona odpowiedzialność Ugrupowania powoduje uszczuplenie ewentualnego majątku, do którego mogliby sięgnąć wierzyciele, w sytuacji, gdy majątek samego EUWT nie wystarczyłby na pokrycie jego zobowiązań. Skutkiem tego będzie ograniczenie możliwości podejmowania się przez EUWT realizacji większych przedsięwzięć. Dla członków ugrupowania oznacza to separację ich majątku od majątku ugrupowania i tym samym bezpieczeństwo dla ich wartości majątkowych. Ewentualna odpowiedzialność spółki nie będzie więc wpływać na ich własne aktywa.
----
CategoryEUWTZagadnieniaOgolne
