==== Wykonywanie działalności gospodarczej w Niemczech przez polskie podmioty gospodarcze ==== == praktyczne aspekty prawne i rozważania strategiczne istotne dla przedsiębiorcy == Wykonywanie działalności gospodarczej przez polskie podmioty za zachodnią granicą związane jest z wkroczeniem nie tylko na inny rynek pod względem ekonomicznym, ale również - jeśli nie przede wszystkim - na terytorium o innym porządku prawnym. Wprawdzie obowiązujące w ramach UE swobody gospodarcze znacznie upraszczają ten temat, jednak istniejące mimo to różnice w porządkach prawnych obydwu państw stawiają polskiego przedsiębiorcę przed szeregiem wyzwań, w szczególności prawnych. Przy tym wiele (odmiennych) rozwiązań prawnych w Niemczech nie musi stanowić utrudnienia - jednak wymaga niejednokrotnie zmiany podejścia lub innej strategii biznesowej. Niniejszy artykuł ma za zadanie dać wstępną orientację, jakie kwestie w podanym wyżej kontekście powinny być uwzględnione. ((1)) Wstęp Podstawowe możliwe (tudzież sensowne) konstelacje wykonywania działalności gospodarczej przez polskiego przedsiębiorcę w Niemczech są następujące: 1) właściciel podejmuje działalność z siedzibą w Polsce (np. spółka z o.o. wg polskiego prawa); spółka przyjmuje bezpośrednio zlecenia od zleceniodawcy z Niemiec (transgraniczne świadczenie usług); 2) właściciel podejmuje działalność z siedzibą w Niemczech (np. tworzy GmbH wg prawa niemieckiego); spółka przyjmuje zlecenia w Niemczech, przez co nie ma miejsca transgraniczne świadczenie usług (ale osiedlenie się w innym kraju); 3) właściciel tworzy spółki zarówno w Polsce jak i w Niemczech; spółka niemiecka otrzymuje zlecenia od zleceniodawcy, podwykonawcą spółki niemieckiej jest spółka polska (wariant a); ewentualnie zlecenia może wykonywać bezpośrednio spółka niemiecka, a polska spółka odstępuje jedynie pracowników (wariant b), 4) ze względów podatkowych sensowne może być również rozszerzenie palety możliwości o podmiot generujący zysk z kraju o niskim obciążeniu podatkowym (jak w konstelacji 3, przy czym zleceniobiorca ma siedzibę w kraju innym, niż Polska czy Niemcy). Nie jest możliwa bezwzględna ocena, który ze wskazanych powyżej wariantów jest najbardziej korzystny. Każdy z wariantów wykazuje szereg specyficznych zalet ale i skutków negatywnych. Ocena tychże zalet lub wad będzie w znacznym stopniu zależała od tego, jakie czynniki z biznesowego punktu widzenia są dla (polskiego) przedsiębiorcy istotne. Tak więc wybór optymalnego wariantu będzie zależał od konkretnych preferencji przedsiębiorcy. I tak wybór będzie inny, jeśli przedsiębiorca dąży do optymalizacji działalności pod względem wysokości obciążenia podatkowego, a inny, jeśli preferuje rozwiązanie wymagające najmniejszego nakładu środków na zarządzanie danym rozwiązaniem. Jeszcze inna decyzja musi być prawdopodobnie podjęta, jeśli działalność ma wyeliminować ryzyka prawne i zapewnić przewidywalność regulacyjną. Ocena podanych powyżej wariantów (1, 2, 3a, 3b, 4) i - co za tym idzie - wskazanie zalet i wad każdego z nich powinno uwzględniać odpowiedź na następujące pytania: 1) jakie korzyści lub ograniczenia z racji zaistnienia transgranicznego stanu faktycznego pojawiają się w danej konstelacji (głównie w związku z prawem UE i zawartymi w nim swobodami gospodarczymi ale również w zakresie prawa zamówień publicznych itp.), 1) jakie ograniczenia lub koszty przynosi dana konstelacja w zakresie zatrudnienia pracowników z Polski przy zleceniach wykonywanych w Niemczech, 1) jakie konsekwencje podatkowe wiążą się z każdą z przedstawionych wyżej konstelacji. Czynniki wyboru formy prawnej czy zlecania wykonywania usług podwykonawcom jako takie nie będą miały istotnego znaczenia z prawnego punktu widzenia. Każda ze wskazanych konstelacji może zostać zrealizowana w dowolnej formie prawnej i przy pomocy dowolnych konstrukcji umownych - pod warunkiem, że na szczeblu operacyjnym zostaną uwzględnione odpowiednie przesłanki (zgodna wola zleceniodawcy i zleceniobiorcy co do sposobu wykonania zlecenia, prawidłowy tryb rozliczenia między uczestnikami transakcji - w szczególności z uwzględnieniem specyfiki transakcji transgranicznych czy też zasad cen transferowych między spółkami zależnymi - itd.). Te ostatnie kwestie zostaną zarysowane przy okazji opisu kwestii podatkowych Wbrew pozorom, wybór konstelacji, przy pomocy której działalność będzie wykonywana, nie będzie miał większego wpływu na podstawowe problemy prawne, które się pojawią. Wstępnie można stwierdzić, co następuje: ((1)) Forma prawna Wszelkie kwestie związane z możliwą do zastosowania formą prawną prowadzenia działalności gospodarczej oraz możliwymi w tym zakresie konstelacjami korporacyjnymi przedstawione zostały w odrębnym artykule o [[DzialalnoscGospodarczaWNiemczechForma formie prowadzenia działalności gospodarczej w Niemczech]]. ((1)) Aspekty transgraniczne (głównie prawo UE) Świadczenie usług przez polskiego przedsiębiorcę (czy przez przedsiębiorcę z innego kraju) w Niemczech byłoby jeszcze przed kilkudziesięciu laty przedsięwzięciem niemal niewykonalnym ze względu na szereg barier biurokratycznych, które w takich wypadkach istniały. W chwili obecnej jest inaczej - prawo UE stoi na straży swobody wykonywania działalności gospodarczej i wszelkich jej aspektów. Więcej na ten temat, również w zakresie ewentualnych reguł obowiązujących wobec zamówień publicznych, przedstawiono w artykule o [[DzialalnoscGospodarczaWNiemczechUE apektach prawa UE w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej w Niemczech]]. ((1)) Zatrudnianie pracowników Najbardziej kompleksowym tematem przy wykonywaniu działalności gospodarczej w Niemczech jest temat zatrudniania pracowników z Polski. Szczegóły opisane zostały w [[DzialalnoscGospodarczaWNiemczechPracownicy odrębnym artykule]]. ((1)) Podwykonawstwo, przekazywanie zlecenia dalej Tu nie ma co do zasady żadnych ograniczeń poza tymi, które mają zastosowanie na mocy umowy między zleceniodawcą a zleceniobiorcą. Jeśli zleceniodawca dopuszcza podwykonywstwo, prawo nie zabrania tego ani w Polsce ani w Niemczech. Szczegółowy kształt umów, które powinny być w takim wypadku zawarte, nie różni się co do zasady od tego, jak zawierane byłyby takie umowy w przypadku projektu realizowanego wyłącznie w Polsce. Podwykonawstwo było problematyczne do końca kwietnia 2011 roku, kiedy to obowiązywały jeszcze okresy przejściowe w zakresie swobody przepływu prawcowników ([[http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2003:236:0875:0905:DE:PDF Załącznik XII do Traktatu akcesyjnego]]). W celu uniknięcia obejścia prawa ograniczona była nie tylko swoboda zatrudniania pracowników z Polski, ale również w pewnym zakresie swoboda wykonywania usług na terenie Niemiec. W chwili obecnej ograniczenia takie w ogóle nie obowiązują. ((1)) Kwestie podatkowe Zostały [[DzialalnoscGospodarczaWNiemczechPodatki opisane bliżej tutaj]]. ---- ((1)) Literatura, akty prawne, inne źródła - zarówno w zakresie udzielania zleceń jak i zatrudniania pracowników znaczenie może mieć stan prawny wynikający z dyrektywy o usługach (2006/123/WE) - por. [[http://ubdbs.ub.uni-leipzig.de/libero/WebOpac.cls?VERSION=2&ACTION=DISPLAY&RSN=1823796&DATA=UBL&TOKEN=9f7LlvJHSD2741&Z=1&SET=3 Schlachter/Cornilis, Europäische Dienstleistungsrichtlinie - Handkommentar]]; por. w tym kontekście też [[http://ec.europa.eu/internal_market/services/services-dir/proposal_de.htm uwagi na stronie KE]]; - [[http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31996L0071:PL:NOT dyrektywa 96/71/WE]] oraz w jej kontekście [[http://www.gesetze-im-internet.de/aentg_2009/ niemiecka ustawa o delegowaniu pracowników]] ---- CategoryDzialalnoscGospodarczaWNiemczech CategoryPrawoObce