Wiki source for Art231KC
====Komentarz do art. 231 KC====
==budowa na cudzym gruncie i roszczenia z niej wynikające==
{{pu przepis="art. 231 KC" mode="view"}}
((1)) UWAGI OGÓLNE
Przepis ten zawiera dwie podstawy roszczeń:
1) roszczenie inwestora o przeniesienie własności (części) nieruchomości ({{pu przepis="art. 231 § 1 KC"}}) oraz
1) roszczenie właściciela zabudowanej nieruchomości o wykupienie (części) nieruchomości ({{pu przepis="art. 231 § 2 KC"}}).
((2)) Stosunek do {{pu przepis="art. 151 KC"}}
Art. 231 dotyczy sytuacji, gdy doszło do zabudowy na cudzym gruncie, a więc gdy budynek lub inne urządzenie zostały w całości wzniesione na gruncie nie stanowiącym własności samoistnego posiadacza. W przypadku, którego dotyczy {{pu przepis="art. 151 KC"}}, chodzi natomiast o przekroczenie granicy. W tych konstelacjach część inwestycji jest nadal posadowiona na gruncie należącym do inwestora, zaś jakaś część (<50%) znajduje się na cudzym gruncie. Z uwagi więc na różny zakres zastosowania art. 231 i art. 151 nie powinny wchodzić konkurencję.
((1)) ROSZCZENIE O PRZENIESIENIE WŁASNOŚCI NIERUCHOMOŚCI, {{pu przepis="ART. 231 § 1 KC"}}
Podmiot, który dokonał budowy na cudzym gruncie, może dochodzić przeniesienia własności nieruchomości na podstawie {{pu przepis="art. 231 § 1 KC"}}, jeżeli:
1) jest legitymowany czynnie,
1) wzniósł na cudzym gruncie budynek lub inne urządzenie i
1) wartość budynku (urządzenia) znacznie przekracza wartość zajętej działki.
((2)) Legitymacja czynna
Do podniesienia roszczenia jest w pierwszym rzędzie uprawniony samoistny posiadacz w dobrej wierze.
((3)) samoistny posiadacz gruntu w dobrej wierze
Definicję posiadacza samoistnego podaje {{pu przepis="art. 336 KC"}}. Chodzi więc o to, by inwestor traktował grunt jako jego własność. Nie wyklucza posiadania samoistnego fakt, że posiadacz samoistny oddał grunt w posiadanie zależne, albowiem nie traci on przez to posiadania samoistnego (zob. {{pu przepis="art. 337 KC"}}). Jego posiadanie bezpośrednie (unmittelbarer Besitz) przekształca się w posiadanie pośrednie (niem. mittelbarer Besitz). Jednakowoż uprawnieni są współposiadacze samoistni.
Dobra wiara zachodzi wówczas, gdy inwestor jest w błędnym, lecz usprawiedliwionym okolicznościami przekonaniu, iż buduje na własnej nieruchomości. Dobrą wiarę należy domniemywać ({{pu przepis="art. 7 KC"}}). Przeciwdowód powinien zmierzać do wykazania, iż inwestor wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć, iż zabudowany grunt nie stanowi jego własności. Dobra wiara powinna zachodzić przez cały okres inwestycji, tj. wznoszenia budynku (urządzenia) (DybowskiOchronaWlasnosci, str. 295).
((3)) rzekomy użytkownik wieczysty
Brzmienie przepisu wyklucza z grona czynnie legitymowanych podmioty, które błędnie, lecz w usprawiedliwiony sposób, uważają się za użytkowników wieczystych nieruchomości. Jednakże sytuacja takiego inwestora w rzeczywistości wiele nie różni się od sytuacji samoistnego posiadacza. Jeżeli użytkowanie wieczyste faktycznie nie istnieje, wzniesiony przez inwestora budynek (inne urządzenie) staje się własnością właściciela gruntu ({{pu przepis="art. 48 KC"}}). Jeżeli wartość budynku znacznie przekracza wartość użytkowania wieczystego (jeżeli by istniało), to rzekomy użytkownik może - per analogiam - żądać ustanowienia na jego rzecz użytkowania wieczystego na zabudowanym gruncie.
((2)) Wzniesienie budynku lub innego urządzenia
Inne urządzenie to wytwory działalności ludzkiej (sztuczne konstrukcje, stworzone ludzką pracą i przy pomocy odpowiednich materiałów) (por. Dadańska/Filipiak w: KidybaKomentarzKCTomII (2009) art. 213 uwaga nr 2). Gniewek proponuje __ostrożne__ stosowanie definicji budowli wg {{pu przepis="art. 3 pkt 3 PrBudow"}} (GniewekKCKomentarz (2001), art. 231 uw. nr 2.3.3).
Budynek - zob. {{pu przepis="art. 3 pkt 2 PrBudow"}}.
**Wzniesienie** budynku (innego urzędzenia) oznacza jego wybudowanie od podstaw, czyli od fundamentów przynajmniej do etapu stanu surowego (DoliwaPrawoRzeczowe, 2004, nb. 487; wyrok SN z 30.12.1976, III CRN 297/76, OSNCP z 1977 r. nr 8, poz. 142). Poprzestanie na wcześniejszym etapie budowy oznacza, iż budynek nie został wzniesiony w sensie tego przepisu.
((2)) Znacznie większa wartość inwestycji od zajętej (części) działki
Miarodajne są przy tym ceny rynkowe z chwili dokonania inwestycji (GniewekPrawoRzeczowe, nb. 375; DoliwaPrawoRzeczowe, nb. 488).
((1)) ROSZCZENIE O WYKUP ZABUDOWANEJ NIERUCHOMOŚCI, {{pu przepis="ART. 231 § 2 KC"}}
Roszczenie właściciela zabudowanego gruntu jest często określane jako roszczenie o "wykup nieruchomości" (zob. Dadańska/Filipiak w: KidybaKomentarzKCTomII (2009) art. 231; GniewekKCKomentarz (2001), art. 231 uw. nr 6.3). Jednakże nie chodzi tu o sprzedaż lecz o "przeniesienie własności", którego kauzą (zob. {{pu przepis="art. 156 KC"}}) jest {{pu przepis="art. 231 KC"}} (co należy w akcie notarialnym odpowiednio oznaczyć - {{pu przepis="art. 158 KC"}}). Roszczenie to kieruje się przeciw osobie, która wzniosła budynek lub urządzenie. Nie ma więc znaczenia, czy inwestor jest posiadaczem samoistnym albo zależnym lub dzierżycielem gruntu.
((1)) PRZEPISY POWIĄZANE
Zob. {{pu przepis="art. 95 pkt 2 UGospNier"}}
((1)) KAZUSY
Zob. KazusRoszczeniaUzupelniajace7
----
CategoryKomentarzKC
==budowa na cudzym gruncie i roszczenia z niej wynikające==
{{pu przepis="art. 231 KC" mode="view"}}
((1)) UWAGI OGÓLNE
Przepis ten zawiera dwie podstawy roszczeń:
1) roszczenie inwestora o przeniesienie własności (części) nieruchomości ({{pu przepis="art. 231 § 1 KC"}}) oraz
1) roszczenie właściciela zabudowanej nieruchomości o wykupienie (części) nieruchomości ({{pu przepis="art. 231 § 2 KC"}}).
((2)) Stosunek do {{pu przepis="art. 151 KC"}}
Art. 231 dotyczy sytuacji, gdy doszło do zabudowy na cudzym gruncie, a więc gdy budynek lub inne urządzenie zostały w całości wzniesione na gruncie nie stanowiącym własności samoistnego posiadacza. W przypadku, którego dotyczy {{pu przepis="art. 151 KC"}}, chodzi natomiast o przekroczenie granicy. W tych konstelacjach część inwestycji jest nadal posadowiona na gruncie należącym do inwestora, zaś jakaś część (<50%) znajduje się na cudzym gruncie. Z uwagi więc na różny zakres zastosowania art. 231 i art. 151 nie powinny wchodzić konkurencję.
((1)) ROSZCZENIE O PRZENIESIENIE WŁASNOŚCI NIERUCHOMOŚCI, {{pu przepis="ART. 231 § 1 KC"}}
Podmiot, który dokonał budowy na cudzym gruncie, może dochodzić przeniesienia własności nieruchomości na podstawie {{pu przepis="art. 231 § 1 KC"}}, jeżeli:
1) jest legitymowany czynnie,
1) wzniósł na cudzym gruncie budynek lub inne urządzenie i
1) wartość budynku (urządzenia) znacznie przekracza wartość zajętej działki.
((2)) Legitymacja czynna
Do podniesienia roszczenia jest w pierwszym rzędzie uprawniony samoistny posiadacz w dobrej wierze.
((3)) samoistny posiadacz gruntu w dobrej wierze
Definicję posiadacza samoistnego podaje {{pu przepis="art. 336 KC"}}. Chodzi więc o to, by inwestor traktował grunt jako jego własność. Nie wyklucza posiadania samoistnego fakt, że posiadacz samoistny oddał grunt w posiadanie zależne, albowiem nie traci on przez to posiadania samoistnego (zob. {{pu przepis="art. 337 KC"}}). Jego posiadanie bezpośrednie (unmittelbarer Besitz) przekształca się w posiadanie pośrednie (niem. mittelbarer Besitz). Jednakowoż uprawnieni są współposiadacze samoistni.
Dobra wiara zachodzi wówczas, gdy inwestor jest w błędnym, lecz usprawiedliwionym okolicznościami przekonaniu, iż buduje na własnej nieruchomości. Dobrą wiarę należy domniemywać ({{pu przepis="art. 7 KC"}}). Przeciwdowód powinien zmierzać do wykazania, iż inwestor wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć, iż zabudowany grunt nie stanowi jego własności. Dobra wiara powinna zachodzić przez cały okres inwestycji, tj. wznoszenia budynku (urządzenia) (DybowskiOchronaWlasnosci, str. 295).
((3)) rzekomy użytkownik wieczysty
Brzmienie przepisu wyklucza z grona czynnie legitymowanych podmioty, które błędnie, lecz w usprawiedliwiony sposób, uważają się za użytkowników wieczystych nieruchomości. Jednakże sytuacja takiego inwestora w rzeczywistości wiele nie różni się od sytuacji samoistnego posiadacza. Jeżeli użytkowanie wieczyste faktycznie nie istnieje, wzniesiony przez inwestora budynek (inne urządzenie) staje się własnością właściciela gruntu ({{pu przepis="art. 48 KC"}}). Jeżeli wartość budynku znacznie przekracza wartość użytkowania wieczystego (jeżeli by istniało), to rzekomy użytkownik może - per analogiam - żądać ustanowienia na jego rzecz użytkowania wieczystego na zabudowanym gruncie.
((2)) Wzniesienie budynku lub innego urządzenia
Inne urządzenie to wytwory działalności ludzkiej (sztuczne konstrukcje, stworzone ludzką pracą i przy pomocy odpowiednich materiałów) (por. Dadańska/Filipiak w: KidybaKomentarzKCTomII (2009) art. 213 uwaga nr 2). Gniewek proponuje __ostrożne__ stosowanie definicji budowli wg {{pu przepis="art. 3 pkt 3 PrBudow"}} (GniewekKCKomentarz (2001), art. 231 uw. nr 2.3.3).
Budynek - zob. {{pu przepis="art. 3 pkt 2 PrBudow"}}.
**Wzniesienie** budynku (innego urzędzenia) oznacza jego wybudowanie od podstaw, czyli od fundamentów przynajmniej do etapu stanu surowego (DoliwaPrawoRzeczowe, 2004, nb. 487; wyrok SN z 30.12.1976, III CRN 297/76, OSNCP z 1977 r. nr 8, poz. 142). Poprzestanie na wcześniejszym etapie budowy oznacza, iż budynek nie został wzniesiony w sensie tego przepisu.
((2)) Znacznie większa wartość inwestycji od zajętej (części) działki
Miarodajne są przy tym ceny rynkowe z chwili dokonania inwestycji (GniewekPrawoRzeczowe, nb. 375; DoliwaPrawoRzeczowe, nb. 488).
((1)) ROSZCZENIE O WYKUP ZABUDOWANEJ NIERUCHOMOŚCI, {{pu przepis="ART. 231 § 2 KC"}}
Roszczenie właściciela zabudowanego gruntu jest często określane jako roszczenie o "wykup nieruchomości" (zob. Dadańska/Filipiak w: KidybaKomentarzKCTomII (2009) art. 231; GniewekKCKomentarz (2001), art. 231 uw. nr 6.3). Jednakże nie chodzi tu o sprzedaż lecz o "przeniesienie własności", którego kauzą (zob. {{pu przepis="art. 156 KC"}}) jest {{pu przepis="art. 231 KC"}} (co należy w akcie notarialnym odpowiednio oznaczyć - {{pu przepis="art. 158 KC"}}). Roszczenie to kieruje się przeciw osobie, która wzniosła budynek lub urządzenie. Nie ma więc znaczenia, czy inwestor jest posiadaczem samoistnym albo zależnym lub dzierżycielem gruntu.
((1)) PRZEPISY POWIĄZANE
Zob. {{pu przepis="art. 95 pkt 2 UGospNier"}}
((1)) KAZUSY
Zob. KazusRoszczeniaUzupelniajace7
----
CategoryKomentarzKC
