Wersja [3606]
To jest stara wersja AktNormatywny utworzona przez MarcinKrzymuski, 2008-09-04 09:36:24.
Akt normatywny
akt normatywny jako forma działania administracji publicznej
Przyjmuje się powszechnie, że aktem normatywnym jest władcze rozstrzygnięcie organu administracji publicznej, które zawiera normy postępowania skierowane do generalnie określonego adresata w abstrakcyjnie określonej sytuacji (por. UraPrawoAdm, str. 78).
Akty normatywne są więc aktami jednostronnymi, ustanowionymi przez przez kompetentny organ administracji, trybie określonym prawem zawierającymi w swej treści normę prawną. Zawierać normę prawną oznacza, że akte te mają zobowiązywać swoich adresatów do określonego zachowania się. Przy tym pamiętać trzeba, że adresaci aktu normatywnego winni być określeni w sposób generalny, a nie poprzez indywidualne określenie każdego z podmiotów. Także sytuacje, w których zastosowany winien zostać dany akt normatywny powinny być określone w sposób abstrakcyjny. To oznacza, że akt normatywny nie ulega skonsumowaniu w wyniku jednorazowego działania, lecz ma zastosowanie zawsze, gdy zaistnieje określona w nim sytuacja.
W oparciu o dorobek doktryny oraz orzecznictwo, dają się ustalić, następujące kryteria badania legalności aktów normatywnych: podstawa prawna wydania aktu, treść aktu, kompetencję organu administracji do jego wydania, prawidłowość trybu jego wydania. Poza tym ocenia się także zgodność aktów normatywnych z Konstytucją, ustawą albo aktem normatywnym zrównanym z ustawą (zob. np. art. 2 UTrybKonst
art. 2 UTrybKonst
1. Trybunał orzeka w sprawach:
1) zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,
2) zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,
3) zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,
4) skargi konstytucyjnej,
5) sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa,
6) zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych.
2. Trybunał na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej stwierdza zgodność z Konstytucją ustawy przed jej podpisaniem oraz umowy międzynarodowej przed jej ratyfikacją.
3. Trybunał na wniosek Marszałka Sejmu rozstrzyga w sprawie stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej, gdy Prezydent nie jest w stanie zawiadomić Marszałka Sejmu o niemożności sprawowania urzędu. W razie uznania przejściowej niemożności sprawowania urzędu przez Prezydenta Trybunał powierza Marszałkowi Sejmu tymczasowe wykonywanie obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej.
). Porządkując wymienione kryteria można je podzielić - podobnie jak w nauce niemieckiej - na kryteria o charakterze formalnym i materialnym. Wprawdzie nie jest to spotykane w doktrynie polskiej, ale brak jest moim zdaniem powodów, aby nie posłużyć się tego rodzaju podziałem, tym bardziej, że porządkuje on w sposób znaczący badanie legalności działań organów administracji. Dzieląc zebrane powyżej przesłanki zgodności aktu normatywnego z prawem można wyodrębnić następujące grupy: podstawa prawna, przesłanki o charakterze formalnym i przesłanki materialnoprawne.1. Trybunał orzeka w sprawach:
1) zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,
2) zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,
3) zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,
4) skargi konstytucyjnej,
5) sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa,
6) zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych.
2. Trybunał na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej stwierdza zgodność z Konstytucją ustawy przed jej podpisaniem oraz umowy międzynarodowej przed jej ratyfikacją.
3. Trybunał na wniosek Marszałka Sejmu rozstrzyga w sprawie stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej, gdy Prezydent nie jest w stanie zawiadomić Marszałka Sejmu o niemożności sprawowania urzędu. W razie uznania przejściowej niemożności sprawowania urzędu przez Prezydenta Trybunał powierza Marszałkowi Sejmu tymczasowe wykonywanie obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej.
1. Podstawa prawna
Akt normatywny może być stanowiony tylko w oparciu o odpowiednią podstawę prawna. Zasadą jest, że podstawą prawną aktów normatywnych administracji powszechnie obowiązujących mogą być przepisy Konstytucji, przepisy ustawowe oraz przepisy zawarte w innych aktach normatywnych.
2. Przesłanki formalne
Przesłanki o charakterze formalnym to przesłanki tyczące się prawidłowości przeprowadzenia postępowania administracyjnego. Ponieważ proces administracyjny jesz zagadnieniem, któremu poświęcimy zajęcia w przyszłym semestrze nie będziemy aż tak dalece wnikać w zagadnienia formalne. Najważniejszym przesłankom poświęciym jednak co nieco uwagi.
a. właściwość organu administracji
Właściwość organu to zdolność prawna do rozpoznawania i rozstrzygania określonego rodzaju spraw w postępowaniu administracyjnym.
b. postępowanie
W Polsce nie ma określonej procedury wydawania aktów normatywnych przez organy administracji. Tzw. procedura legislacyjna ogranicza się zazwyczaj do obowiązku powiadomienia o przygotowywaniu aktu normatywnego, tryb uchwalania, sposób odania do wiadomości publicznej uchwalonego już aktu, termin jego wejścia w życie.
Postępowanie jest także zazwyczaj uregulowane w przepisach szczególnych, ale w przypadku ich niepełności bądź braku w ogóle sięgnąć należy do przepisów zamieszczonych w KPA.
c. treść i forma
Forma aktów normatywnych powinna być wyraźnie określona przepisami ustawy. Mogą one przyjmować formę:
- rozporządzeń,
- zarządzeń wykonawczych,
- uchwał,
- instrukcji,
- wytycznych
- pism wewnętrznych,
- zarządzeń wewnętrznych,
- inną.
d. ogłoszenie
Dla ważności aktu normatywnego jako powszechnie obowiązującego konieczne jest zapewnienie adresatom możliwości zapoznania się z nim. Następuje to poprzez ogłoszenie. Jeśli chodzi o akty normatywne, to ogłaszania ich zostało uregulowane w odrębnej ustawie, a mianowicie w ustawie z 20.7.2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz.U. z 2000 r. Nr 62, poz. 718 z późn. zm.).
Z ustawy tej wynika wiele zasad dotyczących postępowania z aktami normatywnymi. Przede wszystkim ustawa stwierdza, że ogłoszenie aktu normatywnego jest obowiązkowe (art. 2 ust. 1 UOgłAktówNormat
art. 2 UOgłAktówNormat
1. Ogłoszenie aktu normatywnego w dzienniku urzędowym jest obowiązkowe.
2. Odrębna ustawa może wyłączyć obowiązek ogłoszenia aktu normatywnego niezawierającego przepisów powszechnie obowiązujących.
). Ogłoszenie aktu normatywnego następuje w dzienniku urzędowym. Dziennikami tymi są: Dziennik Ustaw RP, Dziennik Urzędowy RP "Monitor Polski", Dziennik Urzędowy RP "Monitor Polski B", dzienniki urzędowe ministrów, dzienniki urzędowe urzędów centralnych i wojewódzkie dzienniki urzędowe (art. 8). O tym, jakie akty normatywne są ogłaszane w danym publikatorze, decydują art.9 - 13 ustawy. Ponadto art.14 przewiduje, że przepisy porządkowe ogłasza się w drodze obwieszczeń oraz w inny sposób zwyczajowo przyjęty na danym obszarze.1. Ogłoszenie aktu normatywnego w dzienniku urzędowym jest obowiązkowe.
2. Odrębna ustawa może wyłączyć obowiązek ogłoszenia aktu normatywnego niezawierającego przepisów powszechnie obowiązujących.
e. inne warunki formalne
Powyższe wyliczenie formalnych przesłanek aktu normatywnego nie jest ostateczne. Nie jest wykluczone, że w konkretnym przypadku pojawią się inne przesłanki o formalnoprawnym charakterze. Pamiętać należy, że np. akty normatywne wydawane przez organy administracji rządowej podlegają rejestracji w rejestrze przepisów resortowych prowadzonym przez Ministra Sprawiedliwości. Szczegóły reguluje rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 28.2.1997 r. (Dz.U. z 1997 r. Nr 21, poz. 110).
3. Przesłanki materialne
Oprócz przesłanek o charakterze formalnym zgodny z prawem akt normatywny wypełnia także wszelkie przesłanki materialnoprawne. Należą tutaj: wypełnienie przesłanek podstawy prawnej, zgodność z aktami wyższego rzędu, wypełnienie innych warunków materialnych.
a. zgodność z aktami wyższego rzędu
Zgodność aktu normatywnego z aktami wyższego rzędu oznacza brak sprzeczności z Konstytucją, z ustawiami oraz z innymi aktami o randze ustawowej. Musimy więc tutaj ustalić, czy akt normatywny nie narusza w żaden sposób praw i wolności zagwarantowanych w Konstytucji, czy odpowiada ustawie, na podstawie której został wydany itp.
b. wypełnienie innych przesłanej materialnoprawnych
Wypełnienie innych przesłanek materialnoprawnych oznacza zgodność aktu normatywnego z zasadami prawa administracyjnego, np. z zasadą proporcjonalności, prawidłowe wykorzystanie uznania administracyjnego.
CategoryPrawoAdministracyjne CategoryLeksykonA
Na tej stronie nie ma komentarzy
